قلعه شاهدژ نهبندان بزرگ‌ترين شهر سنگي مخروبه شرق ايران + عكس

 به گزارش خبرنگارباشگاه خبرنگاران بيرجند؛  این بنا از چهار طرف به دشت های وسیع مشرف و این خود نشان اهمیت ویِژه آن است، به گفته عوام نام اصلی این قلعه «شاه دزد» بوده که برگرفته از نام صاحب اصلی و اولی این بنای تاریخی است.

 می گویند: زال پدر رستم نیز خراج گذار شاه دزد بوده اما بعدها این قلعه این گونه خطاب می شود: «شاه دژ»، قلعه ای باستانی و تاریخی در شهر نهبندان.
مجتمعی بزرگ از عناصر و اجزاء معماری مختلف با کارکردهای گوناگون اما در مجموع بنایی نظامی و شبیه یک پادگان بزرگ.
 

وقتی هزار و 400 متر از سطح دریا بالاتر رفته و به رأس قلعه و شاه نشین آن مشرف شوید به عظمت این بنای منحصر به فرد پی می برید، بنایی که 3000 سرباز را در دل خود جای داده است.
 
در وسعت 53 هزار متری بزرگترین قلعه سنگی کشور ما ایران 9 آب انبار وجود داشته که اکنون اثراتی از آنها بر جای مانده.
 
تالارهای موازی، اتاق هایی کوچک و آجرفرش شده و کوچه روهای میانی قلعه از دیگر مجذوبات بعدی این بنا است.

قدمت این قلعه مربوط به دوره ساسانی تا حمله هلاکوخان که منجر به ویرانی قلعه های اسماعیلی می شود، است.
به دلیل اشرافیت کامل این قلعه به شهر نهبندان و قلعه قدیمی دیگر آن در همه زمانها مورد توجه حاکمان وقت قرار می گرفته است.
معماری ایرانی این قلعه زبان زد است چرا که سنگ هایی در این قلعه دیده می شود که بدون ساروج و هیچگونه ملاتی دیوارهای این قلعه را تشکیل می دهد.
مهمترین سؤال پیش آمده برای هر بیننده این عظمت و کهن دژ تأمین مایحتاج و آب آشامیدنی آن است.
 

آب آشامیدنی این قلعه و دژ نظامی از طریق آبادی های اطراف که کارگران آن را به ارتفاع هزار و 400 متری آن منتقل می کردند تأمین می شده و در زمان بارندگی و فصل سرما نیز از طریق جمع آوری آب باران بوده است.
قلعه سنگي نهبندان مي‌تواند همان شهر ( نه ) باشد كه با پلان دايره‌اي شكل خود بيانگر مجتمع‌سازي مسكوني در دوره پيش از اسلام است
سفالهاي پراكنده بر سطح محوطه و آوارهاي قلعه از نظر فرم و تزيينات به كار رفته، مويد قدمت قلعه تا دوره صفويه مي‌باشد
بناي ياد شده با شماره ‪ ۱۹۳۴‬درفهرست آثارملي كشور به ثبت رسيده است./س