ساختماني شش طبقه حريم گرانترين خانه_ موزه‌ي جهان را شكست

به گزارش باشگاه خبرنگاران و به نقل از کمیته‌ي پیگیری خانه‌های تاریخی شهر تهران، موزه‌ي مقدم از جمله خانه‌های مجلل دوران قاجار در عهد ناصری متعلق به یکی از درباریان آن دوره به نام «احتساب‌الملک» شهردار تهران است كه  در 20 آذرماه 1379 در فهرست آثار ملي به ثبت رسيد و در دي ماه 1383 به عنوان موزه‌ي مقدم دانشگاه تهران افتتاح شد.
اين خانه توسط پدر محسن مقدم _باستان‌شناس_ خريداري شد و بعد از تصميم محسن مقدم مبني بر تبديل خانه‌ي پدري‌اش به موزه؛ همه‌ي اموال، اشيا و خود خانهبا هدف استفاده‌ي دانشجويان و محققان رشته‌ي هنر و باستان‌شناسي در سال 1351 هجري شمسي وقف دانشگاه تهران شد. سرپرستي اين مجموعه، پس از درگذشت همسر وي در سال 1369 به دانشگاه تهران واگذار شده تا براساس نيات واقف در اختيار علاقه‌مندان قرار گيرد.

حال حريم اين موزه كه به عنوان گرانترین خانه موزه‌ي جهان شناخته می‌شود، توسط یک مجتمع مسکونی شش طبقه با اجازه‌ي شهرداری منطقه 11 تهران و بدون استعلام از سازمان میراث فرهنگی استان تهران شکسته شده است و هر روز بر روند ساخت‌وساز و پیشرفت این مجتمع افزوده می‌شود و نمای مشرف به موزه نیز بدون هرگونه زیباسازی براي تخریب نشدن جلوه‌ي موزه، در حال ساخت است.
 بر اساس اين گزارش، بنا به گفته‌ي مسئولان این موزه، پیگیری‌های مدیران موزه‌ي دانشگاه تهران و مکاتبات آنها با شهرداری منطقه 11 تهران موثر نبوده است و آنها بدون در نظر گرفتن حریم این موزه، اجازه‌ي ساخت این مجتمع مسکونی را صادر کردند.
بر اساس تبصره‌ي بند شش مصوبه‌ي شورای شهر تهران در سال 1388 با عنوان «تعیین سیاست‌های اقتصادی، جذب مشارکت بخش خصوصی در حفظ و احیای اماکن تاریخی»، بناهای تاریخی فاقد حریم به عمق یک پلاک در پیرامون اثر واجد ارزش، حریم موقت آن محسوب می‌شود و کمترین تراکم ملاک عمل صد و بیست درصد برای آن لحاظ شده است. از سویی بر اساس ماده‌ي 560 قانون مجازات اسلامی عملیات بدون مجوز در حریم آثار میراث فرهنگی تاریخی که به تنزل بنیان و خرابی آن بنا یا اثر منجر مي‌شود، جرم محسوب شده و شخص خاطی باید علاوه بر رفع آثار تخلف و پرداخت آن عملیات به آثار و بناهای مذکور، به حبس از یک تا سه سال محکوم شود. همچنين از سوي ديگر بر اساس بند دو ماده‌ي 10 قانون حفظ آثار ملی به سال 1309 هجری شمسی، اجرای عملیات در مجاورت آثار ثبت شده که به استحکام آن ضرر وارد می‌کند، ممنوع است.
حال با توجه به مصوبه‌ي شورای شهر تهران به عنوان مرجع بالادستی شهرداری تهران و طرح تفصیلی که در گذشته وجود داشت و طرح تفصیلی جدید که در هفته‌های گذشته بعد از کش‌وقوس‌های فراوان ابلاغ شد و با توجه به بند دو ماده‌ي 10 قانون ثبت آثار ملی و ماده 560 مجازات اسلامی، شهرداری منطقه11  چرا و چگونه اجازه‌ي ساخت این مجتمع مسکونی که خلاف قانون مجلس و مصوبات کشور است را بدون هرگونه استعلام از سازمان مربوط صادر کرده است؟ آیا شهرداری منطقه 11  ضرر و زیان مادی و معنوی شکسته شدن حریم گرانترین موزه جهان را پرداخت می کند؟
لازم به ذکر است بر اساس قانون شهرداری‌های کل کشور، در صورت ساخت‌وساز یک ملک، شهرداری عوارضی بابت ساخت‌وساز از مالک دریافت می‌کند و در صورت تغییر یافتن تراکم آن نیز، عوارض سالیانه آن بنا هم افزایش مي‌یابد. از سوي دیگر با تغییر کاربری بنا از مسکونی به تجاری، مالک باید هزینه‌ي سنگینی بابت این تغییر کاربری به شهرداری‌ها پرداخت کند.

بر اساس اين گزارش، علیرضا جاوید _معاون شهرسازی و معماری شهرداری تهران _ در مصاحبه ای در تاريخ 19 خرداد ماه سال جاری اعلام كرده است؛« املاکی که در حریم درجه یک و دو میراث فرهنگی قرار دارد ضوابط خاص خود را دارد و استعلامات مربوط به این املاک نیز به طور ویژه انجام می‌شود و در طرح تفصیلی جدید تهران برای املاک مجاور با بافت‌های تاریخی نیز که در حریم محدوده‌های ارزشمند و دارای قدمت قرار دارند نیز ضوابط ویژه‌ای در نظر گرفته شده است»!!
 خانه_موزه‌ي مقدم، مانند بسياري از بناهاي بازمانده از دوره‌ي قاجار تركيبي از معماري ايراني اسلامي و عناصر برگرفته از معماري اروپايي است كه با كاشي‌ كاري‌هاي بسيار ظريف و زيبايي تزيين شده است. اين خانه در آغاز، وسعتي بيش از ابعاد كنوني داشته و به عمارت احتسابيه معروف بوده كه بخش‌هايي از قسمت بيروني آن به واسطه‌ي احداث خيابان در دوره‌ي پهلوي تخريب شد و آنچه باقي مانده است در حدود 3400 متر مربع وسعت دارد و شامل ساختمان نشيمن،‌ ساختمان سرايداري، دفتر كار دكتر مقدم، حوض خانه، كارگاه هنري، ساختمان سيحون، گل خانه،‌ ايوان و باغ است و در خيابان امام خميني (ره) پس از تقاطع شيخ‌ هادي قرار دارد.
استاد مقدم به دلیل علاقه‌ي شخصی خود به تاریخ و همکاری در پروژه‌های باستان‌شناسی زمان خود با اساتید آن زمان مانند «پرفسور کریشمن» در سیلک کاشان مجموعه‌ها و کلکسیون‌های نفیسی از آثار تاریخی مانند سفالینه‌ها، ابزارهای سنگی، مفرغینه‌ها، سکه‌ها، نسخ خطی، گل نوشته‌ها، کاشی‌ها سده‌ي چهارم تا 14 هجري قمري دارد که نمونه‌ي این آثار در هیچ موزه‌ای در ایران و جهان حتی در موزه‌ي ملی ایران نیز مشاهده نمی‌شود و می‌توان موزه‌ي مقدم را به عنوان نیم نگاهی به تاریخ ایران قلمداد کرد.
وي همچنین در روند تخریب کاخ‌ها در دوره‌ي پهلوی اول، بسیاری از این کاخ‌ها و ساختمان‌ها را خریداری و آثار نفیس آن را در خانه‌ي خود اجرا کرد که می‌توان به طاق گچ‌بری دوره‌ي زندیه در اصفهان، شومینه‌ي کاخ فیروزه خانم سوگلی ناصرالدین شاه در قصر فیروزه، ستون‌های ساختمان عدلیه فتحعلیشاه، کاشی‌های کوباچه(چندرنگ) صفوی، آینه کاری‌های دوره‌ي زندیه، حوضچه‌ي کوچک مرمری متعلق به حمام فتحعلیشاه اشاره کرد. به همین دلیل در مجله «سپید و سیاه» که از جمله نشریه‌های قدیمی ایران به شمار می‌رود مقاله‌ای از پروفسور پوپ با عنوان بررسی هنرهای ایران به همراه مقاله‌ای از اسماعیل جمشیدی (خبرنگار آن زمان)، چاپ شده بود که وی خانه مقدم را به عنوان گران‌ترین خانه جهان معرفی کرده بود./ي2