بررسي علت شب ادراري کودکان و راه هاي درمان
بايد به اين نکته توجه کرد که همان طور که زمان راه افتادن و حرف زدن کودکان متفاوت است، روند بالا رفتن ظرفيت مثانه و قدرت کنترلي آن نيز متفاوت خواهد بود.
به گزارش مجله شبانه باشگاه خبرنگاران ،در دوران شيرخوارگي، کودکان کنترلي بر دفع ادرار ندارند و به محض پر شدن مثانه، گيرنده هاي جدار مثانه تحريک مي شود و عمل دفع صورت مي گيرد. اما با بزرگ تر شدن کودک و رسيدن به سن حدود ۱ تا ۲ سالگي، او متوجه پرشدن مثانه خود مي شود و اين توانايي را دارد که تخليه آن را به تعويق بيندازد.
معمولاً کودکان ۲ ساله قادرند در طول روز ادرارشان را کنترل کنند اما توانايي کنترل شبانه آن را ندارند؛ در مقطع ۴ تا ۵ سالگي، مراکز عصبي مغز قادر است انقباضات مثانه را در خواب هم کنترل کند. اما بعضي مواقع کودکان در سنين بالاتر دچار شب ادراري مي شوند.
بايد به اين نکته توجه کرد که همان طور که زمان راه افتادن و حرف زدن کودکان متفاوت است، روند بالا رفتن ظرفيت مثانه و قدرت کنترلي آن نيز متفاوت خواهد بود.
درباره دلايل وراه هاي درمان اين اختلال با يکي از کارشناسان گفت وگويي کرديم که توجه شما را به آن جلب مي کنيم.
وقتي مي گوييم کودکي شب ادرار است که وي از ۵ سالگي به بعد حداقل دوبار در هفته و به مدت ۳ ماه پياپي بستر خود را خيس کند.
کارشناسان به والدين و خانواده ها سفارش مي کنند که کودک را در هيچ سني به علت شب ادراري توبيخ نکنند، چون خود او از اين موضوع ناراحت است.
دکتر عليرضا اکرامي نژاد با تاکيد بر اين موضوع مي افزايد: توبيخ کردن کودک نه تنها کمکي به اين موضوع نمي کند بلکه موجب افزايش مشکلات احساسي و رواني نيز مي شود.
اما اين امر به معناي ناديده گرفتن شب ادراري کودک هم نيست. وي مي گويد: آمار شيوع اختلال در کودکان ۴ ساله، ۲۵ درصد، در کودکان ۵ ساله ۱۵ درصد، در سن بلوغ ۴ درصد و در بزرگسالان يک درصد است. شيوع آن در پسرها نيز نسبت به دختران ۲ برابر است و عوارض اين اختلال باعث مي شود که اعتماد به نفس کودک کاهش يابد.
اما امروزه اطلاعات زيادي درباره شب ادراري و راه هاي درمان آن وجود دارد. سوالي که پيش مي آيد اين است که دلايل شب ادراري چيست و راه هاي درمان کدام است؟ علت هاي مختلفي براي آن عنوان شده است که از جمله آن علل فيزيولوژيک است.
آناتومي بدن، نقش عمده اي در شب ادراري کودک دارد. مواردي از قبيل کوچک بودن مثانه، ضعف ماهيچه هاي نگه دارنده، عفونت دستگاه ادراري، ديابت قندي، ديابت بي مزه، اختلالات خواب، حملات صرع، خواب گردي و انسداد در مسير لوله هاي ادراري در بروز اين مشکل نقش دارد.
مشکلات احساسي و عاطفي نيز از ديگر دلايل شب ادراري محسوب مي شود. کودکاني که به درستي استفاده از دست شويي را آموخته اند گاهي به دليل مسائل و مشکلات عاطفي بستر خود را خيس مي کنند البته اين مسئله فقط شامل ۲۰ درصد مبتلايان به شب ادراري مي شود و بعيد به نظر مي رسد مشکل کودکي که دائم شب ادراري دارد، صرفا عاطفي باشد.
رفتار درماني و شرطي سازي با استفاده از زنگ و تشکچه موثرترين روش درمان کنترل بي اختياري ادراري است.
وي ادامه مي دهد: بسياري از کودکان به اين دليل رختخوابشان را خيس مي کنند که در زمان خواب علامت هايي را که مثانه پر به مغز مي فرستد درک نمي کنند.
بنابراين نمي توانند با اين علامت ها از خواب بيدار شوند. مسئله نوع خواب وعمق خواب معمولاً ارثي است. با اين حال پزشک براي تشخيص دقيق بيماري کشت کامل ادرار، راديوگرافي از مثانه و مجاري ادراري و در صورت لزوم بررسي قند خون را تجويز مي کند.
وي گفت: روش هاي درماني که براي شب ادراري مفيد است، عبارت است از مداخله هاي دارويي و رفتاري. گام نخست و مهم در مرحله درماني مرور آموزش هاي ارائه شده به کودک است. اگر اقدامي براي آموزش انجام نشده است، بايد والدين را در اين زمينه راهنمايي کرد. همچنين محدودسازي مصرف مايعات قبل از خواب و بيدار کردن شبانه کودک براي دفع ادرار مفيد است.
راه حل هايي براي کنترل شب ادراري
عقيده بر اين است که ۸۰ درصد شب ادراري ها به علت مشکلاتي نظير گنجايش ناکافي مثانه يا نوع و عمق خواب ايجاد مي شود. ابتدا بايد بکوشيد که مشکل مثانه را حل کنيد.
البته اين اقدام زماني نتيجه بخش است که پزشک عفونت ادراري را رد کرده باشد. راه حل هاي پيشنهادي به قرار زير است:
براي کودک توضيح دهيد که يکي از علت هايي که رختخوابش را خيس مي کند گنجايش کم مثانه اش براي نگه داري ادرار است. شکل مثانه را بکشيد و براي او توضيح دهيد که مثانه چيست و چه نقشي در بدن دارد.
به کودک اطمينان دهيد که مي تواند با تمرين، گنجايش مثانه اش را زياد کند. به او اطمينان دهيد، در اثر تداوم در تمرين، موفق خواهد شد.
اگر شما يا عضو ديگري از خانواده در کودکي دچار شب ادراري بوده ايد، اين مطلب را براي کودکتان بگوييد. اين که کودک بداند فرد مورد علاقه او نيز در کودکي اين مشکل را داشته است، به او کمک مي کند که با اين مسئله بهتر کنار بيايد و کمتر احساس ناراحتي کند.
کودک را تشويق کنيد که در طول روز مايعات بيشتري بنوشد و در شب از مايعات کمتري استفاده کند.
بسياري از متخصصان تغذيه کودک، حذف کردن کافئين، شکلات و ادويه را از برنامه غذايي کودکي که به شب ادراري مبتلاست، توصيه مي کنند. وقتي کودک به توالت مي رود، به او بياموزيد که چگونه ادرار کردن را شروع و تمام کند، بدين معنا که برروند دفع ادرار کنترل داشته باشد تا اسفنگترها قوي شود.
تشک او را با رويه ضد آب بپوشانيد و دراتاق از خوشبوکننده استفاده کنيد تا اگر کودک دچار شب ادراري شد، بوي بد باعث آزار بيشتر او نشود.
چند ساعت پس از آن که کودک خوابيد او را بيدار کنيد تا به دستشويي برود.
در صورت نياز با پزشک متخصص مشورت کنيد و درمان دارويي انجام دهيد اما بايد توجه داشت که آموزش مهارت کنترل ادرار از درمان دارويي مهم تر است.
برای مشاهده مجله شبانه اینجا کلیک کنید
