گرد آوران قرآن کریم

به گزارش  گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران ،یکی از سوالاتی که برای بسیاری از افراد پیش می آید و در بسیاری از آزمون های قرآنی از آن سوال مطرح می شود همین گرآوران قرآن است. اولین گردآورنده قرآن از نظر ما شیعیان، امیرالمؤمنین علی (ع) است.

گرآوری قرآن در زمان حضرت محمد(ص) و بعد از آن بررسی می شود.

پیامبر اسلام (ص) ــ به منظور صیانت نصوص قرآنی ــ علاوه براستمداد از نیروی حـافظه مـردم دستـور داد قرآن را بنویسند، و آنانکه دست اندرکار نگارش قرآن بودند به "کتـّاب وحـی" نا مبردار بوده اند.

شمار این نویسندگان وحی به چهل و سه و یا چهل و پنج نفر بالغ می گردد که در زمان پیامبر اسلام (ص) به کتابت وحی اشتغال داشته اند.
لازم به ذکر ست که پنج نفر از کاتبان وحی که عبارت بودند از:
علی بن ابیطالب و زید بن ثابت و عبد‎‎الله بن مسعود و معاذ بن جبل و ا‏‏ُبّی بن کعب بیشتر افتخار حضور پیامبر را داشته اند و حضرت علی (ع) سرپرست و ناظر آنان بوده است.

گرد آوران قرآن

کسانی که به گرد آوری قرآن در زمان رسول اکرم (ص) اقدام کرده اند عبارتند از:
علی بن ابیطالب (ع)
معاذ بن جبل
زید بن ثابت
اُبَّی بن کعب
ابوزید ثابت بن زید بن نعمان

اولین گردآورنده قرآن

دراینکه چه کسی پس از وفات رسول خدا (ص) به جمع وتدوین قرآن وترتیب سُوَرآن قیام کرد ــ ازنظر محققان اهل سنت ــ اختلاف نظر وجود دارد. ولی آنچه علماء شیعه و اهل سنت اظهار کرده اند، و می توان ضمن آن به قدر متیقّن (به طور یقین) و جامعی دست یافت، این است که امیرالمؤمنین علی (ع) آغازگر تدوین قرآن بر حسب وصیت و سفارش پیغمبراکرم (ص) پس از رحلت آن حضرت بوده است.
سیوطی می نوسید: "از طریق ابن سیرین نقل شده است که گفت: علی (ع) هنگامی که پیامبر(ص) رحلت نمود، فرمود: سوگند یاد کردم که رداء برنگیرم جز برای نمازجمعه تا آنگاه که قرآن را جمع آوری نمایم، و درنتیجه موفق به جمع قرآن شده ام."
سپس سیوطی پس از نقل این روایت، اضافه می کند:"پس از بیعت مردم با ابی بکر، علی (ع) در خانه خود نشست. به ابی بکرگفتند: علی (ع) نمی خواهد با تو بیعت نماید. ابی بکر، شخصی را نزد آن حضرت فرستاد، و به اوگفت: آیا بیعت با مرا مکروه می داری؟ علی (ع) فرمود: من دیدم که در کتاب خداوند (یعنی قرآن) چیزها یی افزوده می شود. پس با خود گفتم که جز برای نماز، ردا برنگیرم تا قرآن را جمع آوری کنم. ابی بکرگفت: کار شایسته ای را انجام داده ای."
نظر عدهای ازمحدثان و محققان برآنست که مصحف علی (ع) به عنوان سپرده امامت به فرزندش امام حسن مجتبی (ع) رسید و به تدریج به همان عنوان "میراث امامت" از امامی به امام دیگرمنتقل گشت، که سرانجام در اختیار آخرین و دوازدهمین امام شیعه قرار گرفت که پس از ظهورخود، آن را به مردم ارائه خواهند نمود.

جمع آوری قرآن در زمان خلفا

پس از رحلت پیامبر اسلام (ع) چون عده زیادی از قاریان و حافظان قرآن در جنگ یمامه (از نواحی شرق حجاز) که با مُسلمیه کذّاب صورت گرفت، به شهادت رسیدند، ابوبکر به زید بن ثابت سفارش جمع آوری قرآن را داد و در زمان عثمان به لحاظ اینکه قاریان بیشتر متکی به حافظه خود بودند و به دلیل فتح سرزمینهای جدید و مسلمان شدن مردم آن سرزمینها که زبان غیرعربی داشتند.اختلاف در قرائت به وجود آمد و چـون قرآن بدون نقطه و حرکات و با خط کـوفی نوشته می شد، قرائـت آن برای همه میسّر نبود، در سال30 هجری عثمان دستور داد، شورائی مرکب از 12 نفر از قریش و انصار با نظارت زید بن ثابت تشکیل شود و با مراجعه به نسخه های قرآن موجود در شهرهای مختلف و تطبیق آنها با قرآنی که عثمان از حفصه همسر پیامبر گرفته بود، مجدداً قرآن را با کمال دقت با خط کوفی بنویسند. و بدین ترتیب عثمان مسلمین را بر یک قرائت وادار نمود و قرآنهای موجود امروز همان است که از روی نسخه عثمان گرفته اند. و یک نسخه از قرآن نامبرده در کتابخانه ملی پاریس مـوجود است. درنتیجه می توان گرد آوری قرآن را به سه دوره مشخص تقسیم کرد:
1- زمان پیامبر اکرم (ص)
2- دوره ابوبکر
3- دوره عثمان