در نوروز کجاي ايران را بگرديم؟(430)

روستای نامق از توابع بخش کوه سرخ شهرستان کاشمر، با مختصات جغرافیایی 58 درجه و 46 دقیقه طول شرقی و 35 درجه و 25 دقیقه عرض شمالی‌، در 32 کیلومتری شرق شهر کوه سرخ واقع شده است.

ارتفاع این روستا از سطح دریا در حدود هزار و765 متر است و اقلیمی معتدل و نیمه‌خشک، با زمستان‌های سرد دارد.

جواد روشندل پژوهشگر مسائل بومی  با بیان این که این روستا از شمال غرب به کوه سرخ، از جنوب به کوه سرسفیدار و دره اولی سوکو از غرب به تپه عبدالحسن محدود می‌شود، گفت: نامق از روستاهای تاریخی شهرستان کاشمر است و بنابر روایتی از شهر نیشابور نیز قدیمی‌تر است.

وی با اشاره به این که آثار و بناهای به جا مانده از دوره‌های پیش از اسلام و قرون اسلامی مانند گورستان پیش از اسلام، گورستان پس از اسلام، قلعه قدیمی و دیوار سنگی بیانگر قدمت کهن این روستا هستند، بیان کرد: مردم روستای نامق به زبان فارسی با لهجه محلی سخن می‌گویند، مسلمان و پیرو مذهب شیعه جعفری هستند.

روشندل در ادامه با اعلام این که درآمد اکثر مردم روستای نامق از طریق فعالیت‌های زراعی، دامداری، باغداری، امور خدماتی و تولید صنایع دستی تأمین می‌شود، مهم‌ترین محصولات زراعی این روستارا شامل گندم، جو، تره‌بار، یونجه، چغندرقند و بنشن دانست و ابراز کرد: این محصولات در اراضی آبی و دیم روستا کشت می‌شوند.

وی با اشاره به این که دامداری سنتی در روستا رونق دارد و گوشت قرمز و انواع لبنیات از فرآورده‌های دامی این روستاست، گفت: شرایط مساعد اقلیمی موجبات رونق باغداری و تولید انواع میوه‌ها نظیر سیب، گلابی، زردآلو، انگور، هلو، شلیل و توت را فراهم آورده است.

روشندل ادامه داد: روستای ییلاقی نامق در ناحیه سرکوهی استقرار یافته و بافت مسکونی متراکمی دارد، بیشتر خانه‌های آن در یک طبقه با سقف مسطح و پنجره‌های کوچک ساخته شده‌اند.

وی گفت: مصالح عمده به کار رفته در ساخت خانه‌ها شامل سنگ، آجر، خشت، سیمان و آهن است. معماری سنتی روستا، بسیار ساده و قابل توجه است.

این پژوهشگر مسائل بومی کاشمرازمزارع کله باغی، کلاته حسین آباد و زمان آباد، کلاته شازده و علی آباد و کلات اسماعیل آباد به عنوان جاذبه‌های طبیعی روستای نامق یاد کرد و تصریح کرد: اراضی و مراتع اطراف روستا، محل زیست انواع گونه‌های جانوری مانند روباه، شغال، گرگ، خرگوش، پلنگ و کبک است.

وی با اعلام این که روستای نامق به لحاظ تاریخی جاذبه‌های گردشگری قابل توجهی دارد، بیان کرد: از مهم‌ترین این جاذبه‌ها می‌توان به قبر پدر شیخ احمد جام نامقی اشاره کرد.

روشندل در این خصوص افزود:  شیخ ابوالحسن نامقی پدر شیخ احمد جام از عرفای معرف عصر خویش بوده است. مدفن وی در فاصله 500 متری روستای نامق و در دشتی سبز و خرم واقع شده است.

وی همچنین در خصوص کاریز قدیمی اظهار کرد: مظهر این کاریز در فاصله 500 متری غرب روستا قرار دارد. عمر این کاریز، به قدمت روستا است و روزگاری، سنگ‌های هفت آسیاب آبی را گردش درمی‌آورده است. امروزه، از آسیاب‌های آبی، به جز خرابه‌هایی بر جای نمانده است.

وی دیوار سنگی در این منطقه را از بقایای یک قلعه قدیمی دانست که در زبان محلی به آن کمر قلعه می‌گویند.

روشندل با بیان این که در این روستا دو گورستان مربوط به پیش و پس از اسلام، در فاصلة اندکی از هم واقع شده‌اند، ادامه داد: گورستان دوره اسلامی به گورستان جدید معروف است. قدیمی‌ترین سنگ قبر گورستان اسلامی، تاریخ سال 113 هجری قمری را دارد.

این پژوهشگر با اشاره به این که بقایای قلعة قدیمی روستا، در بلندترین بخش روستا، به نام ارگ قرار گرفته است، بیان کرد: در روستای نامق سه مسجد وجود دارد که به لحاظ معماری سنتی و نوع معماری، واجد ارزش‌های تاریخی است.

وی ادامه داد: مردم روستای نامق در اعیاد ملی و مذهبی به جشن و شادی و در ایام محرم و شهادت ائمه به سوگواری می‌پردازند و در آستانه تحویل سال نو، نان می‌پزند، زیرا معتقدند که در هنگام تحویل سال، هر خانه‌ای باید پر از نان باشد.

وی در خصوص آئین مردم روستای نامق در سال جدید، گفت: در ایام عید نوروز، با تهیه لباس نو، خانه تکانی، سبز کردن کوزه و پوشیدن لباس حاجی نوروز، به استقبال سال نو می‌روند. همچنین از دیگر مراسم روستا می‌توان به سیزده به در، آتش‌افروزی شب چهارشنبه سوری، برپایی جشن و مولودی خوانی در اعیاد مذهبی مانند میلاد امام رضا (ع)، پیامبر (ص) و اعیاد قربان و فطر اشاره کرد.

وی اظهار کرد:عروسی‌های محلی و برگزاری سوگواری‌های آیینی و سنتی همراه با حرکت هیأت‌های عزادار را از دیگر مراسم سنتی روستا دانست.

روشندل سوارکاری، الک دولک و هفت سنگ را از جمله بازی‌های بومی روستای نامق عنوان کرد و یادآور شد: بهره‌گیری از موسیقی سنتی و نواها و ترانه‌های محلی، به ویژه در مراسم جشن و شادی و عروسی‌های روستا رواج دارد.

این پژوهشگر در پایان به غذاهای رایج روستای نامق که اشکنه، کالجوش، انواع نان محلی، انواع آش و کباب از آن جمله می باشد اشاره کرد و گفت: روستای نامق از طریق شهر کاشمر با جاده‌ای آسفالت قابل دسترسی است/س