"معبد آناهیتا"، دومین بنای سنگی ایران پس از تخت جمشید

آب یکی از چهار عنصر مقدس و مورد احترام ایرانیان باستان است. آناهیتا ایزد بانوی آب های روان، زیبایی، فراوانی و برکت در دوران پیش از اسلام است. معبد آناهیتا بر روی تپه طبیعی با حداکثر ارتفاع 32 متر نسبت به سطح زمین های اطراف ساخته شده است. ورودی بنای معبد آناهیتا به وسیله پلکان دو طرفه در جبهه جنوبی تعبیه شده و در جبهه شمال خاوری پلکان یک طرفه راه دسترسی به این مکان را ممکن ساخته است

.

جوی های سنگی آب رودخانه را میزان کرده و به طرز باشکوهی به آبگیری وسط معبد آناهیتا هدایت شده است. نوع تقسیم آب و جریان آب درون معبد آناهیتا یکی از شگفتی های مهندسی در آن دوران می باشد تا این عنصر مقدس را به زیباترین شکل ممکن به نمایش بگذارند.

در چهار طرف معبد آناهیتا دالان هایی تعبیه شده که در کف این آن ها جوی های آب به صورت رفت و برگشت آب را به وسط معبد هدایت میکرده.

در دو طرف بالای معبد آناهیتا سر چهار گاو در هر طرف به صورت رو به روی یکدیگر قرار دارد که در زمان آبگیری این معبد عکس سر گاوها روی آب نقش می بسته است.

در وسط معبد آناهیتا فضایی وجود دارد که آب از این جوی ها در آن جمع شده و استخر کوچکی حدودا در ابعاد 10 در10 و عمق 20 سانتی متر را پر آب می کرده

.

معبد آناهیتا در کنگاور مشهورترین معبد منسوب به آناهیتا در ایران است.

در مورد کارکرد معبد آناهیتا در میان محققین اختلاف نظرهایی وجود دارد بطوریکه عده ای از نویسندگان این بنا را معبدی برای الهه آناهیتا دانسته اند و برخی از محققین، آن را کاخی ناتمام برای خسرو پرویز معرفی کرده اند. عده ای نیز زمان ساخت آن را به اواخر سده سوم و آغاز سده دوم قبل از میلاد و عده دیگر آن را به سده اول قبل از میلاد نسبت می دهند. در قرن یکم بعد از میلاد مسیح ایسیدور خاراکسی جغرافیدان یونانی اولین کسی که در کتاب خود به معبد آناهیتا اشاره کرده و آن را معبد آرتمیس نامیده است.

معبد آناهیتا دومین بنای سنگی ایران پس از تخت جمشید است که همواره مورد بازدید گردشگران داخلی و خارجی و باستان شناسان زیادی است.

بدون شک معبد آناهیتا به لحاظ ارزش تاریخی از جمله برجسته ترین آثار و میراث های فرهنگی سرزمین ایران است.