آداب و سنت های ماه مبارک رمضان در خراسان جنوبی

به گزارش خبرنگار باشگاه خبرنگاران بیرجند ؛ ماه مبارک رمضان بهترین ماهها، ماه میهمانی خدا، ماه خوبی ها، ماه شب های قدر، ماه دعا ونیایش ، ماه رحمت و آمرزش و ماه خیر و برکت است.

حلول ماه مبارک رمضان، به راستی که خبر از گشایش درهای بهشت به روی آدمیان دارد ، ماه تزکیه، ماه خودسازی، ماه از خویش تا خدا رفتن، ماه پرواز با دوبال قنوت از زمین تا ملکوت و شکوفایی غنچه های معنویت در سکوت سبز روزه داران و در حیرت ارغوانی سالکان کوی دوست.

رمضانی‌خوانی و یا به لهجه بیرجندی "رمِضوُنی" یکی از رسوم کهن خراسان جنوبی در ماه مبارک رمضان است که با فرا رسیدن این ماه عزیز کوچه‌ها را با آوای خوش خود طنین‌انداز می‌کند.

از گذشته‌های نه چندان دور مردم بیرجند و روستاهای این شهرستان از فردای شبی که هلال ماه رمضان رؤیت می‌شود با مراسم و آیین‌هایی روزه‌داری را آغاز می‌کنند.

با آغاز نخستین روز رمضان در وضع زندگی مردم تغییراتی حاصل می‌شود چراکه مردم بیشتر از هر کاری به عبادت پرداخته و مساجد رونق مضاعف می‌یابند.

در گویش بیرجندی کلمه رمضان «رمزا» تلفظ شده و 11 ماه دیگر سال "سالگان" گفته می‌شود و با این نامگذاری "رمضان" را از ماههای دیگر ممتاز می‌کنند.

شوخوانی آوایی برای تدارک سحری در خراسان جنوبی است

مناجات و شب خوانی "شوخانی" ازنخستین شب رمضان آغاز می‌شود، بدین‌سان که هر شب برخی مردان خوش صدا پس از نیمه شب 3 نوبت بر بالای بام خانه رفته و با صدای بلند به خواندن ادعیه و نیایش می پردازند که با این عمل، مردم با شنیدن صدای آنان از خواب بیدار شده و تدارک سحری را می بینند و این آیین هنوز در روستاهای بیرجند رواج دارد.

افطاری دادن نمود بارز صله رحم در رمضان است

مجالس پررونق افطاری به‌ویژه دعوت افراد مسکین، فامیل و همسایگان دور و نزدیک از نمودهای بارز احیای سنت زیبای "صله رحم" در ماه مبارک رمضان در این شهرستان است.

در این ماه زنان و دختران خانواده نیز برای پختن شیرینی‌های محلی و آماده کردن مواد غذایی ماه رمضان به منزل یکدیگر می‌روند.

جمع‌آوری خیرات و کمک های نقدی مردم هر منطقه برای کمک به یتیمان و بی‌سرپرستان و تعمیر و توسعه مساجد از دیگر برنامه‌های ماه مبارک رمضان در مناطق مختلف بیرجند است.

یکی دیگر از مراسم قدیمی ماه مبارک رمضان در بیرجند، خواندن "رمضانی" است.

این مراسم به این گونه است که در شب‌های رمضان پس از نماز و افطار، جمعی از پسران و نوجوانان دردسته‌های چهار تا شش نفری به راه افتاده و به درخانه‌های همسایه به‌ویژه سرشناسان و توانگران می روند و به قصد گرفتن انعام برنامه ویژه‌ای اجرا می‌کنند.

آنان با خواندن اشعاری معروف به "رمضانی" با لهجه بیرجندی از صاحب خانه طلب انعام می‌کنند.

رمضانی خوانی با یک مقدمه دعایی که توسط استاد خوانده می شود، آغاز شده و با آمین شاگردان ادامه پیدا می‌کند.

خواندن اشعاری در مدح حضرت محمد(ص) و حضرت علی(ع) و رباعی‌هایی در مرثیه ائمه اطهار(ع) از دیگراشعار خوانده شده در مراسم رمضانی خوانی است .

گروه مزبور با خواندن اشعاری مبنی بر تشکر و آرزوی توفیق برای صاحب‌خانه برای خواندن رمضانی به خانه بعدی مراجعه می‌کنند.

مراسم رمضان‌خوانی در بیرجند و برخی روستاهای استان از جمله سیوجان انجام می‌شود.

این مراسم به عنوان آداب و رسوم و برای جمع‌آوری نذورات مردم و همچنین ایجاد شور و نشاط از زمان‌های قدیم در استان مرسوم بوده است.

افطار بر سر مزار درگذشتگان از دیگر رسوم مردم خراسان جنوبی است

سر زدن به مزار رحلت کنندگان از دنیای فانی به جهان باقی در روزهای پنجشنبه هر هفته، در این ماه از رونق فزون‌تری برخوردار می شود و برخی نیز با حضور سر قبر عزیزان از دست رفته خود روزه را افطار می‌کنند.

مراسم بیست و هفتمان نیز از برنامه هایی است که از گذشته دور در شهرستان بیرجند وجود داشته و هنوز هم نام آن فراموش نشده است.

در شب بیست و هفتم ماه رمضان برخی از خانم ها و دختران جوان با پوشیدن صورت خود و گرفتن سبد با تبقی دردست که آئینه ای روی آن قراردارد و ملاقه به دست به درب خانه همسایگان رفته و طلب هدیه می کنند .

مردم پولی که به این طریق به دست می آید متبرک شمرده و آن را شادی آور می دانند و در این مراسم همه کسانیکه بدین صورت پولی به دست می آورند پیش از ظهر روز بیست وهفتم ماه رمضان به بازار رفته و با آن پارچه ای به دلخواه خود می خرند و ظهر آن روز درخانه یا مسجدی ، از آن پارچه پوشاکی مانند چادر ، پیراهن و چارقد برای خود می دوزند و آن را می پوشند و بر این باورند که همه سال را به شادی می گذرانند و از همه بلاها مصون هستند.

خوراکی ها و تنقلاتی که در این شب جمع آوری می شود نیز به عنوان تبرک و رفع بلا استفاده می شود./س