ایران متنوع‌ترین کشور روستایی دنیا / هدررفت منابع آب مشکل اصلی اقتصاد روستایی

به گزارش خبرنگار اقتصادی باشگاه خبرنگاران؛ روستاها سرمایه های جاری هر کشوری به حساب می آیند. در میان تمام کشورهای دنیا دو کشور از نگاه روستایی در اولویت قرار دارند که از نگاه کمی کشور هند به دلیل دارا بودن بیش از 70 درصدی جمعیت روستایی در کشورش اولین کشور روستایی دنیا و در نگاه کیفی ایران دارای بیشترین تنوع روستایی در سطح کشورهای دنیا است. این تنوع شامل بافت کالبدی، نوع قرار گیری، فعالیت اقتصادی، فرهنگ بومی و محلی و نگاه امنیتی و دفاعی است.

 
هر چند بشر در هنگام تولد بر روی این کره خاکی امکان انتخاب شهر و یا روستا را ندارد اما امروزه به دلیل رشد فن آوری و نیاز آدمی به تولید روزانه شهرها و صنعتی شدن بر روستاها سایه انداخته و روستاها را تبدیل به ابزاری برای گذران اوقات فراغت مردم شهر کرده است. 

حال باید دید که نقش روستاها و درصد نیاز امروز به روستا و توسعه روستایی چیست؟ چرا طرح‌های توسعه روستایی با وجود سقف بالای اعتبارات به نتیجه مطلوب نمی رسد؟ پیامدهای کاهش جمعیت روستایی در آینده چیست؟ پاسخ این سوالات را شاید بتوان از اهمیت روستاها در توسعه اقتصادی کشور شروع کرد.

اهمیت توسعه روستاها در اقتصاد 

اکنون در زمان زندگی در قرن 21 مشخص شده است که نفت و خدمات سهم مهمی در اقتصاد ملی دارد حال آنکه اقتصاد روستایی و کشاورزی نیز نقش اصلی و اساسی و پایدار در اقتصاد ملی دارد.

تجربه ثابت کرده که حتی در زمان جنگ و بحران و زمانی که پایه های اقتصاد صنعتی هر کشوری دچار بحران شود کشاورزی و تولید در سطح روستا است که پایه های تولید یک کشور را تثبیت کرده و این همان اقتصاد پایدار در راستای تولید پایدار که در بستر روستاها شکل می گیرد.

وقتی که کشوری برای توسعه پایدار خود برنامه ریزی کند با حفظ جایگاه روستاها می تواند زمینه ساز حفظ منابع و تثبیت منابع محیطی و جمعیت پایدار روستایی شود.

برنامه ریزی برای تولید داخل در بستر روستاها و تقویت تعاونی های تولیدی در این بخش می تواند از گزینه های مهم توسعه روستایی در هر کشوری باشد.

کشاورزی پایه اصلی اقتصاد روستایی ایرانی 


با اجرای ناموفق اصلاحات ارضی و بالا رفتن ناگهانی قیمت نفت استراتژی توسعه کشور به نحوی تدوین شد که نتیجه آن کاهش شدید سهم دامپروری در اقتصاد ملی و مهاجرت شدید روستاییان به شهر ها بود.

بالا رفتن درآمد ملی و بروز نیاز جدی، روند سرمایه گذاری را در محورهایی قرار داد که نقش روستاها و روستاییان را در اقتصاد ملی به شدت تضعیف نمود اما رفته رفته ضرورت‌هایی پیش آمد که توجه ویژه به روستاها را اجتناب ناپذیر ساخت که یکی از مهمترین این ضرورتها افزایش جمعیت و تقاضای روزافزون به مواد غذایی بوده است.

جمعیت کشور در عرض 20 سال تقریبا دو برابر شد و دولت مجبور به واردات مواد غذایی از خارج گرفت.

از طرف دیگر نقش مواد خام کشاورزی و فراورده های کشاورزی در صنعت داخلی و صادرات اهمیت توجه به روستاها را دو چندان کرد.

لازم به ذکر است که تضعیف حق روستاها موجب ناتوانی اقتصادی این بخش در نگهداشت نیروهای فعال و کارایی آن گردید که نه تنها سرمایه انسانی را به طور فزاینده از روستاها گرفت بلکه به رشد بی رویه و هدایت نشده شهرها دامن زد. 

این در شرایطی است که پس از انقلاب درک اهمیت خودکفایی در محصولات غذایی تولیدی کالاهای اساسی در دستور کار بخش کشاورزی قرار گرفته و براساس آن بهبود شرایط جامعه روستایی به عنوان بستر تولید محصولات کشاورزی اهمیت پیدا کرده است. 

هدررفت منابع آب مشکل اصلی اقتصاد روستایی  

میزان مصرف آب در کشاورزی ایرانی 20 درصد از استاندارد جهانی بالاتر است. حدود 93 درصد منابع آب کشور در بخش کشاورزی مصرف می شود و اتلاف و هدررفت 50 تا 60 درصدی آب در این بخش مطرح می شود. 

بهره وری پایین آب در بخش کشاورزی آن هم در شرایطی که بیش از 90 درصد زمین‌های کشاورزی در روستاها قرار دارد در صورت عدم توجه در آینده اثراتی همچون کاهش تولید در واحد سطح و تغییر کاربری اراضی را سبب می شود. 

برنامه ریزی برای صنعتی سازی کشاورزی و طراحی طرح پایلوت کشوری برای نگاه اقلیمی به تولیدات محصولات کشاورزی از جمله اقدامات لازم ضروری و مورد نیاز در این بخش است. 

مسکن روستایی نماد فرهنگ بومی روستایی


اهمیت توجه به بافت کالبدی سنتی در سایه بومی سازی هم سبب ماندگاری مردم روستا است و هم زمینه ساز تقویت گردشگری روستایی که هماهنگی بین ارگان‌های مسئول همچون بنیاد مسکن، وزارت مسکن و سازمان میراث فرهنگی از جمله اقدامات مورد نیاز در این زمینه است. جای بهره گیری از نظرات مهندسان معماری با نگاه مرمت بناهای تاریخی در بستر کالبدی روستاها خالی است. 

تعاونی بهترین نوع توسعه اقتصاد روستایی
 
در انواع اقتصاد در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران بخش تعاونی به دلیل وابستگی به سرمایه های مردمی اهمیت خاصی در توسعه اقتصاد روستایی دارد به همین منظور از آنجا که اقتصاد روستایی یک اقتصاد مرمی است  بخش تعاون می تواند سبب ساماندهی ین سطح از اقتصاد شود. 

نگاه کارشناسی به روستاها باید اصلاح شود  

نگاه کارشناسی به روستاها باید اصلاح شود و از ورود افراد غیر کارشناس در حوزه روستایی کشور ممانعت به عمل آید . همچنین در صورتی که پشتوانه قانونی برای این امر وجود دارد اصلاح شود. 

آمار روستایی مهم است  

سرشماری دقیق و اصولی در امر روستاها از اصول ضروری برنامه ریزی برای توسعه روستایی است . به ویژه در بخش کشاورزی آمارها و سرشماری ها دقیقی که در بخش کشاورزی صورت می گیرد می تواند دورنمای روشنی را برای کشاورزی روستایی ترسیم کند. 

توجه به اهمیت روستاها در ایران مربوط به یک روز نیست بلکه جایگاه روستاها در امر توسعه به ویژه در آستانه قرار گیری در برنامه ششم توسعه و تدوین بودجه سال جدید باید حفظ شود و نگاه بین المللی به روستاهای ایرانی تقویت شود. 

گزارش از : حمیده آقامیری 

انتهای پیام/