معاون وزير علوم در گفتگو با باشگاه خبرنگاران؛

توزیع اعتبارات دانشگاه ها بر اساس وضعیت کیفی/ بهترین دانشگاه های کشور فرسوده اند/دو میلیارد دلار کسری بودجه در بخش تجهیزات آزمایشگاهی

معاون وزیر علوم از آغاز مدل جدید توزیع اعتبار بر اساس استانداردهای دانشگاهها در سال 95 خبر داد.

دکتر امید معاون مالی اداری وزارت علوم در گفت و گو با خبرنگار حوزه دانشگاه و کنکور گروه علمی پزشکی باشگاه خبرنگاران، گفت: در سال 93 با توافق سازمان مدیریت مدلی برای تأمین نیاز دانشگاه‌ها فراهم کردیم که از سال 93 در حال اجرا است و توزیع اعتبارات بین دانشگاه‌ها براساس همین مدل طراحی شده است.

و باعث شده که نسبت به سال قبل رشد خوبی داشته باشیم و میانگین رشد 25 درصدی را نسبت به سال 93 داشتیم و به علت اجرای آن در سال اول نتوانستیم اشکالات اساسی آن را پیدا کنیم. 

نسبت استاد به دانشجو در دانشگاه های استاندارد چقدر است؟
وی ادامه داد: در نیمه اول سال 94 برخی اشکالات این مدل نمایان شد و در اردیبهشت به روز رسانی شروع شد و مدل نهایی هفته پیش کامل شد.که در مدل جدید بر اساس فعالیت های دانشگاه‌ها در زمینه های آموزشی فرهنگی و پژوهشی،‌انجام خواهد شد وبه ازای هر 18 دانشجو یک استاد هیئت علمی، در دانشگاه‌های استاندارد باید وجود داشته باشد که برای تحقق این امر نزدیک به 8 هزار میلیارد اعتبار لازم است در حالی که در مدل سال گذشته‌ کیفیت وجود نداشت و تعداد پایان‌نامه‌ها و خدمات رفاهی و کارهای پژوهشی اهمیتی نداشت. 

وی در ادامه خاطر نشان کرد: جای تاسف است که پارکهای علم و فناوری اعتباری حدود 2 میلیارد تومانی را دریافت می‌کنند و بودجه ما برای پارکهای علم و فناوری در سال آینده 150 میلیارد تومان پیش بینی شده است که 20 درصد آن را خود پارکهای علم و فناوری تامین می‌کنند و 80 درصد آن به کمک دولت تامین خواهد شد و تلاش ما آن است که در پایان برنامه ششم توسعه این کمک 80 درصدی به 50 درصد کاهش یابد. 

توزیع اعتبارات دانشگاه ها بر اساس وضعیت کیفی/ بهترین دانشگاه های کشور فرسوده اند

وی در همین خصوص گفت: کمک ما در حال حاضر به دانشگاه‌ها نیز حدود 75 درصد است و 25 درصد آن به عهده دانشگاه است و ما قصد داریم که هر سال با کاهش 5 درصدی کمکهای خود به دانشگاه‌ها را به 50 درصد برسانیم و همانطور که می‌دانیم در دنیا بخشی از شهریه به عهده دولت است و قسمت اعظم آن به کمک مردم و کارهای پژوهشی خود آن دانشگاه انجام می‌شود. 

به عنوان مثال در کشور آمریکا بخش زیادی از اعتبارات به کمک مردم تامین می‌شود که در کشور ما اینگونه نیست و با هدف‌گذاری های انجام شده می‌خواهیم اعتبارات پژوهشهای کاربردی افزایش یابد. 

وی در خصوص کمک خیرین گفت: در کشورمان در حوزه خیرین کارهای خوبی انجام شده است و خیرین در توسعه کارهای زیر ساختی مثل ساخت خوابگاه‌، به ما بسیار کمک کردند.

امید درباره فرسودگی زیربناها نیز گفت: تعدادی از دانشگاه‌ها ساختمان‌های قدیمی دارند که اغلب مربوط به سال 1313 است و قدمتی نزدیک به 80 سال دارند که تا حدودی مرمت شده‌اند حتی یکی از دانشکده‌های دانشگاه تهران 115 سال پیش  تاسیس شده است و امروز به عنوان یکی از موزه‌های جانور شناسی مطرح است این ساختمان‌ها به خاطر ارزشی که دارند امکان تخریب وجودندارد و از طرفی دیگر تعمیرات آنها پر هزینه است. چند سال پیش مقاوم سازی آنها انجام شد و پیشنهاد ما این است که این امر را در اولویت قرار دهیم و برای مقاوم سازی حتما باید تجهیزات به روز شود. 

بهترین دانشگاه های کشور فرسوده اند
همین چند سال پیش به همین علت کتابخانه دانشگاه تهران آتش گرفت بنابراین باید بازسازی به طور مستمر انجام شود. پیشنهاد شده تا آنها را مرمت و بازسازی کنند و امیدواریم هر چه زودتر این اتفاق بیفتد و برآورد ما برای بازسازی 10 دانشگاه برتر کشور بودجه 550 میلیارد تومانی است و امیدواریم که بخشی از آن تحقق یابد.

نکته‌ دیگری که در این مورد وجود دارد این است که بازسازی 30 درصد ساخت دوباره دانشگاه‌ها هزینه و زمان لازم دارد. و یک ساختمان دانشگاهی به طور میانگین با یک سال و نیم زمان بازسازی خواهد شد . البته تعدادی از خوابگاه‌های ما نیز این مشکل را دارد و جای تاسف است که نخبگان ما مجبورند درهمین خوابگاه‌ها زندگی کنند . 

وی درباره بودجه‌های عمرانی نیز گفت: اعتباری حدود 800 تا 900 میلیارد تومانی را برای پروژه‌های عمرانی نیاز داریم و برای پروژه‌هایی که 5 تا 80 درصد پیشرفت فیزیکی دارند حدودا اعتبار 4 هزار میلیاردی را لازم داریم که البته تعدادی از پروژه‌هایی که بیش از 80 درصد پیشرفت فیزیکی داشته‌اند به بهره برداری رسیده است و امسال نیز حدود 200 هزار متر مربع از این تجهیزات به بهره برداری می‌رسد. 
و اگر این روند ادامه داشته باشد نتایج خوبی در بر خواهد داشت. 

توزیع اعتبارات دانشگاه‌ها بر اساس وضعیت کیفی/ بهترین دانشگاه‌های کشور فرسوده‌اند

ساخت و تجهیز خوابگاه‌ها در برنامه پنجم توسعه متوقف شد
محمد حسین امید در خصوص تجهیز خوابگاه‌های دانشجویی اینگونه بیان کرد که در برنامه پنجم ساخت خوابگاه‌ها متوقف شد و هیچگونه پروژه‌ای در این زمینه فعال نبود در طی این سالها اگر خوابگاهی هم ساخته شد مربوط به برنامه چهارم توسعه بود زیرا برخلاف پیش بینی قانون بخش خصوصی در این زمینه وارد کار نشد. 

وی علت عدم همکاری بخش خصوصی را اینگونه توضیح داد: بخش خصوصی برای همکاری در زمینه ساخت و تجهیز خوابگاه‌ها نیاز به تسهیلاتی از جمله تسهیلات بانکی ارزان قیمت دارد که این تسهیلات در برنامه پنجم توسعه جایی نداشت به همین علت استقبال هم از طرف این بخش دیده نشده است از طرفی با گذشت چندین سال خوابگاه‌ها فرسوده شدند و جمعیت دانشجویی حدود 100 هزار نفر افزایش یافت . 

امید اظهار داشت: پیش‌بینی کرده‌ایم با برنامه ‌ای که با صندوق رفاه در نظر گرفتیم این طرح را برای سال 95 برای ورود بخش خصوصی هموار سازیم. به این صورت که بخش خصوصی بعد از دریافت تسهیلات بانکی و ساخت و تجهیز خوابگاه‌ها اصل تسهیلات را خودشان به بانک بازگردانند و پرداخت سود این تسهیلات را صندوق رفاه به عهده بگیرد . 

امید اضافه کرد: در برنامه سوم توسعه پیش بینی شده بود که شهرداری به بخش خصوصی برای ساخت خوابگاه‌ زمین دهد تا بخش خصوصی بتواند در سطح شهر خوابگاه‌های دانشجویی راه‌اندازی کند. در برنامه پنجم که ممنوعیت ساخت داشتیم استقبالی هم از بخش خصوصی دیده نشد و در نهایت از خیرین کمک گرفتیم.

وی توضیح داد: خوابگاه‌هایی برای دانشگاه فردوسی مشهد، بجنورد، و قم توسط بنیاد خیرین ساخته شد و امیدواریم که در ادامه کار ورود بخش خصوصی را در کنار همیاری خیرین داشته باشیم.خوابگاه‌های مورد نظر ما برای 550 هزار دانشجوی روزانه دانشگاه دولتی در نظر گرفته شده است و خوابگاه در سیاست دانشگاه پیام نور جایگاهی ندارد .

30درصد کسری بودجه دانشگاه‌ها تامین شد
محمد حسین امید با اشاره به کسری بودجه 1560 میلیاردی دانشگاه‌ها اظهار داشت: در سال‌های 90 و 91 به ترتیب 90 و 64 درصد از طرف دولت به دانشگاه‌ها بودجه اختصاص گرفت که بر اساس این ارقام در سال 90 حدود 10 درصد و در سال 91 حدود 35 درصد اعتبار لازم به حوزه دانشگاهی اختصاص نیافت، به این معنی که همان بودجه مصوب هم به دانشگاه‌ها داده نشد . 

وی توضیح داد: این کسری بدهی دانشگاه‌ها به طرح‌های پژوهشی، حق التدریس استادان و موارد خدماتی از جمله آب و برق ، تجهیز آزمایشگاه‌ها و فرصت‌های مطالعاتی ضربه زد. به گونه‌ای که چندی پیش گزارشی از کاهش انتشارمقالات کشور در مجلات بین‌المللی بدست ما رسید. 

امید علت کاهش انتشار این مقالات را اینگونه بیان کرد: نشر مقاله در مجلات بین المللی هزینه چندانی ندارد و به تبع این شاهد افزایش چاپ مقالات کشوری در مجلات بین المللی بودیم اما عرضه مقالات و طرح‌ها در کنفرانس‌های بین المللی هزینه‌ای حدود 2 تا 3 هزار دلار پول می طلبد که دانشگاه‌ها به علت کسری بودجه این هزینه را متقبل نمی‌شوند. 

وی نتایج این کمبود را کاهش چاپ مقالات و هزینه های فرصت مطالعاتی می‌داند و می‌گوید همین امر سبب شده که گرایش دانشجویان به سمت کار در پایان‌نامه‌هایی نرم‌افزاری و بدون نیاز به آزمایشگاه افزایش یافته است که ضربه بزرگی محسوب می‌شود. 

امید افزود: از این هزار و 560 میلیارد بدهی 600 میلیارد تومان بدهی به شهرداری می‌باشد و 340 میلیارد بدهی به اشخاص است که این بخش را نتوانسته‌ایم پرداخت کنیم اما بخش مربوط به شهرداری را با پیشنهادی که به دولت دادیم، معاف شدن دانشگاه‌ها از پرداخت عوارض نوسازی و شهرداری در دستور کار است. و با تخصیص خوبی که در سال 93 از دولت دریافت کردیم توانسته‌ایم 30 درصد کسری بودجه دانشگاه‌ها را بر طرف کنیم. 

توزیع اعتبارات دانشگاه ها بر اساس وضعیت کیفی/ بهترین دانشگاه های کشور فرسوده اند

وضعیت نابسامان سرانه فضای آموزشی
محمد حسین امید از وضعیت نابسامان سرانه فضاهای کالبدی خبر داد وگفت: سرانه فضاهای کالبدی که شامل بخش آموزشی، خدماتی، رفاهی و پژوهشی است در برخی دانشگاه‌های کشور به زیر 20 متر مربع می‌رسد که این از حد استاندارد دور است. با بازدیدی که هر هفته از دانشگاه‌های مناطق محروم شده در برخی شهرها از جمله بجنورد و ایلام سرانه فضای آموزشی به 10 و 15 متر مربع می‌رسد اما در تهران شاهد 25 متر مربع سرانه فضای آموزشی هستیم و این فضا به زیر 20 متر مربع نمی‌رسد. 

وی تصریح کرد: تا کنون به کمک خیرین و دولت400 هزار متر مربع مربوط به سرانه آموزشی را تحویل دانشگاه‌ها دادیم و نزدیک به 150 هزار متر مربع در دست ساخت است .

معاون اداری و مالی وزارت علوم اظهار امیدواری کرد و ادامه داد: با تعریف بنیاد حامی برای دانشگاه‌ها که بنیادی مردم نهاد است توانسته‌ایم تا حد زیادی روند پیشبرد افزایش این سرانه‌هارا به میزان  استاندارد برسانیم. 

جزئیات تسهیلات اعطایی به نخبگان دانشگاهی
وی در خصوص حمایت از نخبگان تصریح کرد: اگرچه توصیه رهبر معظم انقلاب حمایت از نخبگان بوده است ولی در قوانین ما شرایط خوبی برای حمایت از نخبگان وجود ندارد و تنها حمایتی که از آنها می‌شود تحصیل و اشتغال به کار و وام مسکن است و 100 میلیون تومان وام در نظر گرفته شده است و تسهیلات دیگر دانشگاه به دانشگاه تفاوت می‌کند و وام ذکر شده بامعرفی ما به بانک انجام خواهد شد. 

در حال حاضر در حال ساخت شهرک دانشگاهی هستیم ولی این امکانات به هیچ وجه کافی نیست و باید سازمان مدیریت و مجلس فکری جدی برای این کار بکنند تا دچار خروج افراد نخبه از کشور نشویم. 

وی درباره کسانی که عضو هیئت علمی کشورهای خارجی هستند و به کشور ورود می‌کنند نیز گفت: این افراد می‌توانند سوابق خود را منتقل کنند و با لایحه‌ تصویب شده ایده های خوبی برای آنها درنظر گرفته شده است ، به عنوان مثال کسی که 6 ماه در ایران حضور دارد می‌تواند اقدام به تدریس کند. 

دانشجویان فاقد توان مالی بورسیه می شوند
وی ادامه داد: یکی از کارهای بنیاد خیرین کمک به دانشجویان فاقد توان مالی است و به دانشجویان با استعدادهای بالا بورسیه داده خواهد شد و بنیاد حامیان علم و فناوری به همین منظور شکل گرفت و در حال برنامه‌ریزی هستیم تا 10 هزار تن از این دانشجویان را بورسیه کنیم. 

امید درباره تسهیلات ویژه دانشجویان معلول  گفت: امکان رفت و آمد آنها به دانشگاه فراهم وعلاوه برتعبیه نرم‌افزارهایی برای آنها در برخی دانشگاه‌ها کتابخانه‌های مخصوص آنها احداث شده است.

وضعیت نشریات الکترونیکی دانشگاه ها در حال بررسی است
وی در خصوص وضعیت کتابخانه دانشگاه ها گفت: هم‌اکنون ما بدهی زیادی به نشریات الکترونیکی داریم که کسری آنها می‌تواند روی رشد شتاب علمی کشور تاثیر بسزایی داشته باشد و در حال حاضر دانشجویان علاقمند به خواندن کتابهای الکترونیکی هستند و خوشبختانه سازمان مدیریت این بدهی را تقبل کرده ولی متاسفانه تا کنون ارتباط بسیاری از دانشگاه‌های ما با این نشریات قطع شده است و ذکر این نکته ضروری است هیچ کس نمی‌تواند بدون دسترسی به این نشریات به اطلاعات مربوط به رشته خود دسترسی داشته باشد و باید هر چه زودتر فکری جدی برای دسترسی به نشریات کرده و در حال حاضر حدود 50 میلیون دلار به آنها بدهی داریم که با دسترسی به نشریات می‌توانیم آخرین دستاوردها را دریافت کنیم. 

500 هزار دانشجو رایگان تحصیل می کنند
امید بیان کرد:در حال حاضر 4 و نیم میلیون دانشجو داریم که حدود 500 هزار نفر از آنها به طور کاملا رایگان در حال تحصیل هستند و افزایش تعداد این دانشجویان در برنامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری نیست بلکه برنامه اصلی ما افزایش کیفیت است. 

وی در ادامه گفت: متاسفانه در عرض چند سال تعداد زیادی از موسسات ایجاد شده است که باعث شد به کیفیت آموزش عالی لطمه بزنند و نسبت دانشجو به عضو هیئت علمی بهم خورد و درحال حاضر حدود 30 هزار عضو هیئت علمی نیاز داریم که حدود 22 هزار نفر از آنها تامین شده است و حدود 8 هزار عضو هیئت علمی در حال حاضر کم داریم و مشکلی که در این باره وجود دارد این است که مجوز ما برای جذب اساتید حدود 2 هزار نفر در سال است که در نتیجه در پایان برنامه ششم نمی‌توانیم این کمبود اساتید را جبران کنیم و برنامه وزارت علوم این است که همین 15 درصد نیز که به طور کاملا رایگان مشغول به تحصیل هستند نیز بخشی از هزینه خود را پرداخت کنند زیرا در حال حاضر حدود 3 هزار میلیارد تومان کمبود بودجه داریم و منطقی نیست که دانشجویانی که به طور رایگان تحصیل می‌کنند را افزایش دهیم .

حلقه گمشده بین علم و صنعت 
امید درباره بهبود وضعیت دانشگاه‌های فنی و حرفه‌ای گفت: از برنامه‌های اصلی وزارت علوم بهبود دانشگاه‌های فنی و حرفه‌ای است زیرا فاصله زیادی بین کارشناسی در صنعت، و تکنسین وجود دارد و برخی از توافقات انجام شده میان وزارت علوم و سازمان فنی و حرفه‌ای و همچنین وزارت آموزش و پرورش تحقق نیافته است و در کارگروه تشکیل شده این اختلافات باید رفع شود. در سال جدید تجهیز این دانشگاه‌ها دراولویت اصلی ما است.
 
معاون اداری مالی وزارت علوم عنوان کرد: در قانون برنامه چهارم توسعه باید 3 درصد از سهم تولید ناخالص دریافت می‌کردیم و در برنامه پنجم توسعه این اعتبارات از 3 درصد به 2 درصد کاهش یافت  و طبق قانون در حال حاضر سهم ما تنها 0.47 درصد است و این نشان می‌دهد که ما طبق برنامه جلو نرفتیم و این میزان باید حداقل 4 برابر می‌شد و اگر مقایسه‌ کوتاهی با کشور ترکیه داشته باشیم می‌فهمیم که علی‌رغم کارهای علمی کمتر و تعداد دانشجویان کمتر این سهم از تولید ناخالص داخلی حدود 1 درصد است.

 وی تصریح کرد: قسمت تاسف بار این است که حتی ما همین 0.47 درصد را  نیز به طور کامل دریافت نکرده‌ایم و تنها 10 درصد از آن در اختیار موسسات پژوهشی و پارکهای علم و فناوری قرار می‌گیرد در حالی که در پایگاه‌های مهم تحقیقاتی که رتبه بندی انجام می‌شود سهم تولید علم ما 60 درصد است و خوشبینانه این است که ما 0.05 درصد از تولید ناخالص داخلی را می‌گیریم و دولت عزم خود را جزم کرده که آن را به یک درصد برساند و این درحالی است که 90 درصد به دستگاه‌های اجرایی دیگر و بخشهای خصوصی می‌رود، در حالی که سهمی در تولید علم ندارد .
 
فاصله صنعت ایران با صنعت روز دنیا زیاد است
وی در باره سنجش تولید علم نیز گفت: سنجش پایگاه‌های مهم تعداد انتشارات بین المللی است و در مقیاس‌های انجام شده همین ملاک قرار می‌گیرد و با اختصاص اعتباری که داریم نمی‌توان از موسسات پژوهشی پارکهای علم و فناوری انتظار بالایی داشت.

وی در پاسخ به این سوال که چرا وزارت علوم در جذب اعتبار موفق نیست گفت: این واقعیتی است که ما جایگاه بالایی در تولید علم داریم و این نشان می‌دهد که از این نظر جایگاه ما قابل دفاع است ولی صنعت ما فاصله زیادی با صنعت روز دنیا دارد و پولی که به صنعت داده می‌شود تا به کارهای پژوهشی اختصاص یابد صرف راه دیگری می‌شود و راه مقابله با آن این است که این اعتبارات  مستقیما به وزارت علوم داده شود وگرنه همچنان این مشکل وجود دارد.  

صدور کارت های اعتباری ویژه دانشجویان
وی در باره امضای قرار داد با بعضی از بانکها در زمینه صدور کارتهای اعتباری گفت: این کارتها برای کمک به دانشجویان صادر شده است و سعی می‌شود که از تسهیلات بانکها در همه امور اعم از رفاهی استفاده شود و برای دانشجویان این امکان فراهم می‌شود که برای شهریه و کارهای تحقیقاتی از این کارتها استفاده کنند و سعی شده است تا دانشجویان دکترا بتوانند وام بگیرند و زمانی که مشغول کار شدند آن را تسویه کنند. 

دو میلیارد دلار کسری بودجه در بخش تجهیزات آزمایشگاهی وجود دارد
محمدحسین امید با اشاره به اختصاص رتبه 16 تولید علم جهان به کشور بیان کرد: کسب این رتبه در مقیاس جهانی جز با حرکت ایثارگرانه پژوهشگران و دانشجویان محقق نمی‌شود.

وی ادامه داد: دانشگاه‌های بزرگ کشور با نبود تجهیزات آزمایشگاهی به روز موفق به کسب این رتبه شده‌اند که طبیعتاً اگر امکانات کافی و لازم در اختیار پژوهشگران و دانشجویان قرار می‌گرفت و اساتید کشور در مجامع بین‌المللی حضور پیدا می‌کردند این رتبه به مراتب پایین‌تر بود. 

معاون اداری و مالی وزارت علوم بخشی از دلیل این کمبود را تحریم‌ها می‌دانند و می‌گوید: تحریم‌ها  از لحاظ به روز کردن تجهیزات آزمایشگاهی دست‌وپای پژوهشگران را بسته‌اند اما نقش چندان پررنگی تا کنون نداشتند.

وی در پایان با اشاره به بودجه موردنیاز دانشگاه‌ها جهت تجهیز آزمایشگاه‌ها اظهار داشت: کشور حدود 2میلیارد دلار برای تجهیز آزمایشگاه نیاز دارد که حتی اگر 500 میلیون دلار آن با عنوان پیش‌پرداخت در اختیار دانشگاه‌ها قرار بگیرد در هر استان شاهد تجهیز حداقل یک یا دو آزمایشگاه خواهیم بود.

ردپای لغو تحریم ها در پژوهش های دانشگاهی
معاون اداری و مالی وزارت علوم گفت: وضعیت ارتباط صنعت و دانشگاه بسیار ضعیف است و این بدین علت است که صنعت ترجیح می‌دهد اعتبارات خود را جایی غیر از دانشگاه هزینه کند و خود را ملزم به به روز بودن نمی‌کند بلکه در این زمینه خود را مستغنی می‌داند.

وی ادامه داد: با وجود اینکه در صنعت برای پژوهش هزینه می‌شود اما این هزینه هیچ‌گاه توسط محققین کشور خرج نمی‌شود. شاید بتوان گفت لغو تحریم‌ها و ایجاد رقابت در بازار نقش مؤثری در بهبود این وضعیت داشته باشند و صنعت برای سرمایه‌گذاری به سراغ دانشگاه‌ها برود.

انتهای پیام/

 


اخبار پیشنهادی
تبادل نظر
آدرس ایمیل خود را با فرمت مناسب وارد نمایید.