حکایت روزهای سخت پا نخوردن فرش

به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از ساری ، روزگاری نوای یکی قرمز، دو تا زرد به زیر، یک زرد به رو از هر خانه‌ای در مازندران شنیده می‌شد، اما اکنون لالایی دخترکان این دیار که پیشترها با نوای مادرانشان، آیین قالی‌بافی و فرش‌بافی را می‌آموختند ‌تغییر کرده است.

فرش کلاردشت که زمانی شهره آفاق بود، مدت‌هاست که از عیار افتاد و بر دار نمی‌شود.

روزگاری مازندران را با نام فرش کلاردشت می‌شناختند و این فرش به دلیل ذهنی باف و بدون نقشه بودن، برند اصلی استان به شمار می رود.

وقتی به سراغشان می‌روی، می‌گویند که قالی‌بافی دیگر صرف ندارد و دارهایمان را جمع کرده‌ایم، اما اینجا هنوز نقش‌مایه‌ها در سکوت و فراموشی هنرنمایی می‌ کنند.

بازاریابی مهم‌ترین مشکل فراروی فرش کلاردشت است و آن‌گونه که شایسته این محصول است به‌خوبی به کشور و دنیا معرفی نشده است.

خانه خاله زمرد بافنده فرش کلاردشتی با فرش های دست باف که در روزگار جوانی خود بافته بود تزیین شده است می گوید : طرح این فرش ها ذهنی باف است ومن از مادربزرگ خود یاد گرفته ام اما الان مردم روستاهای کلاردشت را با خانه های ویلایی می شناسند تا هنر قالیبافی .

بافنده دیگر کلاردشتی می گوید: نخ را به گرانی تهیه می کنیم در سرما وگرما می بافیم اما موقع فروش می شود خریدار از ما 200تومان تا یک میلیون تومان بیشتر خریداری نمی کند.

فرش کلاردشت در مسیر ثبت جهانی

دم دری کوچکترین و فرش 12 متری بزرگترین نوع فرش کلاردشت است که بافنده بدون هیچ نقشه‌ای، نقش‌ها و گل های فرش‌ را بر تار و پود فرش می بافد.

معروفترین طرح فرش کلاردشت را صندوقی، جنگلی، شاه عباسی، رسولی، گل سینی، شمله، مزرقانی است.

رئیس تعاونی فرش شهرستان کلاردشت گفت : طرح‌های جدیدفرش کلاردشت به صورت تلفیقی و با توجه به سفارش درخواست کنندگان فرش بافته می ‌شود.

علیجانی افزود: در اولین گام برای ثبت جهانی فرش کلاردشت، بر اساس قانون، فرم های مخصوص بین بافندگان فرش توزیع و پس از ثبت به کارشناسان مرکز ملی فرش کشور تحویل داده شد.

وی بابیان اینکه کارشناسان مرکز فرش ایران پس از بررسی این مدارک و اعلام در رزونامه های رسمی برای ثبت فرش کلاردشت در فهرست آثار ملی اقدام خواهند کرد گفت: پس از ثبت فرش کلاردشت در فهرست آثار ملی، مدارک تاریخی و نمونه های لازم برای ثبت جهانی به یونسکو ارسال خواهد شد.

فرش کلاردشت روزگاری قبل از تحریم ها در کشورهایی مانند اتریش، آلمان، سوئد، کانادا، آمریکا و حوزه خیلج فارس مشتری داشت و۶ هزار بافنده فرش در کلاردشت ازفروش این هنر ارزشمند امرار معاش می کردند.

غلامرضا آقا گل زاده مسئول امور فرش دستبافت سازمان صنعت معدن و تجارت مازندران با بیان اینکه۱۰۰ واحد کارگاه طراحی نقشه فرش نیز در استان فعال است گفت: فرش مازندران غالب طرح‌ها و نقش‌ها شامل نائین، کاشان، قم و تبریز است، علاوه بر اینکه برند اصلی فرش مازندران طرح کلاردشت است که نقشه آن در کشور به‌صورت منحصربه‌فرد، ذهنی باف و بدون نقشه است.

این حال نزار فرش کلاردشت بود اما طرح فرش های تبریز، نایین ، کاشان و قم بافته شده هم حالی و روز بهتر از فرش کلاردشت ندارند.

دیگر از دارهای قالی که زینت ‌بخش هر خانه روستایی بود، و زخم های دستان هنرمندان قالیباف که سال ها با تاروپود فرش گره ‌خورده است کمترخبر شنیده می شود.

خانم رحمانی کارگاه قالی بافی در بابل دارد و برای 12نفر اشتغالزایی کرده است می گوید: نخ را به گرانی تهیه می کنیم اما موقع فروش می شود بازار ندارد یا با قیمت خیلی پایین از ما خریداری می کنند.

مریم پاینده بافنده قالی نکایی می گوید: طرح های نایین مدتی است بازار خوبی دارد اما متاسفانه دستمزد هر رج از قالی 2هزار و500 تومان است و برای به صرفه نیست.

مدیرعامل تعاونی فرش دست باف بابل گفت : متأسفانه یکی از بزرگ ‌ترین مشکلات ما در این عرصه عدم وجود بازار با نمایشگاه دائمی فرش است به همین دلیل هنرمندان و فرش‌بافان نمی‌توانند آن‌گونه که باید محصولات خود را در معرض نمایش و فروش قرار دهند.

علیپور افزود : به دلیل نبود بازار فروش دائمی بافندگان متضرر می‌شوند و تاجار های خارجی به علت تحریم ها حضورشان در کشور کمرنگ شد وهمین زمینه کسادی این بازار را فراهم کرده است.

مازندران دارای ۴۵ هزار نفر بافنده دارای کارت شناسایی بافندگی فرش است که از این تعداد دو هزار و ۵۰۰ نفر در قالب 167کارگاه‌های متمرکز یا 63 کارگاه غیرمتمرکز و 3 مجتمع‌های قالیبافی فعالیت دارند و مابقی در قالب فعالیت‌های خانگی به تولید فرش دستبافت اشتغال دارند.

گره های اداری بافندگان فرش بیشتر از گره های است که بافندگان بر تاروپود قالی نقش می زنند .

قطع بیمه بافندگان از سوی بیمه تأمین اجتماعی یکی دیگر از مشکلات بافندگان است، بیمه اکثر بانوان خانوار که قالی‌باف هستند باسابقه هشت سال بیمه به دلیل شغل همسر یا قوانینی مانند اینکه هر بافنده باید روزانه چهار هزار گره ببافد، نداشتن دار قالی بزرگ به دلیل عدم توان مالی قطع‌شده و متأسفانه مشکلاتی را برای فرش‌بافان به وجود آورده است.

554هزار دلار سالیانه انواع فرش از مازندران به کشورهای خلیج فارس وجنوب شرق آسیا و سویس قبل از تحریم صادرمی شد.

یکی از تجار فرش دست باف در خیابان ملت ساری گفت: در استان بافنده حرفه ای فرش ، نیروی انسانی آموزش دیده ، سرمایه گذار و از همه مهمتر سابقه ای مطمئن وجود دارد اما مشکل اصلی فراروی این صنعت بازار فروش نامناسب است.

حسینی افزود : توسعه صنعت فرش در مازندران با ظرفیتهای بالقوه موجود گامی بلند در جهت تحقق فرمایشات مقام معظم رهبری در خصوص اقتصاد مقاومتی ، اشتغال و توسعه صادرات است.

وی گفت: صنعت فرش مازندران نیاز به حمایت کلان مسئولان و سرمایه گذاران فعال در مازندران دارد تا به جایگاه حقیقی خود در کشور و جهان دست یابد.

کارشناس فرش دست باف سازمان صنعت معدن وتجارت مازندران گفت: مهم‌ترین محدودیت فرش‌بافان مازندران، فقدان بازار کارآمد درزمینهٔ اختصاصی فرش از حیث تأمین مواد اولیه، ابزار و عرضه محصولات است و این محدودیت سبب می‌شود تا تولیدکنندگان این صنعت در استان مواد اولیه را از سایر استان‌ها تأمین کنند، همچنین محصولات را به‌واسطه یا مستقیم در سایر استان‌ها عرضه دارند.

احمدی افزود: اقدامات اولیه و طرح‌های مطالعاتی در این زمینه از سوی سازمان صنعت، معدن و تجارت مازندران پیشنهادشده تا با امکان‌یابی و انجام مطالعه بازار مناسبی در استان ایجاد و این نقیصه مرتفع شود.

خوب نبودن حال بازار فرش مازندران

۴۵ هزار متر مربع فرش شامل تابلوفرش ،زرونیم ، خرک، 3،4، 6و 12 متری در مازندران بافته می شود.

مسئول امور فرش دستبافت سازمان صنعت معدن وتجارت مازندران سرانه هر بافنده را یک مترمربع اعلام کردو گفت: بر اساس برآورد، پارسال ۴۵ هزار مترمربع فرش به ارزش 68میلیارد تومان در مازندران بافته وبه کشورهای اروپایی به خصوص آلمان و امریکا صادر شد.

غلامرضا آقاگل زاده با بیان اینکه بافت نایین نسبت به بافت های کاشان،قم وتبریز بیشترین بازار پسندی را پارسال در کشورها ی اروپایی داشت افزود: انتظار می‌رود با پشتیبانی و حمایت بخش دولتی در قالب اعطای تسهیلات کم‌بهره و پوشش بیمه تأمین اجتماعی این رقم به دو برابر نیز افزایش یابد.

وی گفت: با توجه به محدودیت منابع مالی و تسهیلات کم ‌بهره از سوی صندوق کارآفرین امید و منابع بانکی در استان، وام‌های کم ‌بهره 10تا 50میلیون تومانی در اختیار تعداد محدودی از بافندگان و دارندگان کارگاه های فرش طرح پشتیبان قرار می گیرد.

معاون توسعه خارجی صنعت ،معدن وتجارت مازندران به برندسازی فرش مازندران اشاره کرد و گفت: توانستیم فرش استان را برندسازی کرده و با آرم تجاری به بازارهای جهانی معرفی کنیم.

یعقوبی با اشاره به برندسازی فرش مازندران افزود : به دنبال بازار مشخصی برای عرضه صنایع‌دستی و فرش دستباف هستیم و باید برای زنان روستایی در مشاغل کوچک برندسازی انجام شود تا بتوانند فعالیت‌های خود را توسعه دهند.

در حال حاضر مهم‌ترین چالش و مشکل صنعت فرش، بحث عدم فروش فرش در استان‌ها است که این امر به دلیل کاهش صادرات فرش کاهش‌یافته است و متولیان امر برای بازیابی دوباره صنعت فرش باید برنامه ریزی جامع داشته باشند. 

در مازندران نیز ۴۵ هزار بافنده فرش وجود داردکه از این تعداد تنها دو هزار و ۵۰۰ نفر در قالب کارگاه‌های قالیبافی مشغول فعالیت هستند.

انتهای پیام/