ثبت آیین سقاخوانی" و "کتل " نوش آباد در فهرست میراث معنوی کشور

به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از اصفهان،دکتر محمد مشهدی نوش آبادی رییس مرکز پژوهشی کاشان شناسی دانشگاه کاشان، ظهر امروز در گفتگو با خبرنگاران گفت: پژوهش و مستند سازی بر روی آثار معنوی منطقه کاشان دو سال اخیر در دستور کار این مرکز قرار گرفت و پنج پرونده را برای ثبت به مراجع ذی ربط در سازمان میراث فرهنگی ارسال شد. 

وی با اشاره به اینکه کتل زیباترین و باشکوه ترین تجلی آیین‌های نوش آباد و شامل عناصر متعدد رمزی و زیباشناختی است گفت:کتل کودکی که روز عاشورا بر اسب می‌نشانند و جلو هیات عزادار حرکت می دهند.

به‌گفته‌وی، یکی از معانی کتل اسب تزئین شده است و آیین کتل در شهر نوش‌آباد عبارت است از اسبی تزئین شده که بر آن کودکی را می نشانند.

رییس مرکز پژوهشی کاشان شناسی دانشگاه کاشان با تاکید بر اینکه این سنت تا آنجا که در تاریخ گم می شود در آیین های نوش آباد برگزار می شده است گفت: ترتیب نذر کتل چنین است که قبل از تولد کودک نذر می کنند اگر نوزاد پسر بود در اولین یا دومین عاشورای بعد از تولدش کودک را کتل کنند.

مشهدی، اظهارداشت:پدر و مادر کودک اسبی یا قاطری تهیه کرده و با پارچه های رنگارنگ تزیین کرده پس از تزیین کودک را بر آن می نشانند در جلو زین اسب دو میوه شبیه به هم مانند پرتقال یا سیب در کاردی فرو کرده و دو کبوتر نیز  کنار آن می گذارند، هچنین تنگ آبی را نیز به همراه آن می آورند.

وی با اشاره به اینکه برای هر کتل در حین حرکت شخصی نیز مداحی و منقبت خوانی می کند تصریح‌کرد: یک یا دو شاطر از نوجوانان در کنار هر کتل هستند که لباس سبز پوشیده و با چوبدستی و تنگ آب، کتل را همراهی می‌کنند.

به‌گفته‌وی،پس از پایان مراسم صاحبان کتل نذر غذا به جا می آورند و مردم را برای خوردن ناهار عاشورا به منزل دعوت می کنند.

مشهدی اظهارداشت:پنج هیات مذهبی نوش آباد در روز عاشورا هر سال حدود پنجاه کتل دارند.  
وی افزود:نوش‌آبادی‌ها کتل را نماد علی اصغر می دانند، گر چه این سنت با آیین های برکت بخشی، باران خواهی و حاصلخیزی ایرانی که کودکان در آن نقش محوری دارند ارتباط اساسی دارد.

 به‌گفته‌وی، آیین سقّایی نیز از با وقارترین آیین های عزاداری محرم است که در شهرهای مختلف ایران رواج دارد و هیآت مختلف سقّایی در شهرهای همدان، کاشان، تهران، تبریز، قم، یزد، اراک، کرمان، آران و بیدگل، نوش آباد، نیاسر و حتی شهرهای عتبات عالیات در عراق به شکلی با شکوه این آئین را برگزار می کنند. 

مشهدی نوش آبادی، اظهارداشت:سقايي در نوش آباد از شب بعد از عيد غدير آغاز و تا روز عاشورا ادامه دارد و در حسينيه هاي محلات توي ده، بالاده، دربريگ، جويباره و شيخ آباد این شهر برگزار مي شود.

وی افزود: سقّاخوانان به دو دسته و هر دسته به یک گروه اصلی به عنوان نقیب یا استاد و یک گروه به عنوان شاگرد که توده عزاداران هستند تقسیم می شود، به عبارت دیگر در حسینیه یا محل سقّاخوانی چهار حلقه جدا از هم گرد می آیند و قطعات اصلی شعر را در دو گروه نقیب خوانده و دو گروه شاگرد که معمولاً تعدادشان از گروه اصلی بیشتر است بندهای قطعات که در قالب ترجیع و یا ترکیب بند است و یا یک مصرع از هر بیت را پاسخ می گویند .
 
به‌گفته‌وی،سقّایی ذکر مصائب وارده بر عترت رسول خدا به ويژه امام حسین و یارانش به صورت نوحه سرایی دسته جمعی و هماهنگ بدون سینه زنی و زنجیرزنی و سنج و طبل زنی است، به طوریکه ذکرها به صورت شعر و در قالب نوحه های حزین و سنگین بر گرفته از مقام های موسیقی سنتی ایرانی و غالباً در مایه های شور، دشتی، ابوعطا، همایون، شوشتری و افشاری که از جمله مقامات موسیقی سنتی و عامیانۀ ایرانی است خوانده می شود.

وی با اشاره به زیبایی، متانت و سبک بسیار تأثیرگذار، شورانگیز و موسیقیایی با شکوه و سنگین سقّایی گفت: در کنار لحن آهنگین خوانندگان آنچه بیشتر جلوه می کند، اشعار به کار رفته در این نوحه ها و محتوای مفاهیم قرآنی و عرفانی و همچنین لطایف ذوقی و حقایق تاریخی و باورهای اسطوره ای آن است که اشعار سقّایی را از سطح شعر عامیانه بالاتر آورده  است.

به‌گفته‌وی،آیین ها و سنت های متعددی در منطقه کاشان وجود دارد که حامل هزاران سال فرهنگ و معنویت مردمان ایران زمین بوده و ثبت آنها به عنوان عناصر هویت بخش این منطقه اهمیت جهانی دارد و در توسعه آن بسیار موثر است.
 
مشهدی نوش آبادی، در  پایان گفت:مرکز پژوهشی کاشان شناسی دانشگاه کاشان در همکاری با دیگر ادارت مسوول از جمله اداره‌ها و پایگاه های میراث فرهنگی شهرستان های کاشان، آران و بیدگل و نطنز توانست این آیین ها را شناسایی، مستندسازی و ثبت کند.

انتهای پیام/پ