جان گرفتن شعر نو با نیما

به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از ساری ، علی اسفندیاری مشهور به نیما یوشیج،21 آبان 1276 هجری خورشیدی در روستای یوش از توابع نور مازندران دیده به جهان گشود و تا 11 سالگی در زادگاه خود روزگار گذراند ، در نوجوانی با خانواده به تهران مهاجرت کرد و به مدرسه سن لوئی رفت.

وی در این مدرسه با زبان فرانسه آشنا شد و بخت آن را یافت تا شاگرد نظام وفا از شاعران مشهور سال های 1266 تا 1343 باشد.

نظام وفا اولین مشوق نیما در سرودن شعر بود و رابطه استاد و شاگردی آنها تا جایی ادامه یافت که بعدها مقالات وی را در مجله خود به نام وفا منتشر کرد.

سال های نوجوانی و جوانی نیما مصادف شد با سلسله تغییرات مهم سیاسی در ایران از جمله حوادث بعد از جنبش مشروطه، این تحولات مهم سیاسی و آشنایی تدریجی نخبگان فرهنگی آن دوران با فرهنگ غرب از قبل هم به آغاز روند تغییرات در عرصه ادبیات فارسی به ویژه شعر منجر شده بود.

در همین دوران اولین داستان های کوتاه، رمان ها و نمایشنامه های فارسی نوشته شد.

تجربه آزمایی برای تغییر فرم و محتوای شعر فارسی پیش از فعالیت هنری نیما با اشعار شمس کسمایی (1262 تا 1340)، ابوالقاسم لاهوتی (1264 تا 1336)، میرزاده عشقی (1273 تا 1303) و علی اکبر دهخدا (1257 تا 1334) آغاز شده بود؛ اما استمرار وی در این امر با وجود انتقادات و مخالفت ها یقینا نام نیما را پیش از هر شاعر دیگری به عنوان آغازگر دوران جدید در شعر فارسی در ذهن می آورد.

به گفته استاد شفیعی کدکنی یکی از مسائل عمده این دوره مساله تغییرات در فرم است، در این دوره در چند فرم جدید علاوه بر فرم هایی که در دوره مشروطه رایج بود شعر سروده می شود. مثلا شعر راز نیمه شب محمد مقدم (1287 تا 1375) اولین تلاش برای گفتن شعر سپید است (ادوار شعر فارسی ص52).

نیما تاملاتش را در باب ساختمان شعر جدید در همین دوره تجربه و در آخر این دوره چاپ کرد.

نیما شعر فارسی را که قرن ها از موهبت فرم ذهنی محروم مانده بود و فقط در شکل ظاهری وحدت داشت احیا کرد وکوشید نشان دهد هر شعر باید از درون پیوندی استوار داشته باشد؛ یعنی در آن سوی وحدت موسیقایی و خصایص ظاهری یک وحدت ارگانیک میان معانی و تجربه های اجزای شعر برقرار باشد.

راز دست نخوردگی و طراوت شعر نیما در چند خصوصیت برجسته هنر او از جمله کلیت و ابهامی است که در جای جای شعرش جلوه می کند و از این رهگذر نیما نیز بی شباهت به حافظ نیست؛ مانند زردها بی خود قرمز نشدند/ قرمزی رنگ نینداخته است/ بی خودی بر دیوار (با چراغ و آیینه ص 451).

غیر از این، زبان او از طبیعت بسیار بهره می گیرد؛ همچنین تغییراتی که در زبان پدید آورده است و بعد از او در شعر شاعرانی مانند مهدی اخوان ثالث (1307 تا 1369) نیز دیده می شود. مانند با تنش گرم بیابان دراز/ مرده ماند در گورش تنگ. در واقع باید اینگونه باشد با تن گرمش و ...

در شعر نیما خیال همواره پلی است برای مفاهیم ذهنی و اندیشه های شاعر و هرگز در شعرهای او تصاویر غیرلازم دیده نمی شود و تمام ارکان فرمی شعر کلاسیک فارسی با وسعت و گسترش قابل حیات و انعطاف پذیری ادامه یافته و قابل مطالعه است. وزن و قافیه بعنوان عناصر مهم شعر قدیم فارسی در شعر نیما هنوز وجود دارد.

راهی که نیما آغاز کرد، با ورود شعرای دیگری به گردونه طبع آزمایی شعر نیمایی از جمله اخوان ثالث، سهراب سپهری، منوچهر آتشی، هوشنگ ابتهاج و تا همین امروز سلمان هراتی و قیصر امین پور برگ سبزی را که نیما به شعر فارسی افزود به شاخه ای پربار به نام شعر نیمایی تبدیل کرده است که طرفداران کمی هم ندارد.

مثنوی قصه رنگ پریده را نیما یوشیج به عنوان نخستین اثر خویش در 23 سالگی سرود و با سرمایه شخصی خود آن را در 30 صفحه منتشر کرد.

سپس این شاعر توانا، منظومه افسانه را در دی 1301 خورشیدی سرود ، بخش هایی از این شعر در مجله قرن بیستم به سردبیری میرزاده عشقی به چاپ رسید.

عضویت نیما یوشیج در هیات تحریریه مجله موسیقی و حضور در کنار ادیبانی همچون محمدضیاء هشترودی و عبدالحسین نوشین، ذوق هنری او را دو چندان کرد.

وی در این مقطع از زندگی هنری خود، دو شعر غراب و ققنوس و مقاله بلندی با عنوان ارزش احساسات در زندگی هنرپیشگان را به چاپ رساند.

آثار او شامل شعر، مقاله و نامه هایی می شود که از وی به یادگار مانده است.

این شاعر بیشتر نامه های خود را برای دوستان و همفکران خویش می نگاشت؛ نامه هایی که از نقد شرایط اجتماعی تا تحلیل شعری را در برداشت.

تعریف و تبصره و یادداشت های دیگر، حرف های همسایه، حکایات و خانواده سرباز، شعر من ، مانلی و خانه سریویلی ، فریادهای دیگر و عنکبوت رنگ، قلم انداز، کندوهای شکسته ، شامل پنج قصه کوتاه و نامه های عاشقانه بخشی از آثار نیما یوشیج به شمار می رود.

شهرت فراوان این شاعر بنام به دلیل تغییر و تحول های گسترده در شعر و ادب فارسی است.

وی شیوه های سنتی شعر و شاعری، قالب ها و قواعد شعری پیشین را از میان برداشت و طرحی نوین پی ریزی کرد و این امر سبب شد تا او را پدر و بنیانگذار شعر نو فارسی لقب دهند.

سرانجام نیما یوشیج در 13 دی 1338 هجری خورشیدی در تهران چشم از جهان فروبست و به دیار حق شتافت.

پیکر این شاعر برجسته را در آرامگاه امامزاده عبدالله تهران به خاک سپردند و بعدها در 1372 خورشیدی به دلیل وصیت او مبنی بر آن که وی را در محل تولدش دفن کنند، پیکر این شاعر بزرگ در روستای یوش به خاک سپرده شد.

انتهای پیام/