نیمه تاریک فوتبال!

گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان - مسی؟ مسی را فراموش کنید. تعداد افرادی که هنوز می‌گویند لیونل مسی بهترین بازیکن جهان است، کم نیست. آن‌ها چه می‌دانند! فقط به خاطر اینکه لیونل مسی پنج مرتبه بازیکن سال جهان لقب گرفته ولی کریستیانو رونالدو سه مرتبه؟ فقط به خاطر اینکه مسی تاکنون چهار بار لیگ قهرمانان را برده و رونالدو فقط سه بار؟ فقط به خاطر اینکه مسی 50 گل زیبا در یک فصل به ثمر رسانده اما رونالدو فقط 48 گل تماشایی در یک فصل زده است؟ همه این‌ها درست است، ولی چه اهمیتی دارد؟ مگر اینکه فقط و فقط با مستطیل سبز کار داشته باشیم. اگر شما حقیقت فوتبال را فقط در همان محدوده چمن بازی جستجو می‌کنید، پس به شما می‌گویم که هیچ چیزی نمی‌دانید!

حقیقت اینجاست: لیونل مسی دستگیر شد. همین تابستان؛ او مجبور شد در دادگاه حاضر شود و در آخر به جرم فرار مالیاتی به 21 ماه حبس تعلیقی محکوم شد. البته دادگاه به وی دستور داد تا 2 میلیون یورو ناقابل هم جریمه بدهد زیرا او و پدرش فرار مالیاتی 4.1 میلیون یورویی داشتند.

و رونالدو؟ یا بهتر بگوییم آقای کریستیانو رونالدو دوس سانتوس آوِیرو، همانطور که در اسناد مالیاتی مادرید از او نام برده می‌شود؟ رونالدو در سال 2014 دقیقا 63.5 میلیون یورو به جیب زد ولی ظاهرا حتی یک یورو هم مالیات پرداخت نکرده است. احتمال می‌رود که سر آن یک لیوان آب هم نوشیده باشد! حتی ممکن است که آن کار قانونی بوده باشد؛ رقمی معادل 63.5میلیون یورو، قبل و بعد از مالیات، بدون هیچ پرونده و ارتکاب جرمی و یحتمل بدون هیچ وجدان ناآرامی.

بنابراین چه کسی بهترین شخصیت فوتبالی جهان است؟ رونالدو! اما شاید آن شخص، پس از خواندن این گزارش دلیلش را خواهید خواند، که یک بازجوی مالیاتی اسپانیایی تصمیم بگیرد که چنین چیزی نمی‌تواند قانونی باشد: دو شرکت شل در جزایر ویرجین بریتانیا [مجمع‌الجزایری واقع در دریای کارائیب، بین دریای کارائیب و اقیانوس اطلس شمالی، در شرق پورتوریکو]؛ یک شرکت شل دیگر که سال‌هاست از سرمایه رونالدو نگهداری می‌کند؛ حسابی در یک بانک خصوصی در سوئیس؛ یک اظهارنامه مالیاتی که در آن هیچ اشاره‌ای به درآمد 63.5 میلیون یورویی و تمام حساب‌های خارجی نشده است.

جمله‌ای که رونالدو در مورد خودش گفته چه معنایی دارد؟ «من آدم باهوشی هستم.» و «مهم نیست خوب بازی می‌کنی یا بد، مهم این است که برنده باشی.» این جملات در بازی فوتبال صدق می‌کند اما برای بازیکنان مهم، در مورد حساب‌های بانکی‌شان نیز صدق می‌کند. آن‌هایی که هنوز نتوانسته‌اند سوراخ‌های قانونی کاهش مالیاتی را پیدا کنند، جزو بازنده‌های این صنعت محسوب می‌شوند.

در واقع وقتی به بحث فرار از پرداخت مالیات می‌رسیم، رونالدو از این قاعده مستثنی نیست. اما اسم او، مانند اسم لیونل مسی، جزو مشهورترین نام‌های تاریخ فوتبال است. او باارزش‌ترین برند (CR7) و بزرگترین ستاره دنیای فوتبال است. رونالدو یک نماد است؛ نماد مردی که درخشش و پستی فوتبال مدرن را در داستان حرفه‌ای‌ها و سودهایشان به نمایش گذاشته است. درخشش آیینی جهانی با 1.6 میلیارد نفر طرفدار – طرفدارانی که به شدت هوادار تیم‌ها و نمادهایشان هستند و حرکت ماوراء الطبیعی بازیکنانی مثل رونالدو که جزئیات تکنیکشان را فقط با صحنه آهسته می‌توان مشاهده کرد. اما آن پستی شامل رونالدو هم می‌شود: اینکه فقط نتیجه مهم است، غرور و موفقیت؛ اینکه همه چیز بالاخره به نحوی آماده می‌شود و هیچ چیز مهم نیست مادامی که ماموران مالیاتی تن به بازی کردن بدهند و فریب بخورند؛ مادامی که طرفدارانی که میلیون میلیون پول پرداخت می‌کنند تا این ستاره‌ها را به لحاظ مالی تامین کنند، بو نبرند.

در مسیر فرار

اما حالا تمام دنیا می‌دانند. پایگاه "فوتبال لیکس" نزدیک به 2 ترابایت اطلاعات را به دست اشپیگل رسانده و ما نیز به خاطر حجم بالای داده‌ها آن را با شرکایمان در كنسرسيوم‌ تحقیقی اروپا (EIC) به اشتراک گذاشته‌ایم. از آن روز نزدیک به 60 ژورنالیست از 12 کشور بر روی آن کار کرده‌اند. اینک اما بازجویان مالیاتی مشغول تحقیق و بررسی بر روی این پرونده‌ها از جمله پرونده رونالدو هستند.

آقای خاص!

بر اساس اسناد فوق، نام یک سوپراستار دیگر نیز دیده می‌شود: ژوزه مورینیو، سرمربی شناخته شده بین‌المللی که در باشگاه‌های پورتو، چلسی، اینترمیلان و رئال مادرید خوش درخشیده است. او خودش را «آقای خاص» لقب داده و بی‌شک عجیب‌ترین مربی است که روی نیمکت می‌نشیند.

زمانی که بحث پول به میان آید، او باز هم نشانده که عجیب‌ترین است؛ ژوزه سرمایه‌اش را دور از خانه در حساب‌های متعلق به شرکت‌های شل کارائیبی در بانک‌های خصوصی سوئیس نگهداری می‌کند که با یک شرکت نیوزیلندی، در آنسوی جهان، همکاری دارد. بر اساس اسناد به آقای خاص دستور داده شده تا میلیون‌ها مالیات پرداخت نشده را بپردازد.

پپه، ریکاردو کاروالیو، خامس رودریگز و مسوت اوزیل

چندین فوتبالیست حرفه‌ای دیگر نیز سرمایه‌شان را در کشورهای خارجی انباشت کرده‌اند: پپه و ریکاردو کاروالیو، بازیکنان تیم ملی پرتغال و فاتح لیگ قهرمانان اروپا در تابستان گذشته. خامس رودریگز، آقای گل جامعه جهانی برزیل نیز نامش در فهرست است. هر سه بازیکن در تیم رئال مادرید، ثروتمندترین باشگاه فوتبال جهان، بازی کرده‌اند یا می‌کنند؛ باشگاهی که علاوه بر دستمزدهای نجومی، جنجال‌های فرار مالیاتی بزرگی را هم به همراه دارد.

این بازیکنان رئالی که ظاهرا باهوش‌تر از نهادهای مالیاتی مادرید عمل کرده‌اند، یک عضو دیگر نیز دارند: مسوت اوزیل، فاتح جام جهانی با لباس تیم ملی آلمان که پیشتر بازیکن رئال مادرید بود ولی حالا در آرسنال توپ می‌زند. البته هنوز سندی در دست نیست که بگوییم پرونده اوزیل مانند موارد قبلی است، اما بر اساس اسناد "فوتبال لیکس،" او در طول چند ماه گذشته نامه‌ای از مادرید دریافت کرده که بر اساس آن باید 2 میلیون یورو مالیاتِ پرداخت نشده را به علاوه 790 هزار یورو جریمه دیرکرد پرداخت کند.

این فهرست به همین‌جا ختم نمی‌شود. در صنعت فوتبال امروز پول حرف اول و آخر را می‌زند. ارقام نقل و انتقال، دستمزدها و درآمدهای تبلیغاتی در حال افزایش است. در حال حاضر، رونالدو سالانه 38 میلیون یورو در رئال درآمد دارد که این رقم به علاوه هزینه انتقالش – رقمی که یک تیم دیگر برای خرید او از رئال باید پرداخت کند – نزدیک به یک میلیارد یورو است.


دو میلیون دلار برای 6 ساعت کار

حال سوال این است که «یک روز زندگی کریستیانو رونالدو چقدر ارزش دارد؟» پاسخ به این سوال کمی دشوار است اما چند سرنخ در اختیار داریم: 1.9 میلیون دلار برای 6 ساعت و 45 دقیقه. به عبارت بهتر، بر اساس قرارداد رونالدو با تویوتا در ژوئن 2013: دقیقه‌ای 4961 دلار. طی آن قرارداد، شرکت تویوتا تمام هزینه‌های سفر فرست کلاس رونالدو را هم پرداخت کرد تا CR7 سه ساعت و نیم پیش از نهار و سه ساعت و 15 دقیقه بعد از صرف نهار در مقابل دوربین بایستد. تویوتا از آن تصاویر به مدت 13 ماه در تبلیغات خود استفاده کرد. در همان سال، شرکت هوندا نیز در ازای شش ساعت مبلغ 2 میلیون یورو به رونالدو پرداخت کرد.

درآمد تبلیغاتی رونالدو از دستمزدش در رئال بیشتر است. او در سال‌های اخیر تمام بدنش از موی سر گرفته تا انگشتان پا را به شرکت‌های تبلیغاتی فروخته است: شامپوی کلیر، ساعت تگ هویر، لباس آرمانی و برند نایک.

آیا این ارقام برای شما قابل هضم است: بر اساس اسناد، هربال لایف آمریکا در یک بازه پنج ساله مبلغ 16 میلیون دلار به رونالدو پرداخت کرده است. 2.25 میلیون یوروی دیگر از برند اسپیریتو سانتوی پرتغال و 300 هزار یورو برای یک مرتبه حضور مقابل دوربین در رم.

شرکت دانمارکی تولید کننده زیرپوش مردانه در ازای هر شرت با لوگوی CR7 بیش از 13 درصد درآمدش را به کریس می‌دهد. شرکت نایک نیز چنین قراردادی با او بسته است.

درآمد کریستیانو رونالدو

رونالدو همیشه خواسته تا بهترین باشد. در قراردادها ذکر شده که در صورتی که رونالدو نتواند در برهه‌ای از زمان فوتبال بازی کند، از درآمدش کسر خواهد شد. او در جام جهانی، به رغم مصدومیت بازی کرد تا همیشه برنده باشد و البته با این کسر درآمد مواجه نشود.

بازیکنان حرفه‌ای برای افزایش درآمد در مقابل دوربین حاضر می‌شوند. آن‌ها طبق قرارداد باشگاهی‌شان باید مالیات مدونی را پرداخت کنند اما تکلیف تصاویر و ویدیوها چندان مشخص نیست. الگوی اکثر بازیکنان به این شکل است که آن‌ها درآمد تبلیغاتی را به حساب یک شرکت ریخته و پس از کسر مالیات پولشان را دریافت می‌کنند. با این کار، آن‌ها از پرداخت مالیات‌های هنگفت فرار می‌کنند. برای نمونه، در ایرلند که چنین شرکت‌هایی محبوب هستند، نرخ مالیات تنها 12.5 درصد است.

هر چه درآمد بیشتر باشد، سود و البته ریسک آن بیشتر است. همیشه در ارقام بزرگ این احتمال وجود دارد که ماموران مالیاتی به زودی مچ شما را بگیرند. البته اگر وکیلی مثل "جورج مندز" داشته باشید، خیالتان باید راحت باشد!

جورج مندز بزرگ

مندز مشهورترین و موفق‌ترین ایجنت فوتبالی جهان است. اوست که بسیاری از بازیکنان را ثروتمند می‌کند. جورج مندز از طریق شرکت‌های شل دریای کارائیب به شکلی مخفیانه همه کارها را انجام می‌دهد.

او موکل داوید دخیا، خامس رودریگز، پپه، آندره گومز، ریکاردو کاروالیو، رناتو سانچس، کریستیانو رونالدو و ژوزه مورینیو است.

در مستندی که سال گذشته بر اساس زندگی کریستیانو رونالدو ساخته شد، او در مورد اینکه چگونه جورج مندز (Jorge Mendez) در حقش پدری کرده است صحبت می‌کند. در ابتدای آن مستند، مندز در کنار خانواده رونالدو مشغول سرو شام است. البته راحت می‌توان حدس زد که چرا فوتبالیست‌ها تا این اندازه شیفته او هستند. خودش که می‌گوید بین سال‌های 2001 تا 2010 در بیش از نیمی از نقل و انتقالات باشگاه‌های بزرگ پرتغال مانند بنفیکا، اسپورتینگ لیسبون و پورتو نقش داشته و از آنجا بازیکنان را به باشگاه‌های بزرگ‌تر ترانسفر می‌کرده است. نحوه فرار از مالیات ظاهرا جزو بسته پیشنهادی مندز به بازیکنانی است که با او قرارداد می‌بندند.

فرار مالیاتی ژوزه مورینیو

بر اساس اسناد فوتبال لیکس، ژوزه مورینیو به کمک جورج مندز فرار مالیاتی داشته است؛ اخیرا نامه‌ای از نهادهای مالیاتی مادرید برای ژوزه مورینیو ارسال شده که او را مجبور به پرداخت 4.4 میلیون یورو کرده است: بیش از 3 میلیون یورو پرداخته معوقه و 1.1 میلیون یورو نیز جریمه دیرکرد.

اما چه اتفاقی افتاد؟

مورینیو در سال 2004 از پورتو به چلسی رفت. آبراموویچ ثروتمند باشگاه را خریداری کرده بود و فقط منتظر فتح جام‌ها بود. از نظر بودجه، چلسی به هیچ وجه در تنگنا نبود. مورینیو 5.3 میلیون پوند درآمد سالیانه و درآمد‌های تبلیغاتی داشت. او اما مستقیم پولش را دریافت نمی‌کرد؛ بلکه مبلغ دریافتی ابتدا به شرکت شل Koper Services S.A در جزایر ویرجین بریتانیا منتقل و سپس به حساب او واریز می‌شد.



اما شرکت‌های بزرگ مانند آدیداس علاقه‌ای به کار کردن با چنین شرکت‌هایی با آن آدرس را نداشتند. به همین دلیل، یک شرکت مالیاتی مشابه با نام Multisports & Image Management (MIM) در ایرلند تاسیس شد. ایرلند به دلیل مالیات‌های پایین از محبوبیت بالایی در اروپا برخوردار است. بر اساس اسناد فوتبال لیکس، کمیسیون دریافتی MIM در ابتدا 6.5 درصد بود که همین مبلغ کم در سال 2010 به چهار درصد رسید. پس از آن نیز شرکتی به نام Polaris تاسیس شد که تنها شرکتی بود که کارمند واقعی داشت و کار واقعی انجام می‌داد. پولاریس برای مورینیو موقعیت‌های تبلیغاتی ایجاد می‌کرد که در صورت انجام، 20 درصد آن را به عنوان کمیسیون برمی‌داشت.

و اما مالیات‌ها؟

دو شرکت MIM و Polaris مالیات 12.5 درصدی ایرلند را بر مبنای کمیسیون دریافتی‌شان پرداخت می‌کنند اما آن مبلغ بخش بسیار کوچکی از کل درآمد تبلیغاتی است. بخش اعظم درآمد اما به جزایر ویرجین بریتانیا ارسال می‌شود که البته هیچ مالیاتی ندارد!

در مسیر نیوزیلند

آن شرکت به خاطر ساختارش موجب نگرانی مشاوران مالی مورینیو شد، زیرا بیم آن می‌رفت که مبادا آقای خاص نتواند پول‌هایش را از حساب خارج کند. بنابراین پیشنهاد تاسیس شرکت در نیوزیلند مطرح شد. ژوزه بنیادی به نام Kaitaia Trust را در سال 2008 تاسیس کرد اما اسم خودش در ثبت تجاری شرکت نیاورده شده است.


لیونل مسی، ستاره آرژانتینی، نیز از دو شرکت در کشورهای اروگوئه و بلیز استفاده کرده بود. در ژوئن 2013، خولیو سن، شریک تجاری شرکت مالیاتی Senn Ferrero احساس کرد که همه چیز پیش خوب نخواهد رفت. سن نوشت که انباشت سرمایه به عنوان بخشی از حقوق عادی بازیکنان محسوب شده و شامل مالیات است. این خبر برای موکلان مندز کاملا ناامید کننده بود.

شرایط بسیار بد

سن بیش از هر کس نگران مورینیو بود، زیرا دارایی‌های خارجی‌اش را در سال 2012 ثبت نکرده بود. مورینیو حاضر بود برای جلوگیری از چنین رسوایی تمام تلاشش را بکند.

تمام موکلان مندز از یک الگوی فرار مالیاتی برای درآمد حق شهرت (تصویر، فیلم و پوستر و غیره) استفاده کرده بودند. مشکلات فابیو کونترائو نیز برای سن نگران کننده بود زیرا مندز برای او نیز از یک شرکت شل استفاده کرده بود. البته این مسئله برای همه از جمله مندز و تمام موکلانش مشکل زا بود. اما سن در ژوئن 2015 متوجه شد که مشکل فقط در پرداخت مالیات معوقه است؛ بنابراین، اگر ژوزه مالیاتش را پرداخت کند، دیگر نیازی به محاکمه در دادگاه ندارد. سرانجام او تنها با پرداخت 5.8 میلیون یورو موضوع را ختم به خیر کرد. آقای خاص از این موضوع بسیار خرسند شد.
 

* شرکت‌های غیرفعال که به عنوان ابزاری برای مانورهای مالی و یا برای استفاده با گنجایشی دیگر در آینده مورد استفاده قرار می‌گیرند، شِل (Shell) نامیده می‌شوند.

منبع: فرادید

انتهای پیام/