«خانمی که شما باشید» به سمت مفهوم‌گرایی پیش رفت

به گزارش خبرنگار حوزه ادبیات گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان؛ سال 1395 به پایان رسید. برخی ها در این سال با یار مهربان یعنی کتاب دوست بودند و برخی از این یار دوست داشتنی غافل شدند.

 

ایام نوروز و آغاز سال جدید فرصت مغتنمی است تا با کتاب انس و الفت بیشتری داشته باشیم. بدین منظور به معرفی مجموعه شعری می‌پردازیم.

 

کتاب «خانمی که شما باشید» دومین دفتر شعر عسکری به حساب می‌آید که توسط نشر شانی منتشر شد و در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در سال 1395 جزو کتاب های پرفروش این انتشاراتی بود. 
 
این مجموعه 34 غزل و یک مثنوی رادر برمی‌گیرد که همگی بدون ذکر عنوان مشخص و تاریخ سرایش در این کتاب آمده‌اند. مسائل و موضوعات متنوع و به‌ویژه مضامین عاطفی دستمایه سرایش غزل‌های این مجموعه بوده است و شاعر در  تنها مثنوی این کتاب به موضوع شهر بم می‌پردازد. وی در «خانمی که شما باشید» فضا و ویژگی‌های این شهر و مردم آن را توصیف می کند.  
 
«خانمی که شما باشید» برای  نخستین‌بار در بیست و دومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران عرضه  شد. حامد عسکری پیش‌تر در گفت‌و‌گو با «ایبنا» درباره این مجموعه گفته بود: «این دفتر حاصل تجربه‌های جدید من در سبک غزل است و از زبان فانتزی مجموعه قبلی‌ام «حال و هوایی از ترنج و بلوچ» فاصله گرفته‌ و بیشتر به سمت مفهوم‌ گرایی پیش رفته‌ است.  
 
وی درباره دلیل انتخاب عنوان کتاب نیز توضیح داده بود: «این عنوان علاوه بر جلب توجه و جذب مخاطب، فضای صمیمی و نگاه عاطفی اشعار را نشان می‌دهد.»

حامد عسکری متولد 1361 است. «حال و هوایی از ترنج و بلوچ» عنوان نخستین مجموعه شعر این شاعر بود. نیازی به شناخت از نزدیك حامد عسكری نیست. پیش از آنكه دفتر آخری او را حتی دست بگیری، از همان پشت ویترین هم بوی صمیمیت كم‌مثال كلمات یك شاعر جنوبی از لابه‌لای صفحات كتاب برخواهد خاست و بر مشام جانت خواهد نشست. 

به‌راستی صداقت و صمیمیت را باید مهم‌ترین مولفه اشعار حامد عسكری دانست. از حامد عسكری رباعی‌هایی شنیده‌ایم و بسیاری او را با ترانه معروفش شناخته‌اند. اما غزل، یگانه قالبی است كه باید حامد عسكری را با آن شناخت.

بسیاری بر این باور هستند كه غزل در سال‌های اخیر ساحت‌های عاطفی و اندیشگانی بسیاری را تجربه كرده است و این از افتخارات این قالب ظریف و با ظرفیت است. اما بسیاری همچنان اصلی‌ترین رسالت غزل را تغزل می‌دانند. گذشته از این اختلاف نظر یا سلیقه، همگان در بی‌رقیبی این شاعر غزل‌سرا در سواری بر مركب تغزل اتفاق نظر دارند. 

بی‌شك تغزل اصلی‌ترین ویژگی دفتر «خانمی كه شما باشید» است و برای شناخت بهتر شعر عسكری باید به سراغ مضمونی رفت كه با آن یك عمر می‌توان سخن گفت. تنها مضمونی كه پس از تغزل توانسته است كمی اندیشه و زبان این شاعر جنوبی را به خویش بازخواند، حادثه غم‌بار و تاثربرانگیز زلزله بم است.

با نگاهی به دفتر اخیر عسکری، شاید بتوان گفت تنها مضمونی كه پس از تغزل توانسته است كمی اندیشه و زبان این شاعر جنوبی را به خویش بازخواند، حادثه غم‌بار و تاثربرانگیز زلزله بم است. حادثه‌ای كه پس‌لرزه‌های آن، گاه‌گاه و به‌صورت پراكنده نیز در اشعار عسكری رخ نموده است و بخشی از واژگان و تصاویر شعری او را به خویش خوانده است.

تا آنجا كه در غزل‌ تاثیرگذار و حزن‌انگیز «داغ داریم» می‌خوانیم:

داغ داریم نه داغی كه بر آن اخم كنیم     مرگ‌مان باد اگر شكوه‌ای از زخم كنیم

اما در این شعر نیز همچنان شاهد غلبه نگاه عاشقانه بر دیگر وجوه اندیشگانی شعر او هستیم و تاثیرگذارترین لحظات این مرثیه را نیز ابیاتی تشكیل می‌دهند كه راوی عاشقانه‌های شاعر جنوبی هستند. 

نكته دیگری كه در اشعار عسكری به چشم می‌آید، علاقه و چیره‌دستی او در استفاده از صنعت تضمین است. دوباره به شاهد قبلی توجه كنید. تصویر گذر از كوچه معشوق به نحوی در مشت شاعر درآمده است كه گویی از ابتدا برای مصرع اول همین شعر سروده شده است.  

عسكری در صنعت تضمین هیچگاه اكتفا به اشعار قدما نكرده است و نمونه‌هایی از شعر معاصر نیز مورد توجه این شاعر جوان قرار گرفته است.

من و تو آن دو خطیم آری موازیان به ناچاری     
كه من شبیه كویر لوت، كه تو شبیه دماوندی

مسئله دیگری كه تا حدودی در مثال‌های ذكرشده نیز پیداست، ارتباط سریع خواننده در مواجهه با شعر عسكری است. برای صمیمیت زبان شعر عسكری دلایل بسیاری را می‌توان برشمرد. 

گذشته از سلامت زبانی و تسلط او بر نحو جملات، یكی از مهم‌ترین عوامل را شاید بتوان غنی‌سازی زبان شعر با نشانه‌های فرهنگی و سنتی جامعه ایرانی دانست. تهور و شهامت عسكری در به‌كارگیری برخی واژگان و تصاویر دور از دسترس و دست‌یافتنی كردن آنها به نحوی شگفت، خود نكته دیگری است كه نمونه آن را در همین مثال اخیر نیز می‌توان دید. 

از نمونه اشعار حامد عسکری در کتاب «خانمی که شما باشید » شعر زیر است:
 
چوپان شده تا شاعر ذاتی شده باشد  
آواره آن ماه دهاتی شده باشد  
چوپان شده در جنگل بادام بچرخد  
تا مست چهل چشم هراتی شده باشد  
شاید اثر جنگل بادام و کمی بغض  
منجر به غزلواره آتی شده باشد  
سخت است ولی می‌گذرم از نفسی که  
جز با نفس گرم تو قاطی شده باشد  
از بین ده انگشت یکی قسمتش این نیست  
در لیقه موهات دواتی شده باشد  
تو... چایی...بی‌ قند...و یک عالمه زنبور  
شاید لب فنجان شکلاتی شده باشد»


انتهاي پيام/