پنج نفری که قبل از خلقت حضرت آدم حضور داشتند

به گزارش خبرنگار حوزه قرآن و عترت گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان؛ روایات فراوانی در مورد خلقت پیامبر اسلام (ص) و حضرت علی (ع) و حضرت فاطمه (س) و امام حسن (ع) و امام حسین (ع)، قبل از خلقت حضرت آدم (ع) مطرح شده‌اند و بیان نموده‌اند که وجود این پنج تن، به صورت جسمانی نبوده بلکه انواری بوده‌اند که خداوند متعال را تسبیح می‌کردند.

اشاره به خلقت اهل بیت (ع) قبل از حضرت آدم (ع) در منابع اهل سنت

این مسأله صرفا عقیده ای شیعی نیست بلکه در منابعی از اهل سنت نیز، به این موضوع اشاره شده است. برخی از اشارات اهل سنت به خلقت اهل بیت (ع) به این شرح است:

1- نبی اكرم (ص) فرمود: «كنت نبیا و آدم بین الماء و الطین: «من نبی بودم آنگاه كه آدم بین آب و خاك بود.» ‏(1)

2- از آن حضرت پرسیده شده: «متى كنت نبیا، قال: كنت نبیا و آدم بین الروح و الجسد»، از كی نبی شدی؟ فرمودند: «من نبی بودن آنگاه كه آدم بین روح و جسد بود.» (2)

3- حضرت محمد (ص) فرمودند: «اوّل ما خلق اللَّه نورى»‏، «اوّل چیزی كه خدا آفرید نور من بود.» و فرمودند: « أوّل ما خلق اللّه روحى : اوّل چیزی كه خدا آفرید روح من بود.» (3)

4- پیامبر (ص) فرمودند:«إنی عند اللّه لخاتم النبیین و إن آدم لمنجدل فی طینته.»، «من در نزد خدا خاتم النبیین بودن در حالی كه آدم افتاده در طینت خود بود.» (4)

5- نبی اكرم(ص) فرمودند: «كان الناس من شجر شتى ، و كنت انا و على من شجرة واحدة.»، «مردم همه از درخت دیگری هستند ولی من و علی از درخت واحدی هستیم.» (5)

6- حضرت محمد (ع) فرمودند: «خلقت من نور الله عز و جل و خلق أهل بیتی من نوری، و خلق محبوهم من نورهم، و سائر الناس فی النار.»، «من از نور خدا آفریده شده ام و اهل بیت من از من خلقت یافته اند و دوستداران آنها نیز از نور ایشان آفرینش یافته اند و سایر مردم در آتشند.» (6)

احادیثی از معصومین (ع)، درباره خلقت پنج تن (ع) قبل از خلقت حضرت آدم (ع)

هم چنین در احادیثی، موضوع خلقت اهل بیت پیش از حضرت آدم (ع) بیان شده که برخی از آنان اشاره می‌نماییم:

1- در حديثي رسول اكرم (ص) خطاب به ابن مسعود فرمودند: «خداوند من و على (ع) را هزار سال قبل از آنكه ساير خلائق را بيافريند، از نور عظمت و بزرگى خود، زمانى كه هيچ تسبيح و تقديسى وجود نداشت خلق كرد. پس نور مرا شكافت و از نور من آسمانها و زمين را آفريد. به خداى تبارك و تعالى قسم كه من از آسمانها و زمين برترم، و چون نور على (ع) را منتشر ساخت، عرش و كرسى از نور او خلق گرديد؛ به پروردگار قسم كه على (ع) از عرش و كرسى افضل است؛ سپس نور حسن (ع) را باز كرد و لوح و قلم از نور حسن (ع) به وجود آمد و به خدا قسم كه حسن (ع) از لوح و قلم نيز برتر است؛ و چون هستى را از نور حسين (ع) معطر كرد، بهشت و حوريان زيباروى از نور او پديدار گشتند؛ واللَّه حسين (ع) از حورالعين برتر است. سپس همه هستى از شرق تا به غرب تاريك ماند. ملائكه بر پروردگار از آن همه تاريكى و ظلمت شكايت كردند و خواستند كه پروردگار تاريكى را از ايشان برطرف كند، که پروردگار در اجابت خواسته آنان كلمه‏‌اى فرمود و از آن كلمه روحى خلق گرديد، سپس كلمه‏اى ديگر فرمود و از آن كلمه نورى خلق شد، پس آن نور را به آن روح اضافه كرد و آن را در بلندترين مكان عرش قرار داد. همه‏ ى عالم از شرق تا به غرب نورانى شد. آن روح آميخته به نور خلق شده از لطف پروردگار كسى نيست، جز فاطمه زهرا (ع) و به همين دليل او را زهرا (ع) ناميدند زيرا نورش آسمانها را روشن ساخت.(7)

2- در حديث ديگري آدم از جبرئيل بعد از مشاهده اهل بيت (ع) مي پرسد: «ای حبیب من جبرئیل، آیا ایشان پیش از من آفریده شده اند؟»، جبرئیل گفت: «ایشان چهار هزار سال پیش از آنکه تو آفریده شوی در علم پنهان حق تعالی موجود بوده اند.»(8)

3- امام باقر(ع) به جابر فرمودند: «ای جابر! خداوند بود و هیچ چیز غیر از او نبود و هیچ پیدا و ناپیدایی وجود نداشت، سپس اولین خلقتی را که آغاز کرد این بود که محمد (ص) را خلق نمود و ما اهل بیت (ع) را همراه وی از نور و عظمت او آفرید».(9)

4- از امام باقر (ع) نقل است كه فرمودند: «همانا خداوند سبحان در وحدانيتش تنها بود، سپس به كلمه‌ای تكلم كرد و آن كلمه تبديل به نور شد. سپس از آن نور محمد و علی و عترتش (ع) را خلق كرد. سپس به كلمه‌ای تكلم كرد و آن كلمه تبديل به روح شد، و آن كلمه را در آن نور ساكن كرد و آن روح را در بدن های ما ساكن فرمود؛ پس ما روح الله و كلمه الله هستيم كه به‌وسيله ما خداوند از خلقش پنهان شده است. زمانی كه خورشيدی نبود و ماهی نبود و چشمی نبود كه بر هم زده شود.(10)

 5- ازامام جواد (ع) روايت شده كه حضرت فرمودند: ای محمد (ابن سنان) همانا خداوند تبارک و تعالی، دائماً به‌ واسطه وحدانيتش تنها بوده، سپس محمد و علی و فاطمه (س) را خلق نمود. پس هزار دوران مكث كردند، سپس همه اشياء را خلق نمود و آنها را شاهد خلقت جميع اشياء قرار داد. (11)

آيت الله تبريزی (ره) در مورد  احاديثی که به حضور اهل بیت (ع) قبل از خلقت حضرت آدم (ع) اشاره می‌کند، می‌گویند:

 در بعضي از روايات معتبره وارد شده است که وجود مقدس پيامبر عظيم الشان اسلام (ص) و فرزندان معصومش و وجود مقدس حضرت زهرا (س) به صورت نورانی قبل از خلقت همه موجودات عالم و قبل از خلقت آدم (ع) خلقت شده اند. اگر چه خلقت اين ذوات مقدسه در صورت بشری و مادی از خلقت آدم (ع) متاخر می‌باشد ولی خلقت نوری آنها به استناد به اين روايات معتبره مقدم برخلقت همه موجودات است.(12)

 روایتی از سلمان فارسی

در روایتی، سلمان فارسی از پیامبر اسلام (ص) نقل می‌کند که پیامبر(ص) به من گفت: «یَا سَلْمَانُ، خَلَقَنِی اللَّهُ مِنْ صَفْوَةِ نُورِهِ، وَ دَعَانِی فَأَطَعْتُهُ، وَ خَلَقَ مِنْ نُورِی عَلِیّاً، وَ دَعَاهُ فَأَطَاعَهُ، وَ خَلَقَ مِنْ نُورِ عَلِیٍّ فَاطِمَةَ، وَ دَعَاهَا فَأَطَاعَتْهُ، وَ خَلَقَ مِنِّی وَ مِنْ عَلِیٍّ وَ فَاطِمَةَ: الْحَسَنَ، وَ دَعَاهُ فَأَطَاعَهُ، وَ خَلَقَ مِنِّی وَ مِنْ عَلِیٍّ وَ فَاطِمَةَ: الْحُسَیْنَ، فَدَعَاهُ فَأَطَاعَهُ.»، «ای سلمان، خداوند مرا از برگزیده نورش خلق کرد و مرا خواند پس او را اجابت کردم، و از نور من، علی را خلق کرد و او را صدا زد و او(علی) او را اطاعت کرد و از نور علی، فاطمه را خلق کرد، پیامبر(ص) به همین ترتیب تا به امام حسین(ع) ادامه دادند و بعد فرمود: «ثُمَّ سَمَّانَا بِخَمْسَةِ أَسْمَاءٍ مِنْ أَسْمَائِهِ، فَاللَّهُ الْمَحْمُودُ وَ أَنَا مُحَمَّدٌ، وَ اللَّهُ الْعَلِیُّ وَ هَذَا عَلِیٌّ، وَ اللَّهُ الْفَاطِرُ وَ هَذِهِ فَاطِمَةُ، وَ اللَّهُ ذو الْإِحْسَانِ وَ هَذَا الْحَسَنُ، وَ اللَّهُ الْمُحْسِنُ وَ هَذَا الْحُسَیْنُ.»، «سپس ما را به پنج اسم از اسمای خودش نامید؛ پس خداوند محمود است و من محمد، و خداوند علی است و این هم علی، خداوند فاطر است و این هم فاطمه، خداوند ذوالاحسان است و این حسن و خداوند محسن است و این هم حسین است.

پیامبر(ص) در ادامه به سلمان فرمود: «ثُمَّ خَلَقَ مِنَّا وَ مِنْ نُورِ الْحُسَیْنِ: تِسْعَةَ أَئِمَّةٍ، فَدَعَاهُمْ فَأَطَاعُوهُ، قَبْلَ أَنْ یَخْلُقَ سَمَاءً مَبْنِیَّةً، وَ أَرْضاً مَدْحِیَّةً، وَ لَا مَلَکاً وَ لَا بَشَراً، وَ کُنَّانُوراًنُسَبِّحُ‏اللَّهَ‏، وَ نَسْمَعُ لَهُ وَ نُطِیعُ.»، «سپس خداوند از ما و از نور حسین، 9 ائمه را خلق کرد؛ پس آن‌ها را خواند و اطاعت شد. در آن هنگام ساختمان آسمان و گسترش زمین و وجود هوا و ملک و انسان صورت نگرفته و ما انواری بودیم که پروردگار متعال را تسبیح و تقدیس کرده، و فرمان او را شنیده و پیروی می‌کردیم (13)

پی نوشت:

1- مفاتیح الغیب، فخر رازى، ج‏6، صفحه 525 

2- المستدرك، حاكم نیشابوری، ج2، صفحه 609

3- ینابیع الموده، قندوزی حنفی ، ج1، ص45

4- مسند احمد بن حنبل، ج ، 127

5- لسان المیزان، ابن حجر، ج ، ص 180

6- ینابیع الموده، قندوزی حنفی، ج1، ص46

7- بحارالانوار، علامه مجلسی، ج 40، ص43

8- كشف الغمة في معرفة الأئمة، اربلی، ج‏1، ص 457

9- بحارالأنوار، علامه مجلسی، ج،25 ص17

10- بحارالانوار، علامه مجلسی، ج25 ص23

11- بحارالانوار، علامه مجلسی، ج 54 ص 195.

12- استفتائات عقایدی، سایت آیت الله تبریزی

13- دلائل الإمامة، ص448

انتهای پیام/