آنچه از عصر عاشورا تا اربعین بر کاروان اسرای کربلا گذشت

محمد حسین رجبی دوانی مورخ و پژوهشگر تاریخ اسلام، در گفتگو با خبرنگار حوزه قرآن و عترت گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان؛  در خصوص آنچه از عصر عاشورا تا اربعین بر کاروان اسرای کربلا گذشت، گفت: اربعین به معنای چهلم است و در ادبیات دینی ما به چهلمین روز شهادت امام حسین (ع) مشهور شده است. این چهل روز سراسر غم و مصیبت برای خاندان امام حسین (ع) بود. اسیران و خاندان امام حسین (ع) عصر عاشورا بعد از شهادت سیدالشهدا (ع)، مورد هجمه و غارت قرار گرفتند و خدا می داند آن شب را خاندان امام حسین (ع) چگونه به صبح رساندند؛ چرا که مصیبت سختی را تحمل کردند و اینگونه مورد اهانت و تاخت و تاز قرار گرفتند.

وی افزود: در صبح یازدهم محرم نیروهای عمر بن سعد کشته های خود را تا ظهر دفن کردند و بعد از ظهر اسیران را درحالی که پیکر مقدس شهدای کربلا دفن نشده روی زمین باقی مانده بود، به سوی کوفه حرکت دادند. بنا بر نقل قول‌ها، اسرا روز دوازدهم محرم وارد کوفه شدند. مردم شهر کوفه در آغاز نمی‌دانستند که این اسرا خاندان پیغمبر (ص) هستند. زمانی که متوجه شدند، بهت و حیرت مردم کوفه را فرا گرفت و آنجا جمع شدند و خواستند اظهار ارادت کنند.

رجبی دوانی اظهار داشت: حضرت زینب (س) ابتدا با سخنانی کوبنده و روشن عمق فاجعه‌ای را که کوفیان پدید آورده بودند، بیان کردند. بعد از ایشان امام سجاد (ع)، مردم را مورد خطاب قرار دادند و به شدت سرزنش کردند. بعد از واقعه عاشورا و خطابه حضرت زینب (س) و امام سجاد (ع)، کوفه در ماتم و اندوه فرو رفت و مردم برای یاری امام سجاد (ع) ابراز آمادگی کردند؛ اما حضرت درخواست آنان را رد می‌کنند و می‌فرمایند: «ما نمی‌خواهیم با ما باشید.»

سخنان حضرت زینب (س) و امام سجاد (ع) طبل رسوایی یزیدیان را به صدا در آورد

وی در خصوص حضور اسرا در کاخ عبیدالله بن زیاد عنوان کرد: زمانی که اسرا وارد کاخ شدند، خفقان بسیار سنگینی بر فضا حاکم بود و سخت‌ترین زمان برای اسیران در همین زمان بود .عبیدالله بن زیاد جشنی در کاخ برپا کرد و می‌خواست اسرا را تحقیر کند. ولیکن حضرت زینب (س) با ایستادگی و با عظمت خود عبید الله بن زیاد را در هم می‌شکند.

رجبی دوانی با بیان اینکه عبیدالله بن زیاد ضمن سوء قصد به جان حضرت زینب (س) و امام سجاد (ع)، این بزرگواران را زندانی کرد، درباره اعزام اسرای کربلا به شام گفت: اول ماه صفر اسیران، در موقعیتی سخت، وارد شام شدند. زمانی که اسیران وارد کاخ یزید بن معاویه شدند، آنجا هم جشن بزرگی گرفته بودند که با سخنان کوبنده حضرت زینب (س) و امام سجاد (ع)، طبل رسوایی یزید به صدا در آمد.

وی افزود: اسیران را در خانه‌ای نزدیک کاخ یزید اسکان دادند و بنا بر نقلی که داریم حضرت رقیه (س)، برای پدر بی‌تابی می کرد تا در روز سوم که در شام حاضر شدند، با دیدن سر مقدس پدر جان سپرد. اما بعد از این رویداد، اهل بیت (ع) مراسم عزاداری برای امام حسین (ع) برپا می‌کنند. به گونه‌ای که زنانی از خاندان یزید با آنها همراهی و همدردی می‌کنند.

رجبی دوانی اظهار کرد: هرچه اسیران در شام بیشتر می‌ماندند، یزید و هیئت حاکمان جنایتکار بیشتر بی‌آبرو می‌شدند. به همین خاطر بعد از چند روز یزید تصمیم می‌گیرد آنها را به مدینه بازگرداند و هیئتی را به سرپرستی نعمان بن بشیر، مامور می‌کند، تا از شام خارج شوند.

وی ادامه داد: خاندان اهل بیت (ع) درخواست کردند که قبل از رفتن به مدینه به کربلا بروند. این اتفاق در 20 صفر رخ داد. اربعین از این حیث اهمیت پیدا کرد که اسیران بار دیگر بعد از 40 روز از فاجعه کربلا، به این سرزمین می‌آیند. بنا بر روایات آمده؛ جابر بن انصاری که آن زمان دوران پیری خود را سپری می‌کرد، زیارتش با حضور اهل بیت (ع) همزمان شده بود.

نقش امام سجاد (ع) و حضرت زینب (س) در ماندگاری حماسه عاشورا

رجبی دوانی در خصوص نقش امام سجاد (ع) و حضرت زینب (س) در ماندگاری حماسه عاشورا اظهار کرد: اگر وجود مقدس حضرت زینب (س) و امام سجاد (ع) نبود، حماسه کربلا که امام حسین (ع) برای آزادی بشر آفریده بودند، به فراموشی سپرده می‌شد. وجود مقدس این بانوی عظیم‌الشأن و حماسه‌ای که در کوفه و شام آفریدند، دستگاه حکومتی یزید را روز به روز بی‌آبروتر کرد.

اهمیت زیارت امام حسین در اربعین

وی همچنین درباره اهمیت گرامیداشت روز اربعین بیان کرد: اهمیت اربعین در دوباره زنده کردن یاد امام حسین (ع) و دلایل قیام ایشان است. همه مصیبت‌ها بعد از 40 روز خاموش می‌شود، اما مصیبت امام حسین (ع)، بار دیگر شعله‌ور می‌شود. امام صادق (ع) به اصحاب خود سفارش کرده اند که در روز اربعین به زیارت امام حسین (ع) بروند و زیارت‌نامه‌ مخصوص این روز را بخوانند.

این مورخ و استاد دانشگاه، گفت: امام حسن عسکری (ع) برای مومن واقعی 5 نشانه بر می‌شمرند که یکی از آنها زیارت اربعین است. به همین خاطر عزاداری اربعین پرشورتر از عاشورا برای امام حسین (ع) گرامی داشته می‌شود.

انتهای پیام/