وضعیت فعلی شیراز از نگاه کارشناس مرمت بافت‌های تاریخی

امین محمودزاده، مدیر گروه بخش مرمت دانشگاه هنر شیراز در خصوص وضعیت فعلی شهر شیراز به خبرنگار حوزه میراث و گردشگری گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان؛ گفت: زمانی که از قدمت تاریخی یک شهر صحبت می‌کنیم باید بدانیم که بحث بنا‌های تاریخی از تاریخ متفاوت است. بنای تاریخی و تک بنا همان چیزی است که دوستان ما در شهرداری و عمران و به سازی به آن فکر می‌کنند. به نظر من اگرچه برخی از مسئولان تصور می‌کنند که اگر یک بنای تاریخی را نگه دارند تاریخ را حفظ می‌کنند، اما این تاریخی نیست که در ذهن ماست. تک بنا تاریخ نمی‌سازد. اگر چنین بود می‌توانستیم تخت جمشید را به مکان دیگری منتقل کنیم تا تاریخ حفظ شود.

وی افزود: تاریخ با یک مجموعه پیوسته تعریف می‌شود. مجموعه‌ای که فرهنگ ناملموس درون آن نهفته شده است یعنی آداب و رسوم، اخلاق، رفتار و فرهنگ‌هایی که به واسطه اثر جاری می‌شوند، به همین دلیل اگر یک خانه شیرازی را با خانه‌ای که در اصفهان هست مقایسه کنیم شاید شبیه باشند، اما از نظر فرهنگی شباهتی با هم ندارند. یک شهر، فرهنگ و آداب و رسومی است که در آن جاری است و ما تلاشمان را می‌کنیم که این فرهنگ حفظ بشود و برخی از افراد با تخریب بافت که همچون یک کلونی، فرهنگ را در خود جای داده تلاش می‌کنند که این فرهنگ را از بین ببرند.

مدیر گروه بخش مرمت دانشگاه هنر شیراز اظهار داشت: ما با تک بنا صحبت نمی‌کنیم. ما با یک کلونی به نام شهر صحبت می‌کنیم. مورد بعدی این است که آیا شهر فقط ۴ ساختمان چسبیده به هم است؟ شهر یک روابط فرهنگی است. من فکر میکنم این روابط فرهنگی هم رها شده است. ما مثلا اگر بیاییم دور مسجد نصیرالملک را تخریب کنیم که متأسفانه تخریب می‌شود. با این تخریبی که اتفاق میفتد آیا در آینده مفهوم نصیرالملک را خواهیم داشت؟ خیر. زیرا بافت پیرامونی آن خراب شده و ارتباط پیرامونی تخریب شده است و ما نمیتوانیم درباره آن ارتباط بحث کنیم، زیرا چیزی که از آن ارتباط به ما می‌رسد، میراثی است که مجموعه عناصر سازه‌ای و فرهنگی را دربرگرفته است پس باید یاد بگیریم که تاریخ شهر را فقط با یک بنا نمی‌توانیم حفظ کنیم.

محمودزاده ادامه داد: البته خوب است که دوستان ما با کاوشهایشان تاریخ شیراز را به دوران نوسنگی رسانده اند و ما افتخار می‌کنیم که شیراز این اندازه قدمت دارد، اما این قدمت باید پیوستگی داشته باشد البته تا امروز پیوستگی داشته است و ما این پیوستگی را در سال‌های اخیر کاملا تهدید کرده‌ایم یعنی با تخریب شهر تاریخی، ساخت مجتمع‌های تجاری، تخریب گذر‌ها و تعریض گذر‌ها کاری کردیم که بین تاریخ گسستگی ایجاد می‌کنیم.

وی تصریح کرد: اگر می‌خواهیم تاریخ شهر را حفظ کنیم نباید به دخل و تصرف ساده بسنده کنیم و باید همه چیز را به یک جراح ماهر بسپاریم. امروز در شورای شهر جدید شیراز بارقه‌هایی می‌بینیم که کار را به دست کاردان بسپارد و کار مرمت بافت را به افراد حرفه‌ای واگذار کند.

مدیر گروه بخش مرمت دانشگاه هنر شیراز افزود: من احساس می‌کنم در چند سال اخیر بافت تاریخی شیراز دچار چند بیماری همچون طمع شده است. زمین‌های ارزان و صدور مجوز برای ساخت مجتمع‌ها باعث شده که مهاجری که قدرتمند نیست وارد شهر بشود و به همین واسطه خلأ فرهنگی در داخل بافت تاریخی شیراز دیده می‌شود.

وی افزود: نبود مدیریت صحیح شهری در حیطه بافت تاریخی نیز شهر شیراز را درگیر کرده است؛ یعنی گویا متوجه نیستیم زمانی که می‌خواهیم به یک فرد مسن توان دوباره‌ای بدهیم، نیازمند تخصص لازم هستیم و این تخصص به معنای کالبدشکافی، تخریب، باز کردن و تعریض کردن نیست. باید مدیران مدیریت شهری در حیطه بافت تاریخی متوجه شوند که مجموعه اثر پیرامونی باید یکپارچگی خود را حفظ کند و با بهسازی و توانبخشی اقتصادی به این هدف می‌رسیم.

محمودزاده خاطرنشان کرد: ما باید با ایجاد کارگاه‌های زودبازده و جذب توریست، تاریخ شهرهایی مثل شیراز را حفظ کنیم. توریست ایران، توریست فرهنگی است،  بنابر این نیازی به ساخت هتل‌های چند طبقه و مجتمع‌های تجاری در بافت تاریخی نداریم؛ زیرا مجتمع‌های تجاری رونق اقتصادی نیاورده اند. به نظر می‌رسد بافت تاریخی شیراز شورایی می‌خواهد که بافت تاریخی موجود را با استفاده از متخصصان حفظ کند. ما در حیطه‌های شهرداری متخصصی برای حفظ بنا‌های تاریخی نداریم و به همین دلیل از ظن خود عمل می‌کنیم تا وضعیت معیشت مردم را بهتر کنیم. البته من تصور می‌کنم که این اشتباه سهوی است و عمدی در آن نیست.

یادآور می‌شود با اتمام دو فصل از کاوش‌ها در تپه پوستچی شیراز، مشخص شده است که شهر شیراز قدمتی ۷ هزار ساله دارد.

انتهای پیام/