پیامدهای اشغالگری در افغانستان پس از 40 سال

به گزارش  حوزه افغانستان باشگاه خبرنگاران جوان، روز گذشته (ششم جدی/ دی ماه) مصادف بود با سی و هشتمین سالروز حمله اتحاد جماهیر شوروی به افغانستان که به بهانه اجابت درخواست کمک «ببرک کارمل» انجام شد و پیامدهای ویرانگر این اقدام نه تنها تاکنون ادامه داشته است، بلکه بر ضد اهداف نخست خود عمل کرد و آمریکا را نیز به منطقه آورد.

در کودتای معروف 7 ثور ( هفتم اردیبهشت ) سال 1357 خورشیدی «نورمحمد ترکی» رئیس حزب دموکراتیک خلق افغانستان با کودتای نظامی دولت «داوود خان» را سرنگون و به قدرت رسید، ترکی پس از یک سال و 8 ماه ریاست بر دولت طرفدار شوروی در یک کودتای داخلی توسط هم سنگر خود «حفیظ الله امین» کشته شد و امین ریاست دولت را بدست گرفت.

پس از آن علیه حفیظ الله شایعاتی مطرح شد که وی طرفدار آمریکا است و با آنها ارتباط دارد و شوروی نیز به بهانه جلوگیری از به قدرت رسیدن طرفداران آمریکا ، ببرک کارمل یکی از اعضای کمیته مرکزی احزاب طرفدار شوروی را تشویق کرد تا با کمک نظامیان حفیظ الله امین را از بین برده و ریاست جمهوری را بر عهده بگیرد.

کارمل از شوروی درخواست کمک نظامی می کند و ارتش اتحاد جماهیر شوروی سابق به عنوان ابر قدرت شرق شامگاه 6 دی سال 1358 خورشیدی از هوا و زمین وارد افغانستان می شود و با کشتن «حفیظ الله امین» رئیس دولت خلقی ها، کارمل را برصندلی قدرت می نشاند.

احزاب برسرقدرت طرفدار شوروی آن زمان در افغانستان به دو گروه «خلق» و «پرچم» تقسیم شده بودند که برمک رئیس حزب پرچم و حفیظ الله امین رئیس بخش خلق و رئیس دولت آن وقت بود.

این حمله نظامی باعث رویارویی آمریکا و شوروی به عنوان دو ابر قدرت وقت در افغانستان شد و آمریکایی ها برای به زانو درآوردن رقیب دست به ایجاد و حمایت گسترده از گروه های مسلح افغان زدند و گروه های قدرتمند را کمک و تأسیس کردند که در پی 10 سال تدوام جنگ با اشغالگران شوروی گروه های قدرتمند غیر مسئول نیز در این فضا به وجود آمدند.

حاصل 10 سال تجاوز شوروی به افغانستان، بیش از 2 میلیون کشته و مجروح از مردم مسلمان این کشور بود، سرانجام شوروی با پذیرش شکست و ناتوانی در برابر مقاومت مردم افغانستان و ضعف اقتصادی در ادامه درگیری به بهانه تغییر سیاست خارجی خود و با توجه به هزینه سنگین ادامه جنگ در افغانستان، در 26 بهمن 1367 ناگزیر به عقب نشینی از افغانستان شد.

با خروج نیروهای اتحاد جماهیر شوروی گروهای قدرتمند و آبدیده در جنگ علیه شوروی، نتوانستند در نظام مند کردن قدرت و توافق بر سر تقسیم آن با هم کنار بیایند و کشور این بار وارد درگیری های خانمان سوز داخلی شد و در نتیجه آن امور مملکت داری رها گردید و نابسامانی در روند زندگی مردم و ناامنی و آشوب سراسر افغانستان را در برگرفت و در چنین فضای پر التهابی فرصت برای ظهور و حضور و پیشرفت طالبان فراهم شد.

جنگجویان باقی مانده پس از خروج شوروی از افغانستان به گروه ها و احزاب متعددی تقسیم و برای گرفتن قدرت با هم درگیر شدند، که مهم ترین این احزاب، حزب جمعیت اسلامی به رهبری «برهان الدین ربانی» اکثریت تاجیک تباران، حزب اسلامی گلبدین حکمتیار با اکثریت پشتون ها، جنبش ملی اسلامی به رهبری ژنرال «عبدالرشید دوستم» از اقوام ازبک و احزابی از هزاره ها بودند.

اگر چه جنگجویان گروه طالبان در زمان مبارزه با شوروی به این نام وجود نداشت و در جمع همین احزاب فعالیت می کردند اما با تأسیس گروه جدیدی به نام طالبان و شعارهای اسلامی که در یک دست قرآن گرفته و در دست دیگر سلاح، طی یکسال نیروی بزرگ را از بین احزاب جذب و وارد میدان نبرد با دیگر گروه ها شدند. 

گروه طالبان به طور رسمی در سال 1994 به عنوان گروه ناجی برای مردم خسته از دو دهه جنگ بدون دستاورد ظهور کرد و با شعارهای جذاب عدالت و قانون با معیار اسلامی توانست بسرعت بر 95 درصد خاک افغانستان مسلط شود.

در گیرودار جنگ های گروه های مجاهدین با طالبان و جنگجویان تامین شده از دلارهای کشورهای عربی که به نام جهاد وارد این کشور شده بودند، فضا مساعد شد تا فعالیت تروریستی گروه هایی مانند القاعده حوزه نفوذ خود را به محدوده کشورهای غربی افزایش دهند و با استفاده از پایگاهی که بدون هیچ مسئولیتی در اختیار داشتند داستان حمله به آمریکا را به نام خود ثبت و فرصت را برای حمله نظامی آمریکا و «ناتو» به افغانستان فراهم کنند.

آمریکا به بهانه حمله القاعده به مرکز تجارت جهانی که در 11 سپتامبر سال 2000 میلادی در اوایل سال 2001 به افغانستان حمله کرد تا مسئولان حمله به آمریکا را که به ادعای آنها در قلمرو حکومت طالبان بودند و آنها از تحویل متهمان اجتناب می کردند، دستگیر و مجازات کند.

امروز از آن زمان 17 سال می گذرد، ناامنی‌ها، قاچاق مواد مخدر، افزایش مهاجرت‌های بدون بازگشت و تلفات سنگین انسانی رو به رشد است.

همچنین گروه‌های مخالف دولت کابل نیز به دلایل متعدد، جسورتر و قدرتمندتر از گذشته در تلاش گسترش حاکمیت خود بر مناطق وسیعتر و شهرهای بیشتری هستند.

با نگاهی به گذشته به خوبی پاسخ این پرسش مشخص خواهد شد که بهانه 11 سپتامبر به نفع چه کسی تمام شد؛ روزهای سخت اشغال شوروی و ناامنی‌های پس از خروج آنها؛ پذیرش شعار حکومت اسلامی طالبان برای مردم سهل شد و امید نسبی را برای افغان ها به ارمغان آورد؛ امیدی که البته با گذشت هر روز تبدیل به رنج شد و بار دیگر مردم افغانستان برای آمدن ناجی دیگری به انتظار نشستند.

«جرج بوش» رئیس ‌جمهوری وقت آمریکا، با شعار از بین بردن تروریسم بویژه گروه القاعده، برقراری نظام دموکراتیک، آوردن صلح و ثبات و از بین بردن کشت مواد مخدر و فساد اداری در افغانستان با بیش از 130 هزار نیروی نظامی وارد افغانستان شد و مورد استقبال مردم خسته از جنگ های داخلی قرار گرفت.

در آن حملات اولیه هوایی آمریکا به افغانستان تعداد زیاد غیر نظامی کشته شدند که بر اساس آمار پایگاه داده «مارک هرولد» بین 3 هزارو 100 تا 3 هزار و 600 غیر نظامی از 7 اکتبر سال 2001 تا ژوئن 2003 در افغانستان کشته شدند.

با سقوط طالبان در افغانستان و حضور آمریکایی ها امید به زندگی برای مردم این کشور در زمینه‌های مختلف از جمله برای زنانافغانستان که در دوران حاکمیت طالبان در حصر خانگی بسر می بردند، به صورتی حباب گونه زنده شد.

کمک‌های کشورهای خارجی در ابتدا وضعیت اقتصادی افغانستان را با رونق نسبی مواجه کرد تا جایی که تصور می ‌شد مردمافغانستان رو به خوشبختی در حال حرکت هستند و کشورشان در مسیر درست خود قرار گرفته است.

اما پس از طولانی شدن جنگ در افغانستان، کمک‌ها کاهش یافت، شعارهای خارجی‌ها رنگ باخت و تلفات غیر نظامیان افزایش، کشت و قاچاق مواد مخدر بصورت بی سابقه ای رکورد زد و حدود بیش از یک میلیون نفر بر اثر جنگ های بی ثمر آواره شدند.

بر اساس آخرین گزارش اتاق تجارت افغانستان که روز گذشته منتشر شد ، بعد از 16 سال حضور خارجی ها در افغانستان میزان سرمایه گذاری به پایین ترین حد خود رسیده است ، تقاضای پناهندگی از کشورهای دیگر رشد سرسام‌آور داشته و به نظر می رسد سراب بودن خوشبختی مردم افغانستان در سایه کمک خارج ها ، خود را بهتر آشکار کرد.

اکنون اکثریت قاطع افغان ها به یقین رسیده اند که نتیجه حمله 11 سپتامبر به برج های تجارت جهانی و حضور کشور بزرگ نظامی و اقتصادی جهان به نفع آنها تمام نشده است.

ایرنا نوشت: در حال حاضر نه تنها گروه طالبان و القاعده در افغانستان نابود نشده اند، بلکه گروه خطرناک تری که نظم و امنیت جهان را تهدید می کند به نام «داعش» هر روز در بخش های مختلف این کشور به حضور خود گسترش می دهد و به گفته مقامات افغان در حاضر 20 گروه تروریستی وابسته به کشورهای منطقه و جهان در این کشور حضور دارند.

در حال حاضر پس از 17 سال حضور آمریکا و «ناتو» غالب مردم افغانستان که روزگاری فکر می کردند آمریکایی ها برای نجات و نظام سازی آنها وارد این کشور شده اند امروز معتقدند هر اشغالگری به دنبال منافع شخصی خود است و افغانستان که تجربه حضورقدرت هایی مانند انگلیس، شوروی و آمریکا را تجربه کرده است می دانند که هرگز از مسیر کشور خارجی به پیشرفت و توسعه دست نخواهند یافت و تنها به عنوان چوب برای تامین سوخت قدرت ها قربانی می شوند.

انتهای پیام/