اپوزیسیونی که در انتظار بن سلمان است

به گزارش خبرنگار حوزه سیاست خارجی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، خبرگزاری رویترز به نقل از یک مقام سعودی اعلام کرد همه شاهزادگان بازداشت شده به اتهام فساد از هتل ریتز کارلتون آزاد شده‌اند. این مقام سعودی همچنین گفته است: برادران بن لادن که متهم به فساد شده بودند نیز آزاد هستند. در عین حال  رسانه‌های عربستانی روز شنبه اعلام کردند  ولید بن طلال شاهزاده میلیاردر  این کشور  از زندان آزاد شده است.

 پس از مرگ ملک عبدالله، سلمان‌ بن‌ عبدالعزیز به طور رسمی پادشاه عربستان شد و  پس از به قدرت رسیدن، تصفیه‌های داخلی را آغاز کرد. برکناری مشعل بن عبدالله پسر پادشاه پیشین از مناصب سیاسی و همچنین بندر ‌بن‌ سلطان از شورای امنیت ملی از جمله تصمیمات مهم پادشاه جدید عربستان بود. همچنین وی با برکناری ولیعهد، پای پسر جوان خود  را  به عرصه قدرت کشاند و به نوعی زمام امور را به دست فرزند خود سپرد.  آنچه بیش از همه نام محمد بن سلمان را همراهی می کند اصلاحات انجام شده از سوی اوست.

عمده اصلاحات ولیعهد جوان در عربستان در سه بخش کلی اجتماعی، اقتصادی  و سیاسی پیگیری شده است. اما مهمترین تغییر مربوط به  اصلاحات بخش سیاسی است. با قدرت گیری بن سلمان در ساختار بسته پادشاهی آل سعود سیاست خارجی این کشور  وارد مرحله ای جدید و تهاجمی شد. ولیعهد جوان با هدف تثبیت پایه های قدرت خود در مقابل شاهزادگان دیگر سعی کرد توجهات را به بیرون  از کشور انتقال دهد تا روند انتقال قدرت از پدر به پسر راحت تر صورت گیرد که پیامد آن جنگ افروزی در یمن شد و اقدام دیگر برای هموارتر کردن مسیر این بود که فضای عربستان را امنیتی جلوه دهد و در پی آن تمام شاهزادگانی که می دانست برای قدرت او دردسرساز خواهند شد را زندانی کرد تا به اتهام فساد اقتصادی ضرب شصتی به آنها نشان دهد اما غافل از اینکه سیاست مدار جوان آتش زیر خاکستری را برای خود دست و پا می کند. 

این اتفاق در حالی در فضای سیاسی عربستان رخ داد که محمد بن سلمان ولیعهد جوان سعودی اقدام به یکسری اصلاحات از با لا به پایین کرد تا به زعم خودش فصلی جدید و نو را در عربستان کلید بزند. بر این اساس اوایل ماه نوامبر جاری کمیته‌‌ای عالی برای مبارزه با فساد به ریاست محمد بن سلمان ولیعهد این کشور تشکیل شد و پس از آن تعداد زیادی از شاهزادگان، وزرای کنونی و وزرای سابق و تجار عربستانی به اتهام فساد و پولشویی بازداشت شدند اما نکته قابل توجه این بود که محمد بن سلمان در حالی شاهزادگان  سعودی را به فساد مالی و ارتشاء محکوم می کرد که  خود از بدنه چنین ساز و کاری به قدرت رسیده بود و با استفاده از  ثروت و رانت موجود در ساختار سیاسی عربستان در راس حکومت قرار گرفته است.

برخی منابع خبری اعلام کرده‌اند شرط آزادی برای شاهزادگان بازداشت شده واگذاری بخشی از ثروتشان بوده تا کسری موجود در بودجه عربستان که به دلیل جنگ افروزی های منطقه ای دچار کمبود شده بود، جبران شود. در این میان شاهزادگان زخم خورده در حالی آزاده شده اند که به ادعای برخی کارشناسان اگر روند به صورت قانونی و فارغ از اهداف انتقام جویانه  بود می توانست تاثیر مثبتی داشته باشد در همین رابطه عبدالباری عطوان سردبیر رای الیوم با اشاره به موج دستگیری شاهزادگان و وزیران سابق سعودی در چارچوب مبارزه با فساد، از آن تحت عنوان اقدامی خطرناک یاد کرد که نتیجه بخش بودن آن را  در گروی قانونمندی آن و به دور از انتقام جویی دانست. به گفته عطوان موج این دستگیری های بی سابقه به دستور محمد به سلمان ولیعهد سعودی و تحت عنوان مبارزه با فساد، زلزله بی سابقه ای در این کشور است که پس لزره های آن  می تواند از مرزهای عربستان فراتر برود.

**مبارزه با فساد به دور از قانون

برای نتیجه بخش بودن هر مبارزه ای علیه فساد باید چند شرط اصلی وجود داشته باشد: اول: مبارزه  شفاف و غیرگزینشی که هدف از آن انتقام جویی نباشد. دوم: محاسبه و سلب اموال در چارچوب قانون و بر اساس محاکمه عادلانه صورت بگیرد. سوم: مبارزه با فساد موجب ریشه کن شدن تمام کانون های فساد در چارچوب اقداماتی مستمر و قانونمند شده و مبتنی بر اصلاحات سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و قانونی و تحت نظارت پارلمانی، مردمی  و رسانه ای آزد باشد.

اما انچه که در عربستان دیده شد چندان مبتنی بر این اصول نبود؛ به طوری که موج دستگیری ها در عربستان  از سوی برخی کارشناسان بسیار پرخطر  تلقی شد ، زیرا ضربتی و شوکه کننده  و با رویکرد کودتایی در کشوری صورت گرفته  بود که  یکی از محافظه کارترین کشورهای جهان بوده و به سرپوش گذاشتن بر روند تصمیم گیری ها و پنهان کردن آن معروف است.

بنابراین موج اصلاحات بی پایه و اساسی که به صورت نمایشی محمد بن سلمان در پیش گرفته است موجب تحولات گسترده ای در ریاض خواهد شد به طوری که پیامد های آن تا حدودی قابل پیش بینی است. یکی از این عواقب  مربوط به شکل گیری یک اپوزیسیون علیه قدرت  ملک سلمان و ولیعهد جوان اوست. بر این اساس شاهزادگانی  که با پرداخت رشوه سنگین و میلیاردی  از بند زندان ریترز کارلتون آزاد شده  اند، دیگر با شرایط قبلی به حیات سیاسی خود در حکومت قبیله ای ریاض ادامه نخواهند داد و  ولیعهد جوان با این کار یک اپوزیسیون قوی و خطرناک علیه خود در کشورش ایجاد کرده که هر لحظه امکان ضربه خوردن از سوی آنها برای وی وجود دارد. 

 شاهزاده ترکی بن ناصر رئیس سابق سازمان هواشناسی و حمایت از محیط زیست، شاهزاده ولید بن طلال میلیاردر و بازرگان، شاهزاده متعب بن عبدالله ولیعهد سابق و وزیر گارد ملی، ولید الابراهیم مالک مجموعه شبکه‌های ماهواره ام بی سی، عادل فقیه وزیر اقتصاد سابق،‌ خالد التویجری رئیس سابق دربار پادشاهی، عمر الدباغ رئیس سابق هیئت سرمایه‌گذاری، شاهزاده ترکی بن عبدالله امیر سابق منطقه ریاض،‌ شیخ صالح کامل بازرگان، محمد الطبیشی رئیس سابق تشریفات دربار، عبدالله صالح کامل بازرگان، محی الدین صالح کامل مدیر سابق شبکه ورزشی آی آر تی ،بکر بن لادن رئیس شورای  اداری شرکت پیمانکار بن لادن، خالد الملحم رئیس سابق هواپیمایی سعودی، سعود الدویش رئیس اجرایی سابق مجموعه الاتصالات(ارتباطات)، شاهزاده فهد بن عبدالله بن محمد معاون سابق وزیر دفاع از جمله مهره های کلیدی بودند که در مسیر مبارزه با فساد  دستگیر شدند و حتی مورد آزاد و اذیت نیز قرار گرفتند. همان طور که از نام هر کدام از این افراد پیداست هریک از آنها از جمله افراد تاثیرگذار و پرنفوذ در خاندان سعودی هستند. سنت شکنی که  درباره انتقال قدرت در دوره ملک  سلمان رخ داد، دلیل متقنی برای شدت گرفتن تنش‌های داخلی در عربستان است چرا که همواره سنت شکنی یکباره موج گسترده ای از نافرمانی ها را به دنبال  دارد.

**اپوزیسیون علیه بن سلمان شکل می گیرد

 احمد دستمالچی سفیر سابق ایران در اردن و لبنان  در گفت‌وگو با  خبرنگار حوزه سیاست خارجی گروه سیاسی باشگاه خبرنگار جوان، با اشاره به آزادی شاهزادگان سعودی، اظهار کرد:از زمان های  قدیم تنازع قدرت در خاندان سعودی وجود داشت.

وی گفت: از زمان مرگ ملک عبدالله به بعد و  روی کار آمدن ملک سلمان  این جنگ قدرت  بسیار شدیدتر شد به خصوص اینکه  سلمان بر خلاف رویه معمول دربار،  فرزند خود را بدون طی مراحل تشریفاتی در راس قدرت قرار داد و به صورت علنی قدرت را از برادرش به فرزند خود منتقل کرد.

سفیر سابق ایران در اردن و لبنان ادامه داد: انجام اصلاحات در خاندان سعودی توسط ملک سلمان  و ولیعهد جوان او موجب شکل گیری تنش اساسی در این خاندان شد به نحوی که ملک سلمان برای کنترل اوضاع  به صورت رادیکال تر رفتار کرد.

دستمالچی با اشاره به اینکه شاهزاده های مهمی همچون متعب بن عبدالله و ولید بن طلال جز دستگیر شدگان بودند و بعد از آزادی می توانند دردسر بزرگی را  برای بن سلمان ایجاد کنند، افزود:  این امر بدیهی  است که در آینده  موج فزاینده ای از اختلافات در پیش باشد به طوری که  آثار این ماجرا تمام نخواهد شد و در فردای سیاسی ریاض تاثیر قابل توجهی را خواهد داشت.

وی در پایان خاطرنشان کرد: با روندی که در جریان است، اپوزیسیون قدرت علیه ملک سلمان شکل خواهد گرفت. 

در شرایط کنونی آینده ریاض با توجه به سیاست خارجی تهاجمی  و جنگ فرسایشی که در یمن به راه افتاده است، دورنمای روشنی ندارد و محمد بن سلمان با اتکا به یک قدرت خارجی درصدد است پایه های  حکومت خود را در عربستان مستحکم کند اما در پیش گرفتن سیاست هایی رادیکال مانند درگیری با شاهزادگان، خطر داخلی بزرگی را برای او ایجاد کرد به خصوص اینکه شاهزادگان دستگیر شده جز سرمایه داران بزرگ و ثروتمند هستند که با هزینه کردن پول های فراوان می توانند دردسرهای بزرگی را برای محمد بن سلمان جوان ایجاد کنند.

انتهای پیام/