تلاش پکن برای گسترش قدرت نرم خود در جهان
فیلم‌های چینی به جنگ هالیوود می‌روند
چین مصمم است با صنعت فیلم خود بتواند ایدئولوژی خود را به جهان صادر کند اما قدرت نرم فیلم و تلویزیون آمریکا همچون سدی محکم در برابر رویای پکن قد علم کرده است و چالش های فراوانی را پیش روی چین قرار داده است.
به گزارش خبرنگار وبگردی باشگاه خبرنگاران، خبرگزاری «بی بی سی» در گزارش خود به قلم «کیتی هانت» به بررسی سینمای چین و رقابت آن با سینمای هالیوود پرداخته است.
* فیلم‌های هالیوودی مثل کونگ‌فو پاندا در چین بسیار پر طرفدار است
خیابان ستاره های هنگ‌کنگ یکی از جذابیت‌های اصلی برای هزاران توریست چینی است که در شهر هر روزه به گشت و گذار می‌پردازند. تفرج گاه بندری که از خیابان والک اف فیم هالیوود (خیابانی که در آن ستارگان هالیوود اثر دستان خود را روی پیاده رو گذاشته‌اند) مدل برداری شده یادبودی برای هنرمندان سینمای چین است. ولی هیچ کدام از توریست‌های غربی که مجسمه ستاره کونگ‌فو بروس لی و یا اثر دستان جکی چان را می‌بینند نمی‌توانند یک فیلم چینی را که دیده‌اند یا از آن لذت برده‌اند نام ببرند. مهماندار پرواز سوئیس «سوزان زندر» که در حین توقف در خیابان‌های هنگ‌کنگ پیاده روی می‌کرد گفت که فیلم‌های چینی که در پروازهایش به نمایش در می‌آیند گیج کننده هستند. وی گفت: «فقط زبانشان نیست. داستان و ذهنیت آن‌ها با فیلم‌هایی که دیده‌ام متفاوت است.»
صنعت فیلم چین از نظر گستردگی سومین در جهان است، هم از نظر تولید و هم از نظر میزان فروش. ولی به جز چند استثنای معروف فیلم‌هایشان در سطح بازار جهانی تاثیری نداشته‌اند و به سختی با محصولات هالیوود در خانه شان به رقابت می‌پردازند.
این برای چین که در صادر کردن ایدئولوژی خود به جهان هر لحظه مصمم‌تر می‌شود نگران کننده است که شاهد قدرت نرم فیلم و تلویزیون آمریکا باشد. «رنس پاو» بنیان‌گذار گیت وی آرتیزان یک گروه مشاوره ای فیلم و سینما در شانگهای می‌گوید: «فیلم سازان چینی و گروه های دولتی که بر صنعت فیلم سازی نظارت دارند، متوجه این هستند که فیلم و داستان گویی ابزار قدرتمندی برای معرفی مردم و فرهنگ چینی به جهان خارج است.» وی اضافه می‌کند: «این چیزی است که آن‌ها مشوق آن هستند.» زمانی سینما گران چینی به خاطر ساختن فیلم‌های بلند تبلیغاتی دولتی و یا فیلم‌های تاریخی ضعیف شناخته شده بودند، ولی حالا آن‌ها سعی به بهتر کردن حرفه اشان و تقلید از ارزش‌های تولیدی هالیوود می‌کنند.
بعد از یک دهه رشد اقتصادی سرسام آور حالا پول بیشتری برای تولید فیلم است. فیلم هنرهای رزمی سال پیش «بگذار گلوله‌ها به پرواز در بیایند» و پس لرزه، داستان خانواده ای که پس از زمین لرزه 1976 شهر تانگشای از هم جدا شدند؛ تجاری بوده و در چین بسیار موفق عمل کردند. همچنین تعداد درام‌های ساخت افراد غیر حرفه ای و مستندهایی که بدون پشتیبانی دولت ساخته می‌شوند رو به افزایش است هر چند پخش آن‌ها در چین ممنوع شده و در جشنواره های خارجی به نمایش در می‌آیند.
- فروش کم
خیلی از فیلم‌های موفق چینی موفقیت خودشان را مدیون هنر بازیگری و یا کارگردانی از تایوان و هنگ‌کنگ هستند. جایی که فیلم سازی سابقه طولانی دارد، به خصوص فیلم‌های حادثه ای. این رویه ای است که از فیلم «ببر خیزان، اژدهای پنهان» شروع شد، فیلم هنرهای رزمی سال 2000 و موفق ترین فیلم چینی در زمینه بین‌المللی تا به حال. «پاو» می‌گوید: «فیلم سازان چینی خودشان به تنهایی این رویه را یاد می‌گیرند ولی فرآیند یادگیری با همکاری و شراکت با گروه های خارجی که در زمینه کارشان متخصص هستند تسریع شده است.»
«تیم کوک» از شرکت «پخش سینمای آسیا» که فیلم‌هایی با زبان آسیای شرقی پخش می‌کند می‌گوید: «با وجود بیشتر شدن پختگی‌شان، فیلم‌های چینی با فروش کمی در بازارهای خارج از خانه روبرو هستند. کم بودن اشتیاق برای فیلم‌های زبان اصلی در میان تماشاگران جوان، بازار ضعیف و کمبود بازیگران چینی قابل قبول (برای تماشاگران در بازار خارج) فقط بعضی از مشکلاتی است که فیلم‌های چینی با آن روبرو هستند.»
او اضافه می‌کند: «فقدان بازیگران جوان چینی که مسافرت‌های خارجی می‌کنند. کسانی مثل» جکی چان و «جت لی»، «چاو یون فت» و «میشل یوه» حالا در نزدیکی پنجاه سالگی خود هستند. همچنین فیلم‌های چینی در بعضی موارد عقب نگه داشته می‌شوند زیرا قوانین سانسور چینی موارد حساسی مثل عریان نمایی را مشروع نمی‌داند.
در 2010 تعداد 47 فیلم سینمای چین در خارج پخش شده‌اند ولی این تعداد می‌تواند با ادامه فعالیت‌های جدید دو کمپانی بزرگ فیلم سازی چین افزایش پیدا کنند. ماه گذشته، شرکت فیلم سازی «هوائی برادرز» و «بونا فیلم گروپ» بخشی از سهام شرکت تازه تاسیس «پخش چاینا لیون فیلم» را به منظور افزایش تعداد فیلم‌های پخش شده در آمریکای شمالی را خریداری کردند.
- توانایی رشد
در خانه فیلم‌های چینی رقابت سختی با هالیوود که حال چین را بازار خوبی برای فروش عمده محصولاتش می‌یابد دارد. فروش فیلم‌های سینمایی در چین در سال گذشته با 62 درصد افزایش به 1.6 میلیارد دلار (1 میلیارد یورو) رسید؛ و با 6300 سالن سینما در مقایسه با 40000 سالن سینما در آمریکا توانایی برای رشد در آینده بسیار زیاد است.
فیلم‌های خارجی مثل «آواتار» 55 درصد از آمار فروش بلیت سینما را به خود اختصاص داد و جزو 10 فیلم برتر چین شد. این در حالی است که چین هر ساله فقط به 20 فیلم خارجی اجازه پخش می‌دهد و به فیلم‌های ساخت داخل اولویت بیشتری می‌دهد. تا به حال در سال 2011 از پنج فیلم پرفروش، چهار فیلم توسط هالیوود تولید شده‌اند.
امسال پرفروش ترین فیلم چینی نمایش پر زرق و برق که با حمایت دولت ساخته شده «آغاز احیای بزرگ» است. این فیلم به شرح دوره بین سال 1911 که آخرین امپراتوری چین به پایان رسید و آغاز دولت کمونیستی چین در سال 1921 می‌پردازد. این فیلم بودجه 12 میلیون دلاری داشت و 178 بازیگر چینی زبان در مثل «اندی لاو» و «چو یون فت» به ایفای نقش پرداختند. خبرنگاران گزارش داده‌اند که شرکت‌های دولتی کارمندان را مجبور به تماشای فیلم کرده و سینماها عناوین رقیب را کنار گذاشته تا جا برای اکران فیلم باشد.
با این حال کونگ‌فو پاندای 2 که در همان زمان پخش شده بود در آخر فیلم محبوب‌تری بود. این باعث شد که بعضی از هنرمندان و اندیشمندان چینی ناراحت شده و خواستار بایکوت انیمیشن شوند چون «انیمیشن فرهنگ چینی را تحریف کرده و ذهن مردم چین را منحرف کرده است.»
کوک در پخش سینمای آسیا گفت: «من فکر نمی‌کنم سینمای چین به اندازه کافی فیلم‌های متنوع تولید کرده تا قادر به مقاومت در برابر هجوم هالیوود باشد. در چین کمبود کارگردان تجاری و بازیگران ستاره است. بدون نظام سمیه بندی (پخش مقدار معینی از فیلم‌های خارجی) صنعت سینمای چین توسط هالیوود از بین می‌رفت.»
