بازار یزد نوروزی

به گزارش خبرنگار بازار باشگاه خبرنگاران هر سال نوروز که می‌رسد می‌توان سر مرکب را سوی شمال چرخاند و به عادت مالوف تماشای سبزی جنگل و آبی دریا دل خوش کرد. اما حیف است ایرانی باشی و یزد، این شهر پهلوگرفته در کناره کویر را ندیده باشی. شهری که معنای نام آن مقدس، فرخنده و در خور آفرين است. آنچه در یزد زودتر از هر چیز دیگر به چشم می‌آید معماری خاص کویری آن است. بادگیرها، مناره‌ها و گنبدها چهره شهر را از سایر شهرهایی که دیده‌اید متمایز می‌کنند.در کنار این همه وسعت کویری بازارهایی هستن که در نمونه کم نظیر هستن و مکانی تجاری و فرهنگی بشمار می آیند.

مجموعه بازارهای قدیمی یزد، دوران پهلوی با احداث خیابان شاه (خیابان قیام فعلی) به دو قسمت تقسیم شد و برخی از فضاهای اصلی آن مانند بازار ارسی دوزها، بازار محمدعلی خان، بازار پنجه علی و ... به کلی تخریب شد.
در حال حاضر نیمه شمالی بازار از رونق اقتصادی بیشتری برخوردار است. عمده ترین کالاهای مورد معامله در این بازار پارچه، شیرینی های یزدی، طلا و فرش است. بازار قیصریه که حد فاصل میدان خان و مدرسه خان قرار دارد، از لحاظ معماری نسبت به سایر بازارها شکیل تر است و به وسیله دو در چوبی با ارزش، بسته می شود. این بازار محل فروش پارچه های یزدی است.
قدیمی ترین بخش بازار یزد به نام بازار حاجی قنبر متعلق به قرن نهم هـ. ق و جزیی از مجموعه فرهنگی، تاریخی "امیر چقماق" است. در قرن سیزدهم هـ. ق، بر سر در این بازار، تکیه زیبای بلندی به شیوه دیگر تکایا و حسینیه های یزد با کاشی معقلی ساخته شد.
از کارگاه های تولیدی بازار، می توان به کارگاه مازاری (محل ساییدن حنا- برگ طبیعی)، کارگاه حلوایی (محل تبدیل کنجد به حلوا ارده) و کارگاه رنگرزی (محل رنگ آمیزی الیاف نخی و پشمی) اشاره کرد که هر یک به اقتضای نوع فعالیت، دارای معماری ویژه خود هستند. ديگر راسته‌ بازارهاي‌ يزد عبارتند از بازار پنجه‌ علي‌ ،بازار افشار، بازار جعفر خان‌،بازار صدري‌، بازار دروازه‌ مهريز، بازار لب‌ خندق‌، بازار چيت‌ سازي‌ و بازار علاقه‌ بندي‌ كه‌ فعاليت‌ عمده‌ تجاري‌ آنها در زمينه‌ منسوجات‌ است‌. تنها بازار هاي‌ صنفي‌ يزد راسته‌ هاي‌ مسگري‌، زرگري‌ و آهنگري‌ است‌. بازار آهنگري‌ با نام‌ بازار كاشي‌گري‌ نيز صرف مجموعه‌اي‌ از كارگاه‌هاي‌ كوچك‌ آهنگري‌ و تهيه‌ ابزارهاي‌ ساده‌ كشاورزي‌ مورد نيازروستاييان‌ است‌.

بازار تبریزیان: بازار تبریزیان احتمالاً متعلق به دوره قاجار است و در انتهای بازار "پنجه علی" قرار دارد. طول، عرض و ارتفاع بازار به ترتیب 59، 3/5 و 5/5 متر است. متوسط هر دهانه چهارمتر و مساحت متوسط آن 19/6 متر مربع است.

بازار دروازه مهریز: جهت بازار دروازه مهریز شمالی- جنوبی است؛ جنوب آن از بازار "خان" شروع می شود و به کوچه دارالشفاء یا "دروازده تاریخی" شهر ختم می شود. این بازار توسط "علی آقا" – داروغه یزد- در زمان "گور کانیان" احداث شد. مربوط به دوره قاجار است و در یزد، شمال خیابان قیام، مجموعه بازار یزد واقع شده و این اثر در تاریخ ۹ اردیبهشت ۱۳۸۲ با شمارهٔ ثبت ۸۵۴۳ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

بازار زرگری: بازار زرگری در بخش شمالی خیابان قیام شهر یزد، قرار دارد. این بازار احتمالاً به سده های دوازدهم و سیردهم هـ. ق تعلق دارد. بازار دارای نود و چهار متر طول، سه متر عرض و شش متر ارتفاع است. تعداد مغازه ها پنجاه و سه باب و متوسط دهانه هر یک، 79/2 متر است.
سقف بازار به صورت طاق و تویزه با قوس های هلالی و جناقی است. در طاق نورگیرهایی دیده می شود. در وسط راسته بازار نیز بخشی به صورت طاق آهنگ است.

سایر بازارهای یزد عبارتنداز:
بازار مسگری،بازار علاقبندی، بازار محمدعلی خان- زندیه، بازار صدری (شاهزاده فاضل) قاجاریه، بازار افشار- قاجاریه، بازار خان ، بازار پنجه علی، بازار قیصریه، بازار کاشیگری، بازار چیت سازی، بازار مسجد ملا اسماعیل، بازار حاجی قنبر، بازار جعفرخان و بازار نخود بریزی.