استرس، دروازه بیماری ها را بر روی آدمی می گشاید

به گزارش خبرنگار باشگاه خبرنگاران، استرس عبارت از واکنش های فیزیکی، ذهنی و عاطفی که در نتیجه تغییرات و نیازهای زندگی فرد، تجربه می شوند، پاسخ افراد به این تغییرات در زندگی متفاوت است: تنش ایجاد شده در بدن، استرس یا تنیدگی نام دارد، به عبارت دیگر هر عاملی که موجب تنش روح و جسم و از دست دادن تعادل فرد شود تنیدگی زاست.

بدن هنگام استرس واکنش هایی از خود نشان می دهد تا تعادل از دست رفته را بازیابد. عواملی مثل تغییر شغل، نقل مکان به شهر جدید، ازدواج، مرگ نزدیکان و وجود یک بیماری بزرگ در خانواده از عوامل بیرونی رها سازی فشار عصبی هستند.

جالب آنکه حوادث شادی آور نیز می توانند به همان اندازه وقایع غم بار برای انسان استرس زا باشد. از جمله عوامل درونی می توان به ناراحتی های جسمانی و یا روانی اشاره کرد.

کم حوصلگی، سردرد، تغییر ضربان قلب، خشم و پرخاشگری، بی خواب، فشار در سینه، اختلالات گوارشی، سوزش معده، عرق کردن، خشکی دهان، بی اشتهایی،‌سرد یا داغ شدن بدن، لرزش بدن، تکرر ادرار، کم حافظه شدن آه کشیدن و تمایل به تنهایی از نشانه های استرس هستند.

عوامل مؤثر در استرس:

عوامل فردی: هر فردی متناسب با نقشی که در اجتماع ایفا می کند باید رفتارهایی متناسب با آن داشته باشد، و گاه میان این نقش ها تضادهایی وجود دارد که زیاد بودن آنها و یا ابهام در نقش و خارج از توان بودن آن موجبات استرس را فراهم می آورد. در عوامل فردی می توان سن، جنسیت و رژیم غذایی را نیز مؤثر دانست چرا که افراد مسن و خانم ها از صبر و شکیبایی بیشتری برخوردارند.

عوامل گروهی: به هر میزان که نیازهای یک گروه با یکدیگر نزدیک تر و مشترک باشند فرد فشار کمتری متحمل می شود و علاوه بر این، انسجام و عدم وجود اختلاف در گردهها نیز موجبات کاهش استرس می گردد. به هر میزان که نقش ها در گروه نامشخص باشد، عامل استرس زا قوی تر عمل می نماید.

عوامل سازمانی: حجم زیاد کار، شیفت بدکاری، حوادث محیط کار، شرایط نامساعدکار، همچون سرو صدا، حرارت، گرد و غبار و مواد شیمیایی و ... احساس عدم امنیت شغلی، عدم توزیع عادلانه امکانات، تبعیض و اختلاف میان همکاران کار در شرایط تنهایی، ارتقاء بی ضابطه، تصاحب پست ها توسط افراد بیرون سازمان و به چالش نگرفتن استعدادهای فردی همگی از عوامل سازمانی استرس زا هستند.

عوامل فراسازمانی: گاه استرس زائیده وضعیت نامطمئن اقتصادی و یا سیاسی است مثلاً بارکود اقتصاد در جامعه، سازمانها مجبور به تعدیل نیرو و کاهش اضافه کاری و حقوق و ... می کردند،‌مسائلی همچون بی ثباتی و کارآمد قوانین و ... نیز در همین دسته قرار می گیرند.

*ایمان به خدا، استرس را کاهش می دهد

دکتر ایرج زینلی، روانشناس در این باره گفت: بروز استرس در هر فردی متناسب با شرایط سنی و شخصیتی وی امری طبیعی است.

زینلی با بیان این مطلب افزود: استرس جزیی از زندگی آدمی است و معمولاً افراد به طور طبیعی با آن مواجه می شوند که می توان ترافیک، کار زیاد، وابستگی ها را از جمله عوامل منجر به استرس دانست.

این روانشناس ضمن اشاره به نشانه هایی همچون احساس افسردگی، اختلالات خواب، خندیدن و گریه ناگهانی و بی دلیل، سرزنش دیگران، منفی نگری و انزجار از آدم ها و مسئولیت ها، اظهار داشت: براساس تحقیقات انجام شده در این خصوص، راهکارهایی برای مقابله با استرس معرفی گردید که از جمله آنها و مشابه به بیان دیگر مهمترین آن مسأله توکل و ایمان به خداوند است چرا که استرس از عدم آرامش در فرد نشأت می گیرد و زمانی که فرد خود را به منبعی قوی متصل بداند لذا آرامش روحی و روانی خود را باز خواهد یافت که آیه (لابذکرا... تمطئن القلوب نیز مصداق صریح این مسأله است.

زینلی در ادامه مسائلی همچون گریز از مکان های شلوغ و پناه بردن به مکان های خلوت و آرامش بخش، اطلاع از وقایع محیط پیرامونی فرد و به تبع آن رهایی از ابهام را در کاهش استرس مؤثر دانست.

وی در ادامه اطلاع افراد از وضعیت جسمانی خویش را امری مهم تلقی کرد و افزود: زمانی که فرد از بیماری خود آگاه باشد، به طور قطع برای رهایی از استرس، سر دردو ... شرایط جسمانی خود را بیشتر در نظر می گیرد، لذا در محیط های ناآرام و تشخیص زا حضور نمی یابد.

این روانشناس برنامه ریزی برای امور زندگی، ترک عادات استرس آور، افزایش معاشرت با دیگران و عدم مقایسه میان خود و دیگران را از دیگر عوامل مؤثر در این خصوص دانست.

وی در پایان خاطر نشان کرد: با توجه به اینکه فرد در هنگام اضطراب و استرس، بیشتر به منفی نگری روی می آورد لذا توصیه می شود، علاوه بر تغذیه مناسب، تنفس صحیح، ورزش و قدم زدن در فضای باز و استفاده صحیح از تکنولوژی هایی همچون موبایل، به فضایهایی روی آورد که فضای حاکم در آن بار منفی نداشته باشد و سعی نماید تا شادی را مهمان لحظه های خود نموده و با گوش فرا دادن به یک موسیقی آرامش بخش و گریختن از اطلاع از اخبار ناخوشایند، روی موضوعات آرامش بخش تمرکز نماید و در هر حال تلاش نماید تا مثبت اندیشی را در لحظه لحظه زندگی خویش حکمفرما نماید./ز