ملی شدن صنعت نفت مدلی مناسب برای مذاکرات هسته‌ای

رئیس موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران افزود: در آن مقطع زمانی آمریکا به برخی از جریانات در ایران چراغ سبز نشان می‌داد و قصد آن‌ها این بود که از جریان‌هایی که در کشور رخ می‌دهد، بهره لازم را ببرند، البته تلاش آمریکا با شکست مواجه شده بود و انگلیس به آن‌ها مجال نمی‌داد.

حقانی تصریح کرد: وقتی مردم ایران بر استیفای حقوق خود تأکید داشتند، آمریکا برای ترساندن انگلیس از گرفتن حق ایرانی‌ها آن‌ها را می‌ترساند و همواره مخالفت می‌کرد که البته این هدفش برای گرفتن امتیاز از این کشور بود.

وی اضافه کرد: البته در آن مقطع زمانی متأسفانه برخی از دولتمردان به برخی از رفتارهای آمریکا امید بسته بودند و اگر مخالفتی نیز به وجود می‌آمد، برخورد جدی صورت نمی‌گرفت. با اعلام ملی شدن صنعت نفت ایران به فاصله دو ماه، آمریکا دو موضع مختلف را گرفت؛ از ایران حمایت کرد اما نه به معنای به رسمیت شناختن صنعت نفت، بلکه به دنبال گرفتن امتیاز از عربستان بود.

رئیس موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران تأکید کرد: از سال 1330 به بعد رفته رفته رفتار دوپهلوی آمریکا در مذاکرات آشکار شد و ظاهرات شروع به نصیحت کردن ایران و انگلیس کرد و همواره می‌گفت که ایران باید با انگلیس به توافق برسد و انگلیس نیز این مسیر را نباید تند برود و همینطور امکان حمله نظامی با توجه به ملی شدن نفت ایران نیز نباید از سوی این کشور صورت بگیرد.

حقانی افزود: چرا که ونزوئلا و عربستان در آن مقطع زمانی به دنبال رسیدن توافقات نفتی بودند و آمریکا از این واهمه داشت که ایران امتیاز بگیرد و این دو کشور از ایران الگوبرداری کنند.

وی با اشاره به روی کار آمدن مصدق اظهار داشت: وی با همراهی و مساعدت آیت‌الله کاشانی توانست صنعت ملی شدن نفت را به پیش ببرد و قرار بر این شد که مدیریت دولت را در دست بگیرد و به خوبی مسائل را اداره کند اما در ادامه با مشکلاتی که آمریکا و انگلیس بر سر راهش قرار دادند، مواجه شد و کم کم متوجه دورویی آمریکایی‌ها شد.

رئیس موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران تصریح کرد: در 26 مرداد سال 1332 دقیقاً دو روز قبل از کودتا مصدق با سفیر آمریکا ملاقات داشت و در این ملاقات درباره این موضوع صحبت شد که ایران و انگلیس به توافقاتی خواهند رسید اما آمریکا می‌دانست که این توافقات با شکست مواجه خواهد شد و در 29 اسفند رفتار توأم با خوش‌بینی به ظاهر آمریکا نمایان شد، چرا که کودتا به راه افتاد.

حقانی افزود: در آن بهبهه زمانی مصدق موضوع اقتصاد و فروش نفت را مطرح کرد و به دنبال دور زدن تحریم‌ها بود و در مقابل دشمنان کرنش نمی‌کرد و به دشمن خوش بین نبود و دولتمردان در آن زمان دچار جنگ درونی شدند و گروه‌های سیاسی در ایران به جان افتادند و مانع شدند تا منافع خود را در جریان ملی شدن صنعت نفت حفظ کنند و در 28 مرداد این نهضت با کودتا مواجه شد.

وی تصریح کرد: از همان ابتدا مشخص بود که رفتار آمریکایی‌ها فقط در جهت رسیدن به منافع خودشان بوده و در طول 5 دوره مذاکرات با ما هیچ دستاوردی را به دست نیاوردند و حتی در آخرین مرحله مصدق پذیرفت که 25 درصد از درآمدهای حاصل از نفت را به برخی از کشورها بفروشد و در دادگاه صالحه بین‌المللی گفتگوهایی رد و بدل شد و مدعیان طرفین آمریکا و انگلیس حتی در این اقدام نیز عزم خود را برای نابودی ملی شدن نفت ایران جزم کرده بودند.

رئیس موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران افزود: متاسفانه خوش بینی دولتمردان ما در آن مقطع زمانی آنان را از واقعیت دور می‌سازد، آن‌ها حتی در حین مذاکره نقشه نابودی نهضت ملی شدن صنعت نفت را می‌کشیدند و برخی از عناصر دولت به آمریکا امید داشتند.

حقانی با اشاره به مذاکرات اخیر تیم هسته‌ای کشورمان با طرف غربی اظهار داشت: امیدواریم این مذاکرات به نتیجه مطلوب برسد. ایستادگی و مقاومت دولتمردان ما در این مذاکرات در تاریخ بی‌سابقه است. ملت ما با ایستادگی و تبعیت از منویات رهبری مقابل هجوم بیگانه و تقاضای نامشروع با دست پر و با پیروزی این مرحله را طی خواهد کرد.

رئیس موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران در پایان خاطرنشان کرد: اگر ما به توافق نیز برسیم آن‌ها طرح‌های دیگری را مطرح می‌کنند و در همان لحظه در اندیشکده‌های خود به فکر نابودی ایران و انقلابند و امید داریم ترفند‌های آنان با تدبیر مسئولین خنثی شده و توطئه‌شان به خودشان بازگردد.

انتهای پیام/