نگاهی به چهارشنبه آخر

به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان؛در مراسم چهارشنبه آخر سال، تعداد زیادی از جوانان با نشاط، حاضر و نقش ‏آفرین هستند، و هیجان و نشاط در هم آمیخته و پای عقل می‌لنگد و خسارت‌های فراوانی به افراد و جامعه وارد می‌شود. با کمال تاسف اکثر این خسارت‌ها شامل حال کودکان، جوانان و افراد سالخورده شده، که گاهی غیر قابل جبران و بسیار دلخراش هستند.

چهارشنبه سوری پدیده‌ای عجیب و نا‌هنجاری‌ای غریب است که در ماه آخر هر سال در قالب‌های ناپسند برای استقبال از سال جدید ظاهر می‌شود. این پدیده نامطلوب بدون شک برخاسته از فرهنگ و باور‌های ناصواب است که هر سال عده زیادی قربانی آن می‌شوند و با توجه به جزئیات آن، از منظر اسلام به شدت نکوهش شده است.

اگرچه هدف از برگزاری چهارشنبه سوری در «قالب ناصحیح کنونیِ» آن، تکریم باور‌های سنتی، زنده نگهداشتن فرهنگ کهن و استقبال از سال جدید معرفی می‌شود، بعضی صاحبنظرانِ تاریخ، برخی جزئیات آن را برگرفته از آیین سرخ پوستان آمریکای جنوبی می‌دانند که با فرهنگ و تمدن ایرانی بی ارتباط است.

در این مراسم که هر سال تعداد زیادی از جوانان با نشاط، حاضر و نقش ‏آفرین هستند، هیجان و نشاط در هم آمیخته و پای عقل می‌لنگد و خسارت‌های فراوانی به افراد و جامعه وارد می‌شود. با کمال تاسف اکثر این خسارت‌ها شامل حال کودکان، جوانان و افراد سالخورده شده، که گاهی غیر قابل جبران و بسیار دلخراش هستند؛ لذا این نوع کنش‌ها و فعالیت‌های ضرررسان از منظر دین ممنوع بوده، و پذیرفتنی نیست.

همان طور که رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود: «لَا ضَرَرَ وَ لَا ضِرَارَ فِی الْإِسْلَام‏؛  ضرر وارد کردن در اسلام وجود ندارد.» و حدیث دیگری از آن حضرت که فرمود: در اسلام ضرر و زیان وارد کردن به دیگران ممنوع است، زیرا اسلام بر خیر مسلمان مى‌افزاید و شرّى به او نمى‌رساند.

قرآن کریم نیز ضرر رساندن به خود را نهی کرده می‌فرماید: «.. و خودکشی نکنید! خداوند نسبت به شما مهربان است». [در حدیث دیگری نیز از رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرموده است: ضرر و زیان زدن به خود و دیگرى جایز نیست؛ کسى که به دیگرى زیان وارد آورد، خداوند به او زیان رساند و کسى که دیگرى را به مشقّت اندازد، خداوند او را به مشقّت افکند».

هر سال در خلال چهارشنبه سوری، تعداد زیادی از اموال عمومی که بیت المال و متعلق به تمام مردم است تخریب می‌شود که خود نوعی منکر اقتصادی به حساب می‌آید. زیرا اسلام حفظ اموال عمومی در جامعه را امری پر اهمیت دانسته و هر نوع ضرررسانی به آن را به شدت نکوهش کرده است.

باید دانست اصل شادی کردن و شاداب بودن نه تنها با آموزه‌های دین منافات ندارد بلکه از ضرورت‌های غیر قابل انکار جامعه است‎؛ اما جامعه ایده آل و مطلوب، چارچوب‌ها و معیار‌هایی دارد که در این مراسم به طور کلی نادیده انگاشته شده و ناهنجاری‌های اخلاقی و اجتماعی جایگزین آن می‌شود.

بنابر این باید دانست هرگونه سهل انگاری نسبت به توصیه‌های ایمنی و بی توجهی در نوع برپایی مراسم چهارشنبه سوری، زیان‌های جانی و مالی طاقت فرسا به دنبال خواهد داشت. شایسته و ضروری است خانواده‌ها در این ایام بیش از پیش مراقب فکر و عملکرد کودکان و نوجوانان بوده، و با آگاهی دادن به آنان نسبت به پیامد‌های ناگوار و دلخراش چهارشنبه سوری هوشیار باشند.

تجمع غیر متعارف و انجام حرکات موزون و پایکوبی‌های دسته جمعیِ مردان و زنان در مناطق مختلف شهر، ایجاد صدا‌های مهیب، و استفاده از مواد منفجرۀ کشنده، گوشه‌ای از این مراسم خطرآفرین است. در خلال این فعالیت ساختارشکن، گاهی بر اثر انفجار مواد منفجره صدا‌ها و شعله‌هایی تولید می‌شود که وضع بحرانیِ فوق العاده و حالت جنگی در سخت‌ترین شرایط را در ذهن تداعی می‌کند.

هر سال در حین انجام این مراسم که شرکت کنندگان، از آن به عنوان جشنِ مسرت بخش یاد می‌کنند و با آرزوی دفع بدی‌های زمینی و آسمانی و نجات از غصه‌های زندگی، از روی آتش فراهم کرده، عبور می‌کنند تا سال جدید را با خوشی آغاز نمایند.

عده‌ای هراسناک، عده‌ای مجروح می‌شوند و تعدادی نیز جان خود را از دست می‌دهند؛ دیگران نیز در غم‌شان می‌سوزند و می‌سازند. در حالی که هیچ یک از این رفتار‌های زیانبار که ضرر رساندن به خود و دیگران است نه تنها در فرهنگ کهن ایرانیان ریشه‌ای ندارد، از منظر دین نیز ناپسند و ممنوع اعلام شده است.

هر سال در خلال چهارشنبه سوری، تعداد زیادی از اموال عمومی که بیت المال و متعلق به تمام مردم است تخریب می‌شود که خود نوعی منکر اقتصادی به حساب می‌آید. زیرا اسلام حفظ اموال عمومی در جامعه را امری پر اهمیت دانسته و هر نوع ضرررسانی به آن را به شدت نکوهش کرده است.

در ادامه به کسانی که سبب تخریب اموال عمومی می‌شوند، عذاب اخروی را وعده داده است. از برخی آیات چنین بر می‌آید که تخریب اموال عمومی از نمونه‌های فساد در زمین است و قرآن کریم مفسدان در زمین را مذمّت کرده است:) وَإِذَا تَوَلَّی سَعَی فِی الْأَرْضِ لِیُفْسِدَ فِیهَا وَیُهْلِکَ الْحَرْثَ وَالنَّسْلَ وَاللَّهُ لَا یُحِبُّ الْفَسَادَ [۶]تجمع غیر متعارف و انجام حرکات موزون و پایکوبی‌های دسته جمعیِ مردان و زنان در مناطق مختلف شهر، ایجاد صدا‌های مهیب، و استفاده از مواد منفجرۀ کشنده، گوشه‌ای از این مراسم خطرآفرین است.

در این میان اماکن عمومی، سینماها، فضا‌های سبز، چراغ‌های راهنمایی، فضای داخلی اتوبوس و مترو، آسانسورها، صندوق‌های پستی، کتابخانه‌ها، تلفن‌های عمومی، پارک‌ها و ده‌ها مورد دیگر، مصداق‌هایی از بیت المال هستند که در مراسم ناهنجارِ چهارشنبه سوری، دچار ضرر و خسارت می‌شوند. مناسب است در این خصوص استفتائی را بیان کنیم تا حقیقت امر از منظر دین بیشتر آشکار شود:

 در صورتی که موجب اذیت و آزار دیگران باشد، یا تبذیر مال محسوب شود، یا خلاف قانون و مقررات نظام جمهوری اسلامی باشد جایز نیست؛ علاوه بر آن که هیچ مبنای شرعی ندارد و مستلزم ضرر و فساد زیادی است؛ لذا از آن اجتناب شود.پس، با توجه به جایگاه مهم بیت المال در اسلام به عنوان حقوق مردم و امانت الهی، حفظ و مصون داشتن آن وظیفه‌ای شرعی و قانونی است که همگان باید در مصرف و بهره داری از آن بسیار کوشا باشند.

از دلایل مهم ظهور این پدیدۀ زیانبار، فاصله عمیق دینی و اعتقادی بین نسل‌های قبل و نسل جدید و باور‌های آنان است که در پیِ آن، چارچوب زندگیِ سالمِ دینی متزلزل شده و رنگ و لعاب تکنولوژی بر فکر و روان جوانان تاثیر گذاشته است.

به این معنا که شرکت کنندگان این مراسم بنابر عادت و باور غلط از هر طریق ممکن به مواد محترقه اعم از منور، سیگارت، کپسول، انواع ترقه دست پیدا می‌کنند که متاسفانه دسترسی به این مواد مضر چندان دشوار نیست!

این باور‌های بی اساس که نوعی مشقت ‏‎آفرینی و به هلاکت افکندن نفس انسان به حساب می‌آید و از منظر دین نکوهش شده است، [۸]به تدریج تبدیل فرهنگِ ناپسند شده در قالب‌های خطرناک در جامعه ظهور پیدا کرده است.

به این دلیل اغلب کسانی که در تدارک این مراسمِ خطرآفرین نقش دارند، ریشه فرهنگی و شاکله صحیح چهارشنبه آخر سال را آن طور که در تاریخ ایرانیان وجود داشته است فراموش کرده و از آن رویگردان شده اند؛ بنابراین به نوعی بازنگری و اصلاح فرهنگی نیازمندیم تا این فرهنگ نادرست از میان برداشته شده و مردم در روز‌های پایانی سال از امینت و رفاه همگانی بهره‌مند شوند.

منبع:تبیان

انتهای پیام/

نگاهی به چهارشنبه آخر سال چهارشنبه «سوزی» از منظر دین!