آئین برگزاری مراسم عید فطر در یزد

عید سعید فطر همواره بین مردم استان دارالعباده یزد از اهمیت، ارزش و قداست والایی برخوردار بوده و در گذشته دارای آئین‌ها و آداب خاصی بوده است که در این گزارش به آن پرداخته شده است.

به گزارش خبرنگار  گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از یزد؛  در فرهنگ اسلامی اولین روز ماه شوال به عنوان عید فطر و جشن بازگشت به فطرت معین شده، زیرا مسلمانان روزه دار در طول ماه رمضان با استغفار از گناهان به تصفیه روح و جان خویش همت گماشته و از تمام آلودگی‌های ظاهری و باطنی که بر خلاف فطرت آن هاست، خود را پاک کرده و به فطرت واقعی خود بازمی گردند.

عید سعید فطر همواره بین مردم استان دارالعباده یزد از اهمیت، ارزش و قداست والایی برخوردار بوده و در گذشته دارای آئین‌ها و آداب خاصی بوده است که در این گزارش به آن پرداخته شده است.

صدیقه رمضانخانی محقق فرهنگ عامه یزد با بیان این مطلب که در گذشته به دلیل عدم وجود وسایل ارتباط جمعی عده‌ای بر بالای مناره‌ها و گلدسته‌های مساجد رفته و با صلات کشیدن مردم را نسبت به وقت نماز عید فطر آگاه می‌کردند به تشریح آداب و سنن کهن مردم یزد در عید فطر پرداخت و اظهار داشت: البته یک روش دیگر هم برای اعلام نماز عید فطر وجود داشت و آن این که افرادی که قرآن را با صدای خوش می‌خواندند بالای مناره‌ها می‌رفتند و با تلاوت قرآن مردم را برای بر پا داشتن نماز عید فطر دعوت می‌کردند.

رمضانخانی خاطر نشان کرد: معمولا نماز عید فطر در یکی از مساجد بزرگ و معروف شهر مانند مسجد ملا اسماعیل، مسجد جامع برگزار می‌شد و گروه‌های مختلف مردمی از کوچک و بزرگ با شکوه خاصی وارد مسجد شده و نماز را به امامت پیش نماز اقامه می‌کردند.

این محقق فرهنگ عامه یزد در ادامه تصریح کرد: پس از پایان نماز بیشتر مردم به خانه بزرگان دینی و سادات می‌رفتند و عید را به آن‌ها تبریک می‌گفتند و یا اینکه در کنار خانواده خود می‌ماندند و با نقل وشیرینی از یکدیگر پذیرایی می‌کردند البته گاهی نیز هدیه‌ای از طرف بزرگان فامیل به کوچکتر‌ها داده می‌شد.

وی افزود: بعد از نماز عید فطر افرادی متمکن به خانه پیش نماز محل رفته و ضمن تبریک عید فطر، به رسم هدیه پولی را به پیش نماز می دادند تا بنابر مصلحت خویش آن پول را خرج مردم کند.

پژوهشگر پایگاه پژوهشی شهر تاریخی یزد در خصوص پرداخت زکات فطره نیز اظهار داشت: مردم زکات فطریه خود را یا به پیش نماز مسجد محل می‌دادند، یا به صندوق‌های دریافت فطریه می‌انداختند و یا اینکه گاهی خود به فقرا و نیازمندان مستقیما پرداخت می‌کردند.

علی سپهری اردکانی محقق فرهنگ عامه نیز در تشریح آداب و رسوم مردم استان یزد در عید فطر اظهار کرد: با توجه به اینکه در قدیم وسایل ارتباط جمعی وجود نداشت تا بتوان از طریق آن‌ها از رؤیت هلال در سایر شهر‌ها باخبر شد ملاک پایان ماه رمضان و اعلام عید فطر رؤیت هلال ماه شوال در همان شهر یا شهر‌های همجوار بود و برای رویت ماه غروب روز ۲۹ رمضان مردم به نقاط بلند شهر مخصوصا بالای گلدسته‌های مساجد یا تکایا یا جا‌های دیگر می‌رفتند.

سپهری اردکانی افزود: کسانی که هلال را رؤیت کرده بودند به منزل عالم بزرگ شهر رفته و نشانی‌های هلال و محل آن را اعلام می‌کردند و اگر رویت ماه برای عالم شهر به اثبات می‌رسید وی برای اطلاع مردم افراد خوش صدایی را به تمام محلات شهر می‌فرستاد و آن‌ها به بالای گلدسته‌های مساجد یا تکایا می‌رفتند و با صدای بلند قرآن تلاوت کرده یا شعر می‌خواندند و بدین طریق مردم متوجه فرارسیدن عید می‌شدند.

این محقق فرهنگ عامه خاطر نشان کرد: اگر در ۲۹ رمضان هلال رویت نمی‌شد مردم می‌بایست فردای آن را روزه بگیرند و چنانچه در روز ۳۰ ماه رمضان در شهر‌های دیگر توسط افراد موثقی رؤیت هلال اعلام می‌شد، یا در دوره‌های اخیر از طریق مراجع به علمای بزرگ شهر‌ها تلگراف زده می‌شد عید فطر اعلام می‌شد که گاهی حتی در بعد از ظهر روز و حتی نزدیک غروب اتفاق می‌افتاد و مردم به خیابان و مساجد آمده و به پخش خرما و شیرینی می‌پرداختند و زکات فطریه را پرداخت کرده یا کنار می‌گذاشتند.

وی در ادامه در تشریح روش‌های اعلام عید فطر در یزد قدیم ابراز داشت: در دوره قاجار در محل میدان بعثت فعلی توپی نصب شده بود و مقدار کمی باروت در آن می‌ریختند و مقداری کهنه در آن می‌کوبیدند و بعد از اعلام عید فطر آن را شلیک می‌کردند.

سپهری اردکانی اضافه کرد: بعد از اعلام روزعید فطر، نمازعید در تمام مساجد شهر برگزار شده و مردم بعد از نماز به دیدار علمای شهر می‌رفتند و عید را تبریک می‌گفتند.

وی اذعان داشت: مردم در روز عید به منزل بزرگان فامیل رفته و معمولا بزرگتر‌ها به بچه‌ها عیدی می‌دادند و در سالی که نوروز در ماه مبارک رمضان قرار می‌گرفت به جای نوروز، عید فطر را به عنوان عید در نظر می‌گرفتند و مراسم‌هایی که درعید نوروز برگزار می‌شد را در عید فطر برگزار می‌کردند.

این پژوهشگر تاریخی در خصوص مراسم وداع با ماه مبارک رمضان هم گفت: شب ۲۹ ماه رمضان و یا اگر عید اعلام نشده بود در سحر روز سی‌ام رمضان، مراسم وداع با ماه رمضان انجام می‌شد و افراد مخصوصی بالای پشت بام مساجد جامع می‌رفتند و با ماه رمضان وداع می‌کردند و این شعر را می‌خواندند «الوداع‌ای ماه تابان الوداع؛ الوداع‌ای ماه رحمت الوداع و ...»

انتهای پیام