چشم انتظاری میراثی ۱۴۰ ساله برای مرمت

به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از کرمان، در شهر کرمان گوهری قیمتی وجود دارد که به گفته شفیعی مدیر اداره حفظ و احیاء اداره کل میراث فرهنگی، حدود ۱۴۰ سال پیش یعنی؛ در دوره قاجار، به وسیله میرزا مهدی خان سالار کلانتر در فاصله کوتاهی از مرکز شهر کرمان در منطقه‌ای به نام سرآسیاب بنا شد.

 معماری این بنا که به باغ سالار کلانتر معروف است، حکایتی گویا از هنرمندی هنرمندان عصر قاجار دارد.

شفیعی با بیان اینکه باغ سالار کلانتر از لحاظ معماری و ساختار هندسی الگو برداری از معماری باغ ایرانی است، افزود: این مجموعه با همان ساختار و نظام مهندسی، همان سیستم ساخت بناهای این دوره و با یک کوشک مرکزی که اطراف آن هم حصار چینه‌ای دارد، شکل گرفته است.

ساختمان زیبا و قدیمی در میانه باغ، نظر هر فردی را به خود جلب می‌کند، زیبایی‌های بیرونی اش و زمانی که داخل بنا می‌شوی، باورت نمی‌شود که برگی از هنر هنرمندان، نادیده گرفته شده است و با مردمان این سرزمین خداحافظی می‌کند.

روحی معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کرمان با بیان اینکه باغ سالار کلانتر در منطقه سرآسیاب کرمان از جمله باغات تاریخی واجد ارزشیست که به ثبت آثار ملی رسیده است، گفت: این بنا از تزئینات خیلی خاص و ویژه‌ای برخوردار است.

شفیعی درباره خصوصیات این بنا گفت: ساختمان یا همان کوشک مرکزی با تزئین‌های آجری در نما، تزئینات گچبری و طاقچه سازی‌ها در فضای داخلی، معماری فوق العاده‌ای دارد ،دفترخاطرات این بنا را که ورق بزنی، به صفحه‌ای بر می‌خوری که روزگاری جایگاهی برای تعلیم و تربیت دانش آموزان بوده است.

مدیر اداره حفظ و احیاء اداره کل میراث فرهنگی با بیان اینکه معمولاً از بنا‌های تاریخی با توجه به تناسب نیازی که داشتند، در یکسری از دوره‌ها بهره برده اند، گفت: از کوشک مرکزی این بنا در دوره‌ای به عنوان مدرسه استفاده شده است.

وی با بیان اینکه مرمت بنا با وضعیت موجود، قابل انجام است، گفت: با توجه به موقعیت قرارگیری این بنا، می‌توان از آن در بحث کاربرد‌های مرتبط با سطح گردشگری استفاده کرد.

باغی تاریخی که تبدیل به سبزی فروشی شده است

اما این روز‌ها اگر سراغ این بنا را بگیری، افراد کمی را پیدا می‌کنی که از این بنای زیبا و کهن اطلاعی داشته باشند، شاید اگر داخل آن منطقه از ساکنینش بپرسید، شاید افرادی پاسخ می‌دهند همان مکانی که در آن سبزی فروشی است، بروید آنجا، پارچه سبزی فروشی مشخص است؛ بنابراین، مشخصه اصلی این روز‌های باغ، پارچه ایست که از فروش سبزی در آن مکان خبر می‌دهد و داخل باغ هم که برویم، فرد میانسالی سال‌ها با کشت، برداشت و فروش محصولات کشاورزی برای خود اشتغالزایی کرده است و ساختمان مرکزی این باغ با تزئینات زیبایش دفتری شده که افراد برای ثبت حضورشان در این باغ از آن بهره برده اند و به علت عدم رسیدگی، رو به ویرانی است.

روحی با بیان اینکه تخریب‌هایی که در مجموعه بنا شده است، مربوط به عدم رسیدگی در سال‌های گذشته و بیشتر به دلیل بارندگی و زلزله‌های چند سال قبل بوده است، گفت: هنوز بخش‌هایی از این مجموعه بویژه اتاق‌هایی که دارای تزئینات خاص معماری است، به عنوان انبار در اختیار مستأجر قراردارد.

اما، چرا بنایی با این همه ارزش بدون مرمت رها شده است؟ در صورتی که مرمت آن علاوه بر ثبت آثار فرهنگی، رونق اقتصادی و اشتغال را برای مردمان آن منطقه از کرمان رقم می‌زند.

خبری از سوی میراث فرهنگی مبنی بر این موضوع که صاحب باغ اجازه مرمت نمی‌دهد را دریافت کردیم، از آقای فرحبخش نماینده متولی باغ درباره این موضوع پرسیدیم، وی با بیان اینکه از دغدغه‌های متولی این باغ، باقی ماندن این باغ به عنوان یک اثری از موقوفه است، گفت: طبق جلساتی که در معاونت عمران استانداری داشتیم، قرار شد مکاتبه‌ها صورت گیرد و پس از برآورد هزینه کار شروع شود.

وی با بیان اینکه از طرف ما هیچ مشکلی وجود ندارد، گفت: طبق تبصره ۱۳ قانون، زمانی که میراث فرهنگی، اثری را به عنوان آثار ملی به ثبت می‌رساند، باید نصف هزینه‌های مرمت را بپردازد؛ اما، متاسفانه هنوز مبلغی پرداخت نشده است.

فرحبخش با بیان اینکه با اعلام میراث فرهنگی طی یک نامه رسمی، به سرعت کار را شروع می‌کنیم، افزود: قرار شد، میراث فرهنگی نامه بنویسند؛ اما، تاکنون نامه‌ای دریافت نکردیم.

به سراغ سازمان میراث فرهنگی رفتیم و علت عدم مرمت این بنا را جویا شدیم.
روحی معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کرمان گفت: با توجه به تأکیدات مدیرکل میراث فرهنگی و علیرضا رزم حسینی استاندار وقت در خرداد پارسال به همراه دستگاه‌های ذیربط از مجموعه بازدیدی داشتیم و مقرر شد که با کمک و نظارت میراث فرهنگی، کار مرمت و احیای آن به سرمایه گذار واگذار شود تا بتوان از آن به عنوان فضا‌های واجد ارزش با کاربری گردشگری و در راستای اهداف برنامه‌های اقتصاد مقاومتی در منطقه بهره برده شود.

وی با بیان اینکه از پارسال با توجه به تعهدات میراث فرهنگی در راستای تهیه طرح مرمت، احیا و بهره برداری و حتی جزئیات نورپردازی، کلیات این طرح آماده شد، افزود: از آنجا که این بنا موقوفه است، به اداره اوقاف اعلام آمادگی کردیم.

روحی با بیان اینکه این باغ عمارت در اوایل دهه ۶۰ از سوی اداره اوقاف به مستأجر واگذار و از آن تاریخ به بعد متأسفانه پیگیری‌های لازم برای تمدید قرارداد نامبرده و یا مراحل قانونی اتفاق نیفتاده است، افزود: در نشستی که با آقای فرحبخش از سوی نمایندگی اداره اوقاف داشتیم، امیدواریم این مشکل هر چه زودتر حل شود.

وی در پاسخ به این سؤال که آیا این سازمان برای مرمت این بنا هزینه‌ای را پرداخت می‌کند، گفت: میراث فرهنگی با توجه به اعتبارات بسیار محدودی که در حوزه مرمت بنا‌های تاریخی دارد؛ اما، خوشبختانه ردیف‌های پروژه‌های مشارکتی در سازمان فعال است و این آمادگی را دارد در اکثر خانه ها، حمام‌های تاریخی و پروژه‌های مشارکتی به اشخاص و دستگاه‌های دولتی به هر شکل ممکن کمک دهد.

معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کرمان گفت: طبق آخرین نشستی که در مجموعه دفتر معاونت استانداری داشتیم، مقرر شد که مکاتباتی اتفاق افتد.

وی با بیان اینکه ما دستور دادیم حوزه کارشناسی از محل بازدید کنند، افزود:  در سال‌های قبل اتفاقاتی خلاف ضوابط میراث فرهنگی همچون ساخت و ساز‌هایی در عرصه تاریخی مجموعه افتاده که با همکاری حوزه یگان حفاظت و دفتر حقوقی مسائل در دست پیگیری و مکاتبه هم تنظیم شده است و طی چند روز آینده با نظر کارشناسی و اداره حقوقی حتماً به اوقاف و متولی باغ ارسال می‌کنیم.

معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری این قول را داد که هر زمان مشکل حقوقی این مجموعه از سوی حوزه حقوقی اداره اوقاف حل شود، میراث فرهنگی بلافاصله آمادگی دارد، امسال با توجه به تعهداتی که در آخرین صورت جلسه دفتر استاندار داشته است، به هرشکل ممکن در حوزه مرمت اضطراری این مجوعه کمک کند.

برای آنکه گره این مشکل باغ عمارت حل شود، به سراغ اداره اوقاف نیز رفتیم و علت عدم مرمت این مجموعه را از این اداره نیز جویا شدیم.

حجت الاسلام بساوند رئیس اداره اوقاف شهرستان کرمان بیان اینکه اوقاف به دنبال آباد کردن خانه‌های قدیمی، سنتی و کلاً موقوفات است و این موضوع به شرطی محقق می‌شود که همه دستگاه‌ها همکاری کنند، گفت: این خانه در سال ۱۳۶۲، حق تملک اعیان به شخصی واگذار شده است، قانوناً اگر بخواهند مرمت این باغ را شروع کنند، باید حق و حقوقی که برای آن‌ها ایجاد شده است، پرداخت شود و این می‌طلبد میراث فرهنگی، دادگستری و مجموعه دستگاه‌ها کمک کنند تا بتوانیم حق و حقوق افراد را بدهیم و آن‌ها کنار بروند و ما آنجا را آباد کنیم.

به گفته شفیعی این مجموعه یکی از ۷۰۰ اثری است که در استان کرمان، ثبت ملی شده است؛ به نظر می‌رسد صرف ثبت ملی کردن آثار کفایت نمی‌کند و همکاری و هماهنگی بین همه را می‌طلبد تا اثری باقی بماند و بهانه‌ای برای حضور گردشگران به آن مجموعه شود و به دنبال آن شکوفایی، رونق اقتصادی و اشتغال پایدار برای آن شهر رقم بخورد.

گزارش از معصومه یحیی زاده
انتهای پیام /ی