تقسیم امپراتوری روم به شرق و غرب / پایان بیزانس

به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان،  در اوایل قرن پنجم میلادی امپراتوری روم نهایتا مقابل مشکلات داخلی زانو زده و به دو بخش شرقی و غربی تقسیم شد. در ‏این انشعاب بخش شرقی شبه جزیره بالکان، آسیای صغیر (آناتولی)، خاور نزدیک و مصر را شامل شده و بخش غربی نیز ‏از ایتالیا، اسپانیا، فرانسه، بریتانیا و آفریقای شمالی تشکیل می‌شد. نقطه آغاز تقسیم این امپراتوری بزرگ را باید در تصمیم ‏والنتینیان یکم امپراتور وقت روم جست‌وجو کرد که در‌سال ٣٦٥ میلادی تصمیم گرفت اداره بخش شرقی را به شکل خودمختار ‏به برادر کوچکتر خود واگذار کند. براساس توافق انجام شده در هر دو بخش غربی و شرقی آیین مسیحیت رومی ‏‏ (کاتولیک) برقرار بوده و شخص امپراتور به‌عنوان رئیس مذهب و کلیسا نیز شناخته می‌شد. ‏

بیشتربخوانید: کشورهایی که مرزهایشان ناپدید شده است!

تقسیم امپراتوری به شرق و غرب

این اقدام والنتینیان را امروز شاید بتوان تمهیدی عملی برای اداره سرزمین پهناور روم در نظر گرفت چه آن‌که به سبب ‏وسعت زیاد سرزمین‌های تحت سیطره امپراتوری امکان اعمال قدرت حکومت مرکزی در همه نواحی میسر نبود و به همین ‏دلیل همواره از گوشه و کنار گردنکشانی سر برافراشته و برای اتباع روم ایجاد مزاحمت می‌کردند. تصمیم والنتینیان یکم ‏برای بهبود اداره امپراتوری، اما درنهایت افتراقی همیشگی بین مرز‌های خاوری و باختری روم را رقم زد و مقدمه‌ای برای ‏تشکیل امپراتوری بیزانس یا «روم شرقی» شد.

امپراتوری بیزانس که نقطه آغاز آن را در تاریخ‌سال ٣٩٥ میلادی ذکر ‏کرده‌اند به مدت بیش از‌هزار‌سال دوام آورد. وقتی در‌سال ٤٧٦ میلادی روم غربی عملا دچار اضمحلال و انحلال شد، از ‏عمر روم شرقی تنها ٨١‌سال می‌گذشت و کسی را گمان نبود که این امپراتوری انشعابی ١٠٥٨‌سال یعنی تا ١٤٥٣ میلادی ‏دوام آورد. اما چنین شد و امپراتوری بیزانس به پایتختی قسطنطنیه تاریخ خود را نوشت و حتی با تغییر مذهب و تشکیل ‏کلیسای ارتدکس شرقی باقی مانده شباهت خود با امپراتوری روم را نیز از حافظه تاریخ پاک کرد. ‏

سقوط قسطنطنیه و آغاز رنسانس

در گاه‌شمار روم شرقی موارد جالبی، چون مقابله با لشکر صلیبیون و اتحاد با مسلمانانی، چون صلاح‌الدین ایوبی را نیز ‏می‌توان مشاهده کرد، اما بیزانس نیز همچون دیگر امپراتوری‌های تاریخ نهایتا رنگ اضمحلال به خود گرفت و توسط قدرتی ‏قاهر و با صلابت‌تر از خود دچار فروپاشی شد.

٥٦٦‌سال پیش در چنین روزی، برابر ١٦ آوریل ١٤٥٣ میلادی، ترکان ‏عثمانی به قصد تصرف قسطنطنیه پایتخت امپراتوری روم شرقی این شهر را تحت محاصره خود قرار دادند. اقدامی که ‏عاقبت در ٢٩ می‌همان‌سال به نتیجه رسید و با ورود سپاهیان سلطان محمد فاتح به داخل شهر قسطنطنیه و کشته شدن ‏کنستانتین یازدهم آخرین امپراتور بیزانس، روم شرقی برای همیشه به پایان راه خود رسید. در تاریخ از سقوط قسطنطنیه با ‏عنوان نقطه آغاز رنسانس در اروپا نیز یاد شده است چه آن‌که با اضمحلال امپراتوری روم شرقی بسیاری از دانشمندان این ‏سرزمین راهی اروپا (خصوصا ایتالیا) شده و عصر نوزایی علمی، هنری و مذهبی را کلید زدند.

منبع: روزنامه شهروند

انتهای پیام/