آیین حلیم پزان خراسان شمالی سنتی به قدمت تاریخ

به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از بجنورد ، یکی از این رسوم کهن و قدیمی که به دوران صفویه باز می گردد، آیین حلیم پزان است. پخت حلیم محرم در خراسان‌شمالی به بیش از ۲۰۰ سال قبل بازمی‌گردد.

هر ساله در ماه‌های محرم و صفر بوی حلیم نذری در کوچه پس کوچه‌های بجنورد به مشام می‌رسد که نشان دهنده سنتی دیرین است.

محرم که از راه می‌رسد دیگ‌های حلیم یکی پس از دیگری در کوچه پس کوچه‌های بجنورد به صف می‌نشیند تا مرثیه عزاداران حسینی با ادای رسمی کهن در کنار دیگر آیین‌های سوگواری تکمیل شود.

آیین حلیم پزان هرساله در دهه اول محرم در بسیاری از مساجد بجنورد برپا می شود و هر کس به اندازه توان خود در خرید اقلام و پخت حلیم مشارکت می‌کند. در این مراسم ارادتمندان اهل بیت (ع) صبح تا شب در کنار دیگ‌های حلیم خیمه عزا بر پا می‌کنند و پس از طبخ حلیم برای رضای خدا و افزایش روزی اقدام به توزیع آن بین عزاداران حسینی و نیازمندان می‌کنند.

پخت حلیم

هر کس در این سفره و مائده آسمانی بنابر وسع مالی‌اش و بنا بر نذر و نیاز‌های خود، پول یا گوسفند و گندم برای تهیه حلیم تامین می‌کند. زنان در تمیز کردن گندم و مردان هم برای پختن و چومبه زنی آستین بالا می‌زنند.

پختن این غذا حکم نذری را دارد و همه به عشق سید و سالار شهیدان برای پذیرایی از عزاداران حسینی به نوعی در آماده شدن حلیم نقش دارند.

برای پخت حلیم با توجه به مجلسی که به برپا شده یک یا چند گوسفند و به مقدار مورد نیاز بلغور گندم تهیه شده و از صبح بار گذاشته می‌شود. تمام مراحل پخت حلیم همراه با ذکر صلوات و مرثیه سرایی سالار شهیدان است.

طبخ حلیم چندین ساعت به طول می‌انجامد که عزاداران به عشق امام حسین (ع) برای مشارکت در پخت این غذا ساعت‌های طولانی به انتظار می‌ایستند.

بعد از آماده شدن حلیم، سریع داخل ظرف‌های مورد نظر کشیده با روغن محلی و دارچین تزیین کرده و در ایام محرم برای نذری استفاده میکنیم.

چومبه زنی

چومبه زنی کوفتن و کوبیدن گوشت و بلغور گندم که در اصطلاح (یارمه) گفته می‌شود، است این مرحله سخت و طاقت فرساست وبه قدرت بازوی زیاد نیازمند است به دست جوانان و افراد نیرومند به مدت چندین ساعت انجام می‌شود.

 حبیب یزدان پناه، مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان شمالی در گفت و گو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از بجنورد ، گفت : آیینی که از نخستین شب ماه محرم در همه شهرستا‌های این استان اجرا می‌شود و هر شب پس از عزاداری‌هایی که انجام می‌شود، خوراک حلیم طبخ شده در اختیارهمه مردم قرار می‌گیرد.

او گفت: حلیم ماه محرم از گندم و گوشت تهیه می‌شود و این در حالیست که پختن حلیم ویژه محرم با آداب و ترتیب خاصی و با مشارکت همه مردم همراه است.

یزدان پناه ادامه داد: پخت حلیم محرم در خراسان‌شمالی به ۲۵۰ سال قبل بازمی‌گردد و از دوره صفویه که محرم و صفروآیین‌های شیعه جدی گرفته شد آغاز و در دوره قاجاریه نیز تثبیت شد.

او یادآورشد: به تناسب مجلسی که برگزار می‌‎شود هر شب یک یا چند گوسفند نذری برای پخت حلیم ذبح شده که باید با مراسم و دعا‌های خاص برگزارشود و سپس فردی مومن و معتمد، دست خود را در داخل گندم آماده شده برای این خوراک کرده و دعا می‌خواند و همه مراحل انجام کار پخت حلیم با صلوات و یاد امام حسین (ع) همراه است.

یزدان پناه ادامه داد: طبخ حلیم طولانی است و مرحله‌ای خاص به نام چومبه زنی دارد که انجام آن تا چندین ساعت طول می‌کشد و سخت نیز است و به قدرت بازوی زیادی نیاز دارد، اما جوانان و عزاداران به عشق امام حسین (ع) و مهمانان سفره او برای مشارکت در پخت این غذا صف می‌ایستند.

ثبت آیین حلیم پزان در فهرست میراث ناملموس

به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از بجنورد ، آیین حلیم‌پزان خراسان شمالی نیز در فهرست میراث ناملموس ملی نیز قرار گرفته است.

آیین حلیم پزان همانگونه که گفته شد در کنار دیرینگی و ارادت نشان و سمبلی از اتحاد و همدلی سوگواران حسینی است.

انتهای پیام/د

نویسنده: اکرم دانش طلب