طنز را به معنای واقعی در این کتاب بخوانید

به گزارش خبرنگار حوزه ادبیات  گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، یکی از انواع ادبی، نمایشنامه است که نه تنها در ایران بلکه در کشور‌های دیگر هم به آن پرداخته می‌شود. همه نام ویلیام شکسپیر را شنیده ایم؛ نمایشنامه‌نویسی که در دوران ملکه الیزابت در انگلستان زندگی می‌کرد.

حالا نمایشنامه تنها به سبک نمایشنامه‌های شکسپیر نوشته نمی‌شود بلکه ژانر‌های دیگری هم در نمایشنامه نویسی دیده می‌شود. از جمله این ژانر‌ها نمایشنامه طنز است. پیش از آنکه کتاب «طنزآوران جهان نمایش» را معرفی کنیم و بگوییم که نوشته است و به چه مسئله‌ای می‌پردازد، مفهوم طنز را بیان می‌کنیم.

طنز با آنچه در برخی فیلم‌های به اصطلاح طنز ما دیده می‌شود، فرق دارد. طنز مساوی لودگی و مسخره بازی نیست. در طنز قرار نیست با تمسخر یک موقعیت یا یک تیپ اجتماعی، اثر خلق شود. در حقیقت طنز اعتراضی نسبت به مشکلات و نابسامانی‌هایی است که در یک جامعه وجود دارد. گویا جامعه نمی‌خواهد به طور مستقیم این اعتراض‌ها را بشنود و از این رو وجدان بیدار و ضمیر آگاه شاعران و نویسندگان با بزرگ‌نمایی و نمایان جلوه‌دادن جهات زشت و منفی و عیب‌ها و نقص‌های پدیده‌ها و روابط حاکم در حیات اجتماعی، در صدد تذکّر، اصلاح و رفع آن‌ها بر می‌آیند. در واقع طنز در عین نشاندن لبخند بر لب مخاطبانش آنها را به تفکر وا می دارد. حال با این تعریف باید دید کتاب «طنزآوران جهان نمایش» واقعاً نمایشنامه‌ای طنز است یا نه.

کتاب «طنزآوران جهان نمایش» یک مجموعه چند جلدی است که در حال حاضر به جلد هشتم رسیده است. در هر جلد از این مجموعه یک یا دو نمایشنامه نویس طنزپرداز معرفی می‌شوند. جلد هشتم این مجموعه به کارل فالنتین می‌پردازد. این کتاب با ترجمه داریوش مودبیان در انتشارات گویا منتشر شد. در ابتدا کتاب به یکی از چالش‌های تئاتر می‌پردازد و این مسئله را بررسی می‌کند که «تئاتر باید اجباری شود» پس از آن نمایشنامه‌های کارل فالنتین آمده است. اما این نمایشنامه‌ها واقعا طنز هستند یا نه؟

نمایشنامه‌های فالنتین که در جلد هشتم کتاب «طنزآوران جهان نمایش» آمده است، به واقع طنز هستند. در آن اثری از لودگی و مسخرگی نیست. تنها موقعیت‌هایی را خلق می‌کند که طنز هستند برای مثال در یکی از نمایشنامه‌های کتاب با عنوان در مغازه کلاه فروشی دو شخصیت را معرفی می‌کند که حرف یکدیگر را متوجه نمی‌شوند یا در نمایشنامه «تو که سیاست سرت نمیشه» دو فرد را نشان می‌دهد که هیچکدام چیزی درباره سیاست نمی‌دانند و تنها ادعا می‌کنند که در این باره اطلاعات دارند و گاف‌های یکدیگر را به رویشان می‌آورند و موقعیت‌های دیگری از این دست در این کتاب دیده می‌شود. این‌ها نشان می‌دهند طنز واقعی چیست. در عین حال که مخاطب را به تفکر وادار می‌کند، لبخندی هم بر لبانش می‌نشاند.

کارل فانتین نوازنده، دلقک، نویسنده، نمایشنامه نویس، فیلمنامه نویس، هنرپیشه، تهیه کننده و کارگردان آلمانی در واقع مبدع نوعی تئاتر است که برای اجرای آن به امکانات صحنه‌ای و حتی تئاتری نیاز ندارد. فقط دو سه بازیگر با قریحه و مستعد و طنزپرداز کمیک را می‌خواهد. هم وطنش برتولت برشت که از سال ۱۹۱۹ با وی همکاری مستقیم داشت او را با «چارلی چاپلین» مقایسه می‌کند. داریوش مودبیان مترجم کتاب هم پژوهشگر، نویسنده، بازیگر، کارگردان، مدرس، مترجم تئاتر رادیو تلویزیون و تئاتر است. او لقب «شوالیه هنر و ادب» را از کشور فرانسه دریافت کرد و مجموعه طنزآوران جهان نمایش حاصل پنج دهه پژوهش و فعالیت هایش در عرصه نمایش کمدی است.

انتهای پیام/