مهار ریزگرد‌های نمکی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه/نگین فیروزه‌ای آذربایجان نفسی تازه می‌کند

به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از  ارومیه، با شروع بحران کم آب شدن دریاچه ارومیه،بحران‌های دیگری به سراغ پهنه‌ی فیروزه‌ای آذربایجان غربی آمد به طوری که کارشناسان زیست محیطی به جای پیچیدن یک نسخه برای احیا دریاچه ارومیه چندین نسخه برای حال ناخوش دومین دریاچه آب شور جهان پیچیدند.

یکی از بحران‌هایی که همزمان با کم آب شدن دریاچه ارومیه، مشکلات زیادی برای مردم منطقه به بار آورد، ریزگرد‌ها و باد‌های نمکی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه بود که هم سلامت مردم منطقه را به خطر انداخت و هم  به محصولات کشاورزی منطقه خسارات زیادی وارد کرد.

شرایط دریاچه ارومیه در اوایل دهه ۹۰ به قدری ناخوش بود که برخی از فعالان زیست محیطی عقیده داشتند دریاچه ارومیه دیگر قابل احیا نیست.

اما این مسئله مخالفت‌های زیادی از سوی مدیران، مسئولان و حتی مردم در پی داشت و حتی مردم آذربایجان غربی در مقابل این نظرات واکنش نشان داده و گفتند دریاچه ارومیه را با اشک چشم پر می‌کنیم(گلین گئداق آغلیاق، اورمو گولون دولدوراق) ، نه با خاک.

 خشک شدن دریاچه ارومیه بحران‌های زیست‌محیطی زیادی از جمله ریزگردهای نمکی را برای مردم منطقه به وجود آورد که اگر مسئولان ستاد بی‌توجهی می کردند فاجعه‌های جبران‌ناپذیری به دنبال داشت.

تثبیت بیش از ۶۰ درصد ریز گرد‌های نمکی و گرد و غبار در دریاچه ارومیه 

مسعود تجریشی مدیر دفتر برنامه‌ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه در گفتگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از  ارومیه، در تشریح اقدامات صورت گرفته برای مهار ریز گرد‌های نمکی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه گفت: چهار سال پیش با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای چهار کانون جدی تولید گرد و غبار شناسایی شد.

تجریشی ادامه داد: با انجام بررسی‌ها روی تصاویر ماهواره‌ای مشخص شد در زمان‌های مشخصی کانون برخی از این گرد و غبار‌ها در کشور‌های همسایه و در برهه زمانی خاص دیگری کانون گرد و غبار در دریاچه ارومیه است، بنابراین در سال‌های ۹۴ و ۹۵ اقدامات حفاظتی برای جلوگیری از گسترش آن انجام شد.

مدیر دفتر برنامه‌ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه افزود: بیش از یک میلیون هکتار در کانون‌های گرد و غبار اقدامات قرق صورت گرفت.

تجریشی با اشاره به مشکل حرکت شن‌های روان نیز گفت: در بخش قابل توجهی از غرب دریاچه ارومیه شاهد حرکت شن‌های روان بودیم و به خاطر این که، شن‌های روان در بستر دریاچه بود از روش‌هایی مانند مالچ پاشی استفاده نشد و با استفاده از روش‌های فیزیکی مانند خار و خاشاک و بوته کاری در بستر دریاچه، سدی در مقابل حرکت شن‌های روان ایجاد شد که هم اکنون عمده این شن‌ها تثبیت شده هستند و مشکل شن‌های روان برطرف شده است.

او با اشاره به تجهیز ۷ ایستگاه سنجش و پایش فرسایش بادی در داخل دریاچه ارومیه گفت: در سال ۹۷ طبق بررسی و مطالعات دانشگاهی و همچنین با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای بیش از ۶۰ درصد ریز گرد‌های نمکی و گرد و غبار در دریاچه ارومیه به تثبت رسید و میزان قابل توجهی از گرد و خاک در منطقه کاسته شد.

مدیر دفتر برنامه‌ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه ادامه داد: در سال ۹۸ با همکاری، دانشگاه علوم پزشکی تبریز و دانشگاه تحصیلات تکمیلی زنجان در منطقه رشکان دریاچه ارومیه یک ایستگاه لیزر رادار مستقر کردیم که با کمک این  لیرز از فاصله ۴۰ کیلومتری بتوانیم محل دقیق کانون‌های مستعد گرد و غبار را از داخل زمین و بدون استفاده از ماهواره شناسایی کنیم.

تجریشی با اشاره به اقدامات دیگر ستاد احیای دریاچه ارومیه برای مقابله با ریزگرد‌های نمکی افزود:طبق مطالعات سازمان مراتع و جنگل‌ها و ۳ مشاور مشخص شد که بستر دریاچه ارومیه به صورت پفکی است و اگر تردد دام یا انسان در آن صورت بگیرد به کانون تولید گرد و غبار تبدیل می‌شود بنابراین با کمک اداره کل منابع طبیعی از تردد دام و انسان در مکان‌های مستعد گرد و غبار و ریزگرد جلوگیری شد.

او بیان کرد:در سال‌های ۹۷، ۹۸ سایر مکان‌های مستعد از طریق روش‌های بیولوژیکی و غیر بیولوژیکی تثبیت و تحت کنترل قرار گرفت.

مدیر دفتر برنامه‌ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه گفت:اگر تراز آب دریاچه ارومیه به ۱۲۷۲/۲ متر برسد، ۸۵ الی ۹۰ درصد کانون‌های تولید گرد و غبار و ریزگرد به زیر آب خواهند رفت.

تجریشی افزود:در سال ۹۹، با بهره برداری پروژه‌های انتقال آب در حوضه آبریز دریاچه ارومیه، بیش از ۷۰۰ میلیون متر مکعب آب سالانه وارد دریاچه ارومیه می‌شود که انتظار می رود در کنار بارش باران الهی و رها سازی آب سد‌ها شاهد مهار کامل ریز گرد‌های نمکی در دریاچه ارومیه باشیم.

تجریشی بیان کرد: در سال ۱۳۹۸، محدودیت‌های مالی دولت متأثر از بروز حوادث غیرمترقبه متعددّ، موجب نشد که طرح ملی نجات دریاچه ارومیه از اولویت‌های کاری دولت خارج شود و با حمایت‌های تمامی اعضای کارگروه ملی نجات دریاچه ارومیه، پروژه‌های ذیل این طرح در مسیر برنامه‌ریزی شده برای آن‌ها، حرکت کرده و به پیشرفت‌های قابل قبولی دست یافتند؛ از جمله این پروژه ها، تصفیه‌خانه فاضلاب ارومیه، بخش مایع تصفیه‌خانه تبریز و طرح انتقال آب مازاد حوضه آبریز کلاس به دریاچه ارومیه که به ترتیب با ۹۲، ۷۵ و ۸۶ درصد پیشرفت فیزیکی، در آستانه بهره‌برداری در سال ۱۳۹۹ قرار گرفته‌اند.

احداث بیش از ۱۶۳ کیلومتر بادشکن غیر زنده

پورحسن رئیس بیابان اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری آذربایجان غربی نیز در گفت و گو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از  ارومیه،می‌گوید: عملیات مبارزه با گرد و غبار در حوزه آبریز دریاچه ارومیه از سال ۹۳ آغاز شده است.

رئیس بیابان اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری آذربایجان غربی در تشریح اقدامات این اداره کل برای مقابله با ریزگرد‌های نمکی گفت: در بیش از ۲ هزار و ۶۷ هکتار عملیات نهال کاری و بوته کاری همراه آبیاری انجام شده، ۲ هزار و ۵۴۷ هکتار مراقبت، نگهداری و آبیاری سنواتی صورت گرفته و بیش از ۱۶۳ کیلومتر بادشکن غیر زنده احداث شده است که از جمله مهمترین اقدامات این اداره کل می‌باشد.

پور حسن ادامه داد:در مجموع از سال ۹۳ تا ۹۸، بیش از ۴۳۶ میلیارد ریال اعتبار برای مهار و مقابله با ریزگرد‌های نمکی در حاشیه دریاچه ارومیه هزینه شده است.

و اما حال خوش دریاچه ارومیه