شیوع سرقت ادبی در بین مترجمان جوان

مهدی افشار مترجم در گفت و گو با خبرنگار حوزه ادبیات  گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان  درباره مترجمان جوانی که آثار متعددی ترجمه و منتشر کردند، اما اثرشان بی کیفیت است، گفت: ۵۰ سال پیش که کار ترجمه در ایران آغاز شد نسل ما امکانات محدودی برای ترجمه در اختیار داشت تنها چند دیکشنری و دایرة ‌المعارف را در دسترس داشتیم امروز متاسفانه مترجمان جوان قدر امکاناتی که برای ترجمه اثر دارند نمی‌دانند و از آن استفاده نمی‌کنند.

بیشتر بخوانید

• مخاطبی که در مسابقه نشر کتاب دیده نمی‌شود!/ چرا کتاب‌های ترجمه با کیفیت پایین به بازار می‌آیند؟

او افزود: زمانی که کار ترجمه را آغاز کردیم نمی‌دانستیم تلفظ یک اسم خاص فرانسوی چگونه است و تشخیص چگونگی اسم علم یا خاص دشوار و برای مترجمان آن دوران مشکل ساز بود. امروز امکاناتی در اختیار مترجمان است که به آن‌ها تلفظ درست ترجمه را ارائه می‌دهد در زمان ما مترجم برای ترجمه به پیش آگهی‌هایی نیازداشت نسل ما ساختاری برای ترجمه نداشت، اما این الگو‌ها ترجمه برای مترجمان جوان امروز وجود دارد نسل ما و پیش از ما این الگو‌ها را به نسل امروز ارائه داد.

این مترجم ادامه داد: الان با دو گروه مترجم جوان رو به رو هستیم ۹۰ درصد آن‌ها از ترجمه‌های دیگران رونویسی می‌کنند برخی کلمات آن را تغییر می‌دهند و ترجمه را به نام خودشان منتشر می‌کنند این کاری است که به آن انتحال یا سرقت ادبی می‌کنند این مسئله امروز به دلیل رعایت نکردن اخلاق در جامعه به اوج خود رسیده و به یک جریان در ترجمه امروز تبدیل شده است.

افشار بیان کرد: گروهی از مترجمان جوان واقعا کتاب را ترجمه می‌کنند، این دسته از مترجمان با وجود امکاناتی که برای فهمیدن تلفظ درست کلمه در اختیار دارند از جمله گوگل، دیکشنری‌های آوایی و کتاب‌های موجود از این امکانات برای ترجمه بهتر اثرشان استفاده نمی‌کنند تا جملات ترجمه شان رساتر و شیواتر شود امروز تعداد مترجمانی که واقعا اثری ارزشمند می‌آفرینند اندک است و به تعداد انگشتان دو دست نمی‌رسد.

او تصریح کرد: یک مترجم خوب باید به دانش زبان مبدا مصلح باشد، از زبان مبدا آگاهی داشته باشد و درباره متنی که ترجمه می‌کند اطلاعاتی داشته باشد امکانات زیادی در اختیار مترجمان جوان امروز برای آگاهی از متنی که ترجمه می‌کنند و نویسنده آن وجود دارد. این امکانات برای آگاهی او از این مسئله کافی است، اما در صورت نیاز می‌تواند به گوگل مراجعه کند تا اثرش شیواتر و گویا‌تر شود مترجم جوان امروز یا برای آگاهی درباره متن به منابع ارجاع نمی‌کند یا زبان فارسی را نمی‌داند.

این مترجم اظهار کرد: داشتن دانش زبان فارسی یک اصل برای مترجم است مترجمی که دانش آن را ندارد نمی‌داند چه معادل‌هایی برای یک متن ۵۰ هزار واژه‌ای که معنای تمام واژه هایش در زبان فارسی وجود ندارد به کار ببرد در گذشته تعداد بسیار کمی مترجم بود که اثر دیگری را بازنویسی کند، چون مردم آن روزگار تا این حد غیراخلاقی نبودند، گاهی شاعری مضمونی از شاعر دیگر می‌دزدید و در اثرش از ان استفاده می‌کرد ممکن بود مضمون مال خودش نباشد.

افشار ادامه داد: در گذشته اینگونه نبود ترجمه مرحوم نجف دریابندری را بازنویسی کنند و آن را با کیفیت بسیار پایین بازنویسی و به نام خودشان منتشر کنند برای مثال در گذشته شاملو هیچگاه اثری که قبلا ترجمه نشده بود برای ترجمه انتخاب نمی‌کرد، اما او با نبوغی که داشت اثر را دوباره ترجمه می‌کرد و یک شاهکار می‌آفرید، الان مترجم با ناتوانی که دارد اثر را تغییر می‌دهد و به نام خودش منتشر می‌کند این مسئله مانند بیماری کرونا در بین مترجمان جوان امروز شیوع پیدا کرده است.

او بیان کرد: الان با دو مسئله مواجه هستیم برخی ناشران می‌توانند اثر ترجمه شده را با شمایلی زیبا منتشر کنند بسیاری از خوانندگان این دانش کافی را در زمینه تشخیص ترجمه خوب ندارند بیشتر دنبال حادثه و رویداد در اثر هستند و به شیوه بیان مترجم توجهی نمی‌کنند. ما در زمان نوجوانی مان هم همینگونه بودیم و بیشتر به رویداد و حادثه در اثر توجه می‌کردیم.

این مترجم تصریح کرد: مجله نقد ترجمه در کشور وجود ندارد تا دست سارقان ادبی را در زمینه ترجمه رو کند یا به مخاطب درباره ویژگی‌های ترجمه خوب آگاهی دهد الان برخی مترجمان به جای بازآفرینی بازنویسی می‌کنند، اگر چنین مجله‌ای در کشور منتشر شود برخی مترجمان جرات نمی‌کنند اثر ضعیف منتشر یا ترجمه یک مترجم دیگر را بازنویسی کنند. چون می‌دانند اثرشان در یک مجله‌ای نقد می‌شود. از سوی دیگر در این صورت مردم به نام مترجمِ اعتبار ناشر و داوری‌ای که درباره ترجمه شده است توجه می‌کنند.

انتهای پیام/