باشگاه خبرنگاران جوان؛محبوبه کباری-جعفر محمدنژاد سیگارودی در نشست تخصصی احداث نیروگاه‌های خورشیدی توسط زیرمجموعه‌های وزارت نفت با تأکید بر ضرورت تغییر فوری رویکرد انرژی کشور هشدار داد: ادامه عادت‌های فعلی در مصرف و تولید انرژی عاقبت خوشی برای ایران نخواهد داشت و تنها خروجی آن افزایش ناترازی، فشار بر وزارتخانه‌های نفت و نیرو و شرمندگی در برابر افکار عمومی خواهد بود. باید بپذیریم اگر رویکردمان تغییر نکند، دستاورد همین روند ناترازی فزاینده ناترازی در تولید و مصرف انرژی خواهد بود.

وی با یادآوری اینکه از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۲۴، سهم نیروگاه‌های تجدیدپذیر در تولید برق دنیا به بیش از ۴۷ درصد رسیده است، افزود: دلیل اصلی این رشد، اقتصادی بودن تجدیدپذیرهاست. اگر قیمت واقعی انرژی را بدون یارانه محاسبه کنیم، برق خورشیدی حداقل یک‌سوم برق فسیلی قیمت دارد. هزینه‌های جانبی نیروگاه‌های فسیلی، شامل مصرف آب، انتقال، فرسودگی شبکه و اثرات زیست‌محیطی، این تفاوت را حتی بزرگ‌تر می‌کند.

معاون ساتبا با اشاره به رشد ۲ برابری ظرفیت تجدیدپذیر‌ها طی ۲ سال اخیر در جهان گفت: این روند دیگر فانتزی یا لوکس نیست؛ جریان اصلی صنعت انرژی است.

مثال‌های جهانی که نمی‌توان نادیده گرفت: از چین تا عربستان و امارات

وی با اشاره به اینکه حتی کشور‌های دارای منابع عظیم نفت و گاز مانند عربستان و امارات برنامه‌های جدی تجدیدپذیر دارند، خاطر نشان کرد: گاهی برخی مسئولان می‌پرسند چرا اروپا و آلمان به سمت خورشیدی و بادی رفته‌اند؟ آیا، چون سوخت فسیلی ندارند؟ این نگاه اشتباه است. حتی کشور‌های نفت‌خیز منطقه ما هم مسیر خود را عوض کرده‌اند.

سیگارودی با تاکید بر اینکه اگر رویکرد تغییر نکند، نمودار‌های ناترازی در سال‌های آینده بزرگ‌تر و نگران‌کننده‌تر خواهد شد، به ظرفیت بالای ایران در زمینه انرژی خورشیدی اشاره کرد و اظهار داشت: ایران بیش از ۳۰۰ روز آفتابی دارد؛ تابش خورشیدی کشور در بسیاری نقاط بین ۱۶۰۰ تا ۱۸۵۰ کیلووات‌ساعت بر مترمربع است؛ یعنی بالاتر از کشور‌های اروپایی که انقلاب خورشیدی در آنها رخ داده. این مزیت‌ها ایران را در زمره چهار کشور برتر جهان از نظر پتانسیل خورشیدی قرار می‌دهد.

وی اظهار داشت: روز گذشته ظرفیت تجدیدپذیر‌های کشور از سه هزار مگاوات عبور کرده که نسبت به سال‌های قبل جهشی مهم است، اما همچنان با اهداف توسعه فاصله دارد.

چرا خورشید برای ایران حیاتی است؟

معاون ساتبا مجموعه‌ای از دلایل اقتصادی، فنی و زیست‌محیطی را برشمرد و توضیح داد: سرعت ساخت این نیروگاه‌ها بالاست تا آنجا که نیروگاه خورشیدی ۱۰۰ مگاواتی طی ۲ تا سه ماه ساخته می‌شود؛ اما ساخت یک نیروگاه فسیلی کمتر از چهار سال ممکن نیست؛ از سوی دیگر تقلیل مصرف سوخت وزارت نفت اقدامی ضروری است چرا که هر مگاوات خورشیدی باری قابل توجه از دوش وزارت نفت برمی‌دارد.

وی اضافه کرد: الزامات پدافند غیرعامل نیز توسعه ظرفیت تجدیدپذیر‌ها را بیش از پیش می‌کند، چون بابد متوجه بود که وابستگی به نیروگاه‌های متمرکز ۱۰ هزار مگاواتی ریسک‌زا است، اما هزاران نیروگاه پراکنده پشت‌بامی، تاب‌آورترین شکل تولید برق محسوب می‌شوند.

سیگارودی یکی دیگر از دلایل اهمیت توسعه تجدید پذیرها را هزینه پایین تولید دانست و هزینه ساخت هر مگاوات خورشیدی حدود ۳۲۰ هزار دلار اعلام کرد در حالی که درآمد حاصل از صرفه‌جویی آن در سوخت و آب بسیار بیشتر از این عدد است.

به گفته وی نگهداشت ساده از دیگر دلایل توسعه این نوع نیروگاه‌هاست، نیروگاه خورشیدی ۲۵ سال گارانتی تولید دارد و اجزای متحرک ندارد.

محمدنژاد سیگارودی به الزامات قانونی در این زمینه اشاره کرد و افزود: در برنامه هفتم ، دولت مکلف شده ۱۲ هزار مگاوات خورشیدی احداث کند که دولت چهاردهم این هدف را به ۳۰ هزار مگاوات افزایش داده است.

وی تأکید کرد: با پتانسیل ایران، عدد ۳۰ هزار مگاوات نه‌تنها غیرواقعی نیست، بلکه قابل تحقق در زمان کوتاه است؛ اگر تأمین مالی با هماهنگی وزارت نفت، وزارت نیرو و سازمان برنامه انجام شود. برای تابستان سال آینده، وزارت نیرو برنامه ۱۴ هزار مگاواتی دارد که بخش اصلی آن از مسیر تجدیدپذیر‌ها تأمین خواهد شد.

نیروگاه‌های پشت بامی تاب آورترین شکل تولید برق محسوب می‌شوند

وی تصریح کرد: در کنار توسعه تولید، فرهنگ‌سازی مصرف بهینه برق در خانه‌ها، ادارات، صنایع و کشاورزی ضرورت دارد. مردم میراث‌دار تصمیمات مدیران هستند؛ اگر الگوی درست ارائه نشود، نمی‌توان انتظار رفتار درست داشت.

سیگارودی با اشاره به مصرف بالای سوخت در بخش‌های خانگی، خودرو و صنعت اعلام کرد: وقتی چین در برخی استان‌ها تردد خودرو‌های بنزینی را ممنوع می‌کند، ما هنوز با مصرف ۱۰ لیتری و ۱۲ لیتری خودرو‌ها مسابقه گذاشته‌ایم. سیاست‌های کنونی نمی‌تواند آینده انرژی ایران را تضمین کند.

وی هشدار داد: فرصت تصمیم‌گیری پنهانی تمام شده است و امروز اگر اشتباه کنیم، آثار آن نه در ۵۰ سال بعد، بلکه در سه تا چهار سال آینده آشکار می‌شود.

معاون ساتبا با اشاره  به تکالیف ماده ۱۶ قانون جهش تولید دانش‌بنیان و ماده ۵ قانون مدیریت خدمات کشوری اختصاص و توضیح داد: ادارات دولتی باید طی چهار سال، ۲۰ درصد برق مصرفی خود را از انرژی تجدیدپذیر تأمین کنند و این برای وزارت نفت، تحقق ۱۲۰ مگاوات هدف‌گذاری شده است.

وی اضافه کرد: تمام ساختمان‌های اداری وزارت نفت و سایر دستگاه‌ها، نیروگاه خورشیدی پشت‌بامی نصب کنند. این کار هزینه زیادی ندارد، نیاز به بودجه جدید ندارد و بهترین الگو برای سایر دستگاه‌هاست. در زمان قطعی برق، این سامانه‌ها می‌توانند برق اضطراری ادارات، اتوماسیون و سامانه‌های حیاتی را تأمین کنند.

معاون ساتبا گفت: از حوزه کلان پتروشیمی‌ها و پالایشگاه‌ها بیش از ۵ هزار مگاوات درخواست احداث نیروگاه خورشیدی ثبت شده است. این اتفاق هم به نفع وزارت نفت است، هم به نفع شبکه برق.

وی یادآورشد: سرمایه‌گذار نیز از مزیت اقتصادی آن بهره می‌برد؛ حداقل ۷۶۰۰ ساعت تولید مفید در سال، ۲۵ سال گارانتی و امکان فروش برق از مسیر ماده ۶۱ و ۱۲.

محمدنژاد سیگارودی اظهارداشت: اگر امروز در حوزه انرژی تصمیم درست بگیریم، ایران می‌تواند از پتانسیل خورشیدی و بادی خود برای یک جهش بزرگ استفاده کند. اما اگر به تکالیف حداقلی بسنده کنیم، آیندگان ما را به‌حق سرزنش خواهند کرد.

وی با اشاره به همکاری نزدیک ساتبا و وزارت نفت خاطرنشان کرد: این نشست می‌تواند آغاز یک حرکت پرشتاب و هوشمند برای آینده انرژی کشور باشد.