به گزارش خبرنگار دانش هاي روز باشگاه خبرنگاران؛ رودبار در استان کرمان، نصرت‌آباد در سیستان و بلوچستان، زهان در خراسان جنوبی، مورموري در ايلام و چندين شهر ديگر در هفته گذشته لرزيدند. اما اين زمين لرزه ها خسارتي نداشتند و حتي برخي احساس هم نشدند. اما بگذاريد از اول همه سوال ها در مورد زلزله را باهم مرور كنيم.

سوال اول: ريشتر چيست؟

مقیاس ریشتر (Richter magnitude scale) مقیاسی برای اندازه‌گیری بزرگی زمین‌لرزه است که میزان انرژی آزاد شده در زلزله را نشان می‌دهد.
ريشتر بر اساس لگاریتم بوده و براساس بیشترین مقدار جابه‌جایی افقی در کانون زلزله كه توسط دستگاه لرزه‌نگار ثبت شده مشخص می شود.

سوال دوم: هر ريشتر قدرت زمين لرزه را چند برابر مي كند؟

اضافه شدن هر یک درجه به بزرگی زلزله، انرژی آزاد شده آن را تقریبا ۳۱٫۶ برابر بیشتر مي كند.

سوال سوم: كدام زلزله ها را حس نمي كنيم؟

زلزله‌های به بزرگي کمتر از ۴ ریشتر، بارها در طول ماه و حتي در يك روز اتفاق می‌افتند، اما غالبا توسط انسان حس نمی‌شوند و خطری نیز به همراه ندارند. در مقابل، زلزله‌های بالای 6 ریشتر چندان شایع نیستند.

سوال چهارم: چند زلزله در هر ماه رخ مي دهد؟

محمد تاتار، مدیر گروه زلزله شناسی و استادیار پژوهشکده زلزله شناسی در پاسخ به اين سوال به خبرنگاردانش هاي روز باشگاه خبرنگاران گفت: ميزان زلزله ها با توجه به گسل ها در ايران بسيار زياد است. زلزله هاي زير 2 ريشتر كه خيلي زياد هستند اما در خصوص زلزله هاي بين 3 تا 4 ريشتر تقريبا ماهانه 45 زلزله داريم و مي توان گفت كه از سال 2006 تا كنون 1360 زلزله بين 3 تا 4 ريشتر  در كشور رخ داده است. زلزله هاي بين 4 تا 5 ريشتر هم ماهانه به طور متوسط 7 تا 8 زلزله در كشور ثبت شده است.
وي ادامه داد:زلزله ها با ريشتر هاي كم خيلي زياد است به طوريكه در تهران به شعاع 8 كيلومتري 400 لرزه در هر ماه ثبت مي شود.


سوال پنجم: كدام استان هاي كشور از زلزله در امان هستند؟
اگر نگاهي به نقشه گسل هاي ايران بيندازيد تقريبا متوجه مي شويد كه ايران كشور كاملا زلزله خيري بوده و گسلهاي زياد دارد. انوشيروان انصاري عضوهيئت علمي پژوهشكده زلزله شناسي به خبرنگار باشگاه خبرنگاران مي گويد: تمام گسل هاي ايران فعال هستند بخصوص گسل هاي رشته كوه البرز و رشته كوه زاگرس.

* بنابراین اگر این روزها به طور مرتب خبر زلزله های کمتر از6 یا 5 ریشتر را می شنوید باید بدانید که این امر برای کشور ایران با این تعداد گسل امری طبیعی به حساب می آید.

عباس علي تسنيمي  رئيس پژوهشگاه بين المللي زلزله شناسي گفت: استان هاي تهران، سمنان، اصفهان، آبادان، مناطق نزديك به درياچه اروميه، درياچه قم، ، بخش هايي از كوير مركزي بر روي گسل هاي خطرناك قرار دارند.
شايد بتوان گفت كه فقط منطقه اي از دشت خوزستان  و چند منطقه كوچك ديگر از زلزله در امان است.

و اما تهران؛


خب اين نقشه كاملا نشان مي دهد كه تهران در محاصره گسل هاست و به گفته انوشيروان انصاري عضوهيئت علمي پژوهشكده زلزله شناسي همه جاي تهران در معرض خطر است.

وي مي گويد: گسل مشا و ري قابليت زلزله 7 ريشتري را هم دارند و اين قدرت مي تواند تمام مناطق تهران را درگير كند.
براساس زمين شناسي به زمين ايران از طريق صفحه عربستان فشار وارد شده و انرژي در زمين ايران جمع شده و خيلي عادي است كه هميشه در ايران زلزله داشته باشيم كه البته قدرت غالب آنها كم است.

سوال ششم: بجز مقياس ريشتر چه عوامل ديگري در مخرب بودن زلزله موثر هستند؟
میزان انرژی رسیده به هر نقطه از سطح زمین علاوه بر میزان انرژی آزادشده در مرکز زلزله به مجموعه عواملی نظیر: فاصله از مرکز ، جنس خاک و ... بستگی دارد. از همین رو خسارت‌های وارده در زمین لرزه‌های دارای درجه ي یکسان، ممکن است بسیار متفاوت باشد. در نتیجه ریشتر مقیاس کاملی برای توصیف همه جانبه زمین لرزه نیست.
منوچهر قريشي كارشناس زمين شناسي و عضو هيئت علمي پژوهشكده علوم زمين سازمان زمين شناسي كشور در اين خصوص به خبرنگار گروه علمي باشگاه خبرنگاران مي گويد: تخريب منازل در اثر زلزله بستگي به بافت زمين و پي ساختمان هم دارد. ساخت و ساز بر روي سفره هاي آب زير زميني و دامنه هاي پرشيب مي تواند مخرب بودن زمين لرزه ها را افزايش دهد.


سوال هفتم: زلزله از چه ريشتري به بعد باعث تخريب ساختمان ها مي شود؟
متاسفانه ساختمان هاي قديمي كشورمان براساس اصول مهندسي ساخته نشده اند و يا سازه هاي فرسوده اي دارند. اين نكته جواب به اين سوال را سخت مي كند اما شايد بتوان گفت كه در زلزله هايي باقدرت كمتر از 5 ريشتر در ساختمان هاي شهري خرابي رخ نمي دهد و در منازل خشتي و گلي روستايي هم امكان تخريب بسيار ضعيف است.

عباس علي تسنيمي رئيس پژوهشگاه بين المللي زلزله شناسي در ادامه بابيان اينكه اكنون نمي توان آمار مشخصي در خصوص مقاوت ساختمان هاي ايران به زلزله ها ارائه داد به خبرنگار باشگاه خبرنگاران مي گويد: معمولا در ساختمان هاي مهندسي ساز حتي در زمين لرزه هاي 6 تا 6 و نيم ريشتر هم خرابي رخ نمي دهد. البته بايد نكات مهندسي در ساختن ساختمان ها رعايت شود.

 و اما در پايان چند جدول آماري هم  در خصوص بزرگترين زلزله هاي جهان و ايران ببينيد:

بزرگترين زلزله هاي جهان:
بزرگترین زلزله ثبت شده در تاریخ زلزله ۹٫۵ ریشتری در شیلی است که با وجود قدرت بسیار زیاد، به علت وقوع در عمق زياد در مقایسه با زلزله های بزرگ دیگر تاثیرات چندان خرابي به جای نگذاشت. زلزله ۱۹۶۰ شیلی، حدود ۲۰۰۰ کشته و دو میلیون بی خانمان به جای گذاشت.

زلزله هاي بزرگ ايران در صد سال اخير:

خبرنگار: زهرا طيبي