به گزارش خبرنگار  گروه استان‌های باشگاه خبرنگاران جوان از رشت، فرهام زاهد، نائب‌رئیس شورای شهر رشت در یکصد و چهل و چهارمین جلسه علنی شورا با اشاره به فرا رسیدن ۱۶ خرداد ماه، سالروز تأسیس حکومت جمهوری توسط میرزا کوچک خان جنگلی گفت: همه ما خود را فرزندان میرزا می‌دانیم، اما در روز ۱۶ خرداد هیچ یک از سازمان‌ها، ادارات و وزارتخانه‌های متولی فرهنگ هیچ برنامه‌ای برای گرامیداشت این روز نداشتند.

او افزود: شاید اگر در جای دیگری چنین پیشینه‌ای وجود داشت، کنگره‌ای ثابت تنها برای گرامیداشت همین روز در سال تشکیل می‌شد.

عضو شورای شهر رشت تصریح کرد: تا از این روز دور نشده‌ایم می‌بایست اقدامی برای این روز انجام داده و با گرامیداشت آن برای سالیان آتی و نسل بعدی چیزی به یادگار بگذاریم.

در جریان نهضت جنگل به رهبری میرزا کوچک ‏خان، نیرو‌های ارتش سرخ روسیه به بندر انزلی وارد شدند و در آنجا اردو زدند.

در این میان، جنگلی‏‌ها به دعوت میرزا احمدخان اشتری، حاکم رشت، راهی این شهر شدند. میرزا احمدخان، خود نزد میرزا کوچک رفت و او را برای به دست گرفتن زمام امور، به رشت فرا خواند. میرزا نیز پذیرفت و در ۱۴ خرداد ۱۲۹۹ ش، وارد این شهر شد.

چند روز پس از ورود میرزا به رشت، وی حکومت موقت انقلابی و شورای نظامی انقلاب را در گیلان تشکیل داد و حکومت جمهوری را اعلام کرد.

در اعلامیه ‏ای که جمهوری را مطرح ساخت اصول انقلاب سرخ گیلان بیان شده بود: "جمعیت انقلاب سرخ ایران، اصول سلطنت را مُلغی کرده، جمهوری را رسما اعلان می‏نماید؛ حکومت موقت جمهوری، حفاظت جان و مال عموم اهالی را به عهده می‏گیرد؛ هر نوع معاهده و قراردادی که به ضرر ایران، قدیما و جدیدا با هر دولتی شده، لغو و باطل می‏شناسد؛ حکومت موقت جمهوری، همه اقوام بشر را یکی دانسته، تساوی حقوق درباره آنان قائل و حفظ شعائر اسلامی را از فرایض می‏داند".

این جمهوری بر اثر درگیری‏ های شدید و مداوم با حکومت مرکزی دیری نپایید و با شهادت میرزا در ۱۱ آذر ۱۳۰۰ فرو پاشید.

انتهای پیام/ع