بزرگترین دشت کشاورزی هرمزگان رو به مرگ می رود

شهرستانی که در سال های گذشته به باغ مینو شناخته می شد و با دشت‌های حاصلخیز، نخل‌های سربلند و انبه‌های محلی در کشور به گلستان هرمزگان معروف بود اکنون فروچاله‌ها، چهره این شهر را دگرگون کرده است.

شهرستان میناب مهمترین مرکز ایجاد فروچاله‌های ناشی از خشکسالی در  هرمزگان است.

کارشناسان زمین شناسی براین باورند که هر لحظه امکان فرونشست زمین در دشت میناب وجود دارد که در صورت وقوع باید منتظر یک فاجعه بزرگ انسانی بود.

فروچاله‌ بیش از ۳۰ روستای شهرستان میناب را درگیر خود کرده است.
 
اطراف روستا‌های تمبک، گورزانگ، نصیرایی، باغ گلان و چلو گاو میشی، فرو چاله‌های زیادی به عمق ۲، ۳،۴ و حتی دربرخی نقاط ۱۰ متر ایجاد شده که به راحتی یک شتر در این کانال ها جای می گیرد.برخی خانه ها و مدارس نیز بر اثر این فروچاله ها ترک خورده اند.
 
فروچاله‌ها در روستای محمودی به بیش از ۵۰ درصد منازل خسارت وارد کرده است. در  روستای نصیرایی هم پیشروی فروچاله‌ها به تاسیسات و راه روستایی هم زیان رسانده و گودالی با حجم عظیم در آسفالت‌ها ایجادکرده است.
 
 از  وسعت ۳۰ هزار هکتاری دشت میناب بیش از ۸ هزار هکتار آن درگیر فروچاله است ، اما علت ایجاد این فروچاله‌ها چیست؟ فروچاله‌هایی که از حدود ۱۲ سال پیش در دشت میناب دیده شد.
 
کارشناسان علت ایجاد فروچاله‌ها را غیر از خشکسالی، بهره برداری بی رویه از آب‌های زیرزمینی و افزایش حفر چاه اعلام می‌کنند.
 
از ده سال پیش تاکنون مطالعات پیوسته و  بازدیدهای علمی برای نجات این دشت آغاز شده از محیط زیست، زمین شناسی،منابع طبیعی و حتی کارشاسان خارجی دراین منطقه حضور  یافتند اما دردی دوا نشد، نه طرح جامع ملی برای نجات این دشت تدوین و ابلاغ شد و نه جلوی پیشروی فروچاله ها را گرفت.

حتی وضع بحرانی دشت‌های میناب پدر علم کویر شناسی ایران را به این دشت کشاند.
 
پروفسور کردوانی در بازدید پارسال از این دشت می‌گوید:حفر چاه‌ها و برداشت بی رویه آب از عوامل ایجاد فروچاله‌ها در دشت میناب است.
 
او می گوید: در دشتی که باید ده چاه حفر می‌شد امروز ۳۰ چاه حفر شده است.
 
به گفته پدر علم کویر شناسی ایران برای جلوگیری از نشست زمین و پر شدن سفره‌های زیرزمینی چاه‌های عمیق باید پلمب و سد‌های خاکی ساخته شود.
 
کردوانی گفت: استفاده از آب دریا با راه اندازی آبشیرین کن‌های خورشیدی، مهار کردن آب‌های جمع شده در پشت بام‌ها از دیگر راهکار‌های جبران کم آبی در هرمزگان است.
 
تا سال ۱۳۶۵ حدود ۲۰ تا ۲۵ چاه در شهرستان میناب وجود داشت، اما به علت خشکسالی کشاورزان چاه‌های عمیقی برای کشاورزی حفر کردند؛ که همین شد علت اصلی ایجاد فرونشست زمین و فروچاله در میناب.
 
تعداد چاه‌های عمیق تا سال ۱۳۸۹ به ۲۲۴ حلقه چاه افزایش یافت.شنیده شده بیش از ۸۰۰ حلقه چاه در دشت میناب حفرشده است.

مدیرکل دفتر مخاطرات، زیست‌محیطی و مهندسی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌ معدنی کشور در بازدید از این فروچاله ها گفت: افزایش منابع زیر زمینی درد شت میناب و توسعه فعالیت های کشاورزی باعث نفوذ آب شور و ایجاد فروچاله ها شده است که از ۱۰ سال پیش این روندآغاز شده است و با وضعیت فعلی تشدید می یابد.

رضا شهبازی گفت:دشت میناب از محدود آبخوان های ساحلی کشور است که به علت ساختار زمین شناسی و لایه های زیرین ،مانع از تداخل آب شیرین و شور شده اما به علت شکاف و گالی های موجود این ساختار به هم خورده و در برخی نقاط میزان شوری آب های شیرین افزایش یافته که غیر قابل برگشت است.

او گفت:با مدیریت منابع آب، مهار سیلاب ها، مسدودکردن زهکشی هایی که قبلا ایجاد شده اند می توان جلوی نابودی دشت میناب را گرفت.

این مسئول گفت: به علت رسی بودن خاک دشت میناب ،گسترش گالی ها بیشتر از دیگر نقاط است.

از سال ۹۶ قرار بود تا  طرح احیای دشت میناب اجرا شود که در همین زمینه بخشی از آب کشاورزی دشت میناب از سدهای شمیل و نیان بندرعباس تامین شد اقدامی که با خشک شدن مخزن این سد ادامه نیافت.
 
منابع طبیعی نیز چند سد برای مهار سیلاب ها و آبخیزداری به بهره برداری رسانده است.
 
هر چند اقدامات جزئی در استان برای نجات این دشت انجام شده  اما این طرح نیاز به نگاه ملی است.شهرستان میناب با بیش از ۳۰۰ هزار نفر جمعیت در ۹۰ کیلومتری شرق بندرعباس مرکز استان هرمزگان واقع شده است.

گزارش از محمد امیرمحمدی