یک سال از آغاز جنگ اوکراین میگذرد؛ جنگی که بسیاری پیش بینی میکردند به احتمال زیاد غرب یعنی کشورهای اروپایی و آمریکا در آن پیروز خواهند شد چرا تصور بر این بود با اعمال تحریمهای شدید و کمرشکن شاید توان ایستادگی و مقاومت از روسیه گرفته شود و توان ادامه این جنگ را نداشته باشد.
اما حالا خلاف آن اتفاق افتاده است. تحریمهای شدید سیاسی و اقتصادی کشورهای اروپایی و آمریکا علیه روسیه نه تنها از توان نظامی و استراتژیک این کشور نکاست که حالا به چاقویی دو لبه تبدیل شده که غربیها را گرفتار کرده و در بحران مالی شدیدی گرفتارشان کرده است.
باشگاه خبرنگاران جوان در مصاحبه با استفان والت؛ استاد دانشگاه و تحلیلگر مسائل ژئوپلیتیکی از نیومکزیکوی آمریکا مصاحبهای انجام داده و به بررسی زوایای دقیق این موضوع پرداخته است.
-جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا علی رغم تمام انتقادهای موجود چرا در آستانه یک سالگی جنگ اوکراین به صورت غیرمنتظرهای به کییف سفر کرد؟
استفان والت: حضور یک باره جو بایدن در اوکراین و سفر او به این کشور در حالی که نه شرایط این سفر فراهم بود و نه از لحاظ سیاسی چندان استقبالی از سوی حزب مخالف از این اقدام انجام شد، به خوبی نشان میدهد که آمریکا به دنبال افزایش حمایتهای خود از اوکراین و دامن زدن به شعله اختلافها و فروش سلاحهای خود است. آماری که به تازگی در خود آمریکا منتشر شده به خوبی نشان میدهد که واشنگتن و تمامی شرکتهای اسلحه سازی بزرگ در این کشور از این جنگ سود زیادی به جیب زدند و سلاحهای خود را توانستند با قیمتهای خوبی به فروش برسانند. این شاید به نظر منطقی باشد که بایدن در چنین شرایطی که اوضاع اقتصادی جهان زیر تورم بالا تحت فشار است به هیچ عنوان از پیشنهاد برای مذاکرات صلح و تلاش برای پایان دادن به این جنگ استقبال نکند.
-آیا پیش بینیها و برنامه ریزیهای غربیها برای جنگ اوکراین به خوبی پیش میرود؟ روند این جنگ همان طوری است که پیش بینی شده بود؟
استفان والت: به هیچ عنوان این طور نیست. غربیها اگر فشار آمریکا نبود خیلی وقت بود که به این جنگ پایان داده بودند. این آن چیزی نبود که انتظارش را داشتند. آنها تصور میکردند با رو کردن سلاحهای خود و کمکهای تسلیحاتی شدید به دولت زلنسکی میتوانند روسیه را از پای در بیاورند، ولی تمام این محاسبات اشتباه از کار درآمد. افزایش تحریمها بر مسکو بیشتر از اینکه دولت پوتین را فلج کند برای غربیها گران تمام شد. موجب اعتصابها و اعتراضهایی که این روزها در انگلیس و فرانسه به راه افتاده یکی از دلایل همین تحریم هاست. اروپا امروز به خاطر اصرار آمریکاست که به سیاستهای تحریمی خود اصرار دارد وگرنه در داخل بازتاب این تحریمها بسیار بیشتر از فشار بر پوتین در روسیه است.
-دلیل شکست سیاستهای غربی در قبال روسیه در این یک سال از جنگ چیست؟
استفان والت: غربیها به ویژه آمریکا تصور درستی از تواناییهای خود ندارند و در آغاز جنگ اوکراین هم خیلی به داشتههای خود اعتماد داشتند آنها فکر میکردند سلاحهایی که دارند میتواند روسیه را از پای در بیاورد، اما عملاً این اتفاق نیافتاد. لوله گاز استراتژیک نورد استریم شاید قدرتش بیشتر از تانکهای آلمان و انگلیس باشد. روسیه با قطع صادرات گاز به اروپا میتواند آنها را فلج کند و رسماً در کشور خودشان آنها را شکست دهد. کما اینکه این اتفاق در این یک سال افتاد. حالا این فشارها به جایی رسیده که اوکراین از قصد خود که تا این حد به آن پافشاری داشت کوتاه آمده و اعلام کرده قصد ندارد دیگر عضو ناتو باشد و ناتو هم متقابلاً گفته آمادگی به عضویت گرفتن کی یف را ندارد. این یعنی اوکراین و متحدانش به صورت ضمنی شکست در جنگ را پذیرفته اند و میدانند در نهایت باید از مواضع خود کوتاه بیایند. این جنگ بیشتر از اینکه جنگی میان اوکراین و روسیه باشد یک جنگ نیابتی میان آمریکا و روسیه است. نبردی برای قدرت نمایی میان دولتها که در طول سالها با لفاظی تلاش کرده بودند که قدرتنمایی کنند. ولی حالا این داستان وارد زمین نبرد شده و یک سال هم از آن میگذرد.
-شما به اشتباه بودن محاسبات در این جنگ اشاره کردید. کمی بیشتر در مورد این اشتباهات محاسباتی توضیج بدهید کجای کار بعد از یک سال اشتباه بود.
استفان والت: این اشتباه دو طرفه بود. من معتقدم هر دو طرف غرب و روسیه تصور دیگری از این جنگ داشتند. آنها فکر میکردند معادلات به صورت دیگری پیش برود. روسیه هرگز تصور نمیکرد دولت زلنسکی بتواند تا این حد از خودش مقاومت نشان دهد. در ابتدای جنگ حرف از یک ماه یا دو ماه بود. ولی حالا بعد از دوازده ماه زلنسکی همچنان از مواضع خود دفاع میکند و تا حد توان گرچه از راههای مختلف در حال ایستادگی در قبال روس هاست. از آن طرف هم غربیها تصور میکردند میتوانند روسیه را در مدت کوتاهی با اعمال تحریمهای مختلف و تحت فشار قرار دادن از پای در بیاورند. در این یک سال آنها از انواع ابزارها استفاده کردند تا روسیه را عقب بزنند، ولی این اتفاق تا به امروز که حادث نشده است؛ و من تصور میکنم که حالا بعد از یک سال که بسیاری از توان غربیها کاسته شده دیگر هم اتفاق نخواهد افتاد. من به شدت معتقدم اگر هر دو طرف روس و غربی معادلات را درست تر کنار هم میچیدند شاید این جنگ هرگز به راه نمیافتاد، چون هر دو طرف ابزارهایی در اختیار دارند که میتواند برای طرف مقابل دردسرساز باشد.
استفان والت متولد ۲ ژوئیه ۱۹۵۵ کارشناس سیاسی، و استاد روابط بینالملل در دانشگاه هاروارد اهل ایالات متحده آمریکا است. او از مدافعان رویکرد واقع گرایی تدافعی است و نظریات پیشگیری از جنگهای گسترده وی نیز از موارد بحث انگیز کنونی آکادمیک محسوب میشود. وی همچنین ستون نویس نشریه فارن پالیسی است که اخیراً مقاله او در مورد جنگ اوکراین سر و صدای زیادی به پا کرده است. او یکی از اساتید دانشگاه هاروارد با رویکرد ضداسرائیلی است و کتاب او با عنوان "لابی اسرائیل و سیاست خارجی آمریکا" در این زمینه نوشته شده است.