به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان؛ در روز‌های اخیر، مأموران یگان حفاظت محیط‌زیست هرمزگان طی چند عملیات موفق به بازداشت گروهی از شکارچیان غیرمجاز پرندگان شکاریشدند.
این افراد با هدف فروش پرندگان کمیاب نظیر شاهین، بحری و دلیجه در بازار‌های غیرقانونی کشور‌های حاشیه خلیج فارس، اقدام به زنده‌گیری کرده بودند.
به گفته کاظم شریفی، فرمانده یگان حفاظت محیط‌زیست هرمزگان، در بازرسی از متخلفان چند پرنده زنده و تعدادی ابزار و تله شکار کشف و ضبط شد. او تأکید کرد که برخورد با قاچاقچیان حیات‌وحش با جدیت در دستور کار است.
او افزود:کشف این پرندگان زنده، نشان‌دهنده‌ی فعالیت سازمان‌یافته قاچاقچیان است. بدون همکاری مردم و نهاد‌های انتظامی، کنترل کامل این پدیده دشوار خواهد بود.
اهمیت پرندگان شکاری و مسیر‌های مهاجرت
پرندگان شکاری مانند شاهین و بحری، نقش کلیدی در کنترل جمعیت جوندگان و حفظ تعادل اکوسیستم‌های طبیعی دارند. بسیاری از این گونه‌ها از مناطق سردسیر شمال ایران، کشور‌های آسیای میانه و قفقاز مهاجرت می‌کنند و استان هرمزگان را به‌عنوان یکی از مناطق مهم گذر و توقف فصلی انتخاب می‌کنند.
پرندگان در مسیر خود به سمت خلیج فارس، جزایر جنوبی و سواحل عمان و خلیج فارستوقف می‌کنند تا استراحت کرده و انرژی خود را برای ادامه مسیر مهاجرت جمع‌آوری کنند.
این مسیر‌ها به‌صورت طبیعی، نقاطی از جمله جزایر هنگام، هرمز و تنگه هرمز را شامل می‌شوند که مناطق حفاظت‌شده و دارای ارزش زیست‌محیطی بالایی هستند.
مقصد پرندگان و استفاده در کشور‌های حاشیه خلیج فارس
متأسفانه برخی از این پرندگان در مسیر قاچاق به کشور‌های حاشیه خلیج فارس می‌روند و بیشتر برای سرگرمی، شکار تفریحی و آموزش پرواز در ورزش‌های شکاری یا به‌عنوان حیوانات خانگی گران‌قیمت مورد استفاده قرار می‌گیرند. این موضوع باعث افزایش انگیزه قاچاق و شبکه‌های سازمان‌یافته برای جمع‌آوری و فروش غیرقانونی پرندگان می‌شود.
قیمت هر پرنده شکاری تربیت‌شده در بازار سیاه، بسته به گونه و سن، می‌تواند چندین هزار دلار آمریکا باشد.
این سود بالا، ریسک دستگیری و خسارت ناشی از تخلفات محیط‌زیستی را برای سوداگران توجیه می‌کند.
پیامد‌های زیست‌محیطی و اجتماعی
کارشناسان محیط‌زیست هشدار می‌دهند که کاهش جمعیت پرندگان شکاری موجب برهم خوردن تعادل اکوسیستم، افزایش جوندگان، کاهش کنترل طبیعی آفات و آسیب به کشاورزی می‌شود.
دکتر الهام نیک نفس، کارشناس حیات‌وحش، گفت:پرندگان شکاری رأس زنجیره غذایی هستند و شکار غیرمجاز آنها می‌تواند پیامد‌های جبران‌ناپذیری بر تنوع زیستی داشته باشد.
از سوی دیگر، بررسی‌های اجتماعی نشان می‌دهد که فقر، کمبود شغل و وسوسه سود بالا موجب شده بسیاری از افراد روستایی به زنده‌گیری روی آورند. کارشناسان معتقدند برخورد قضایی باید با برنامه‌های آموزشی و اقتصادی جایگزین همراه باشد تا اثر بلندمدت داشته باشد.
اقدامات مقابله‌ای و چالش‌ها
اداره کل حفاظت محیط‌زیست هرمزگان در این خصوص گشت‌های ویژه و عملیات‌های مشترک با نیروی انتظامی و مرزبانی را افزایش داده است.
حبیب مسیحی مدیر کل حفاظت محیط زیست هرمزگان می گوید: برای حفاظت از گونه‌های ارزشمند منطقه نیازمند حمایت‌های بیشتر، تجهیزات و نیروی انسانی کافی هستیم. همکاری مردم نقش تعیین‌کننده دارد.
با این حال، پهنه وسیع استان، مسیر‌های متعدد قاچاق و شبکه‌های سازمان‌یافته همچنان از مهم‌ترین چالش‌ها هستند.
جریمه های شکار
جریمه‌های قانونی مرتبط با شکار غیرمجاز پرندگان شکاری در ایران، به‌ویژه در استان هرمزگان، بر اساس قانون شکار و صید مصوب ۱۴۰۳ ارائه شده است:
بر اساس تبصره ۲ ماده ۱۳ قانون شکار و صید، هرگونه زنده‌گیری، شکار، خرید، فروش، حمل، نگهداری یا صدور پرندگان شکاری مانند شاهین، بحری، بالابان و دلیجه، علاوه بر مجازات حبس از ۹۱ روز تا سه سال، به جزای نقدی از ۴۰۸ میلیون ریال تا ۸۱۶ میلیون ریال محکوم خواهد شد.
این جریمه‌ها در راستای مقابله با قاچاق و تجارت غیرقانونی پرندگان شکاری و حفاظت از گونه‌های در معرض خطر انقراض تعیین شده‌اند.
جدول جریمه‌های شکار حیات‌وحش (۱۴۰۳)
| نوع جرم | مجازات حبس | جزای نقدی |
| --------------------------------------------------------------- | ---------------------- | ---------------------- |
| شکار و صید جانوران وحشی عادی بدون پروانه | حبس از ۳ ماه تا ۳ سال | ۲۰۴ تا ۳۴۰ میلیون ریال |
| شکار و صید در مناطق حفاظت‌شده بدون پروانه | حبس از ۳ ماه تا ۳ سال | ۲۰۴ تا ۳۴۰ میلیون ریال |
| شکار و صید جانوران وحشی حمایت‌شده بدون پروانه | حبس از ۳ ماه تا ۳ سال | ۲۰۴ تا ۳۴۰ میلیون ریال |
| شکار جانوران وحشی کمیاب و در معرض خطر انقراض | حبس از ۹۱ روز تا ۳ سال | ۴۰۸ تا ۵۷۸ میلیون ریال |
| شکار با استفاده از سموم و مواد منفجره | حبس از ۹۱ روز تا ۳ سال | ۴۰۸ تا ۵۷۸ میلیون ریال |
| زنده‌گیری، شکار، خرید، فروش، حمل، نگهداری یا صدور پرندگان شکاری | حبس از ۹۱ روز تا ۳ سال | ۴۰۸ تا ۸۱۶ میلیون ریال |
این جریمه‌ها در راستای حفاظت از گونه‌های در معرض خطر انقراض و جلوگیری از تجارت غیرقانونی پرندگان شکاری تعیین شده‌اند. با این حال، کارشناسان محیط‌زیست بر این باورند که صرفاً افزایش جریمه‌ها کافی نیست و باید اقدامات آموزشی، اقتصادی و نظارتی نیز در کنار آنها انجام شود تا از تخلفات جلوگیری گردد.
راهکار‌ها و آینده پیش رو
کارشناسان محیط‌زیست و اجتماعی سه محور را برای کاهش زنده‌گیری پرندگان پیشنهاد می‌کنند:
۱. آموزش و آگاه‌سازی عمومی: اطلاع‌رسانی درباره اهمیت گونه‌ها و تبعات زیست‌محیطی شکار.
۲. توسعه معیشت‌های جایگزین: ایجاد فرصت‌های اقتصادی پایدار مانند اکوتوریسم پرنده‌نگری و حفاظت از زیستگاه‌ها.
۳. کنترل بازار و همکاری بین‌المللی: هماهنگی با کشور‌های همسایه برای مهار قاچاق و جلوگیری از فروش غیرقانونی.
همچنین، از شهروندان خواسته شده هرگونه تخلف را از طریق سامانه ۱۵۴۰ گزارش دهند.
زنده‌گیری پرندگان شکاری در هرمزگان نشان‌دهنده تقاطع چالش‌های زیست‌محیطی، اقتصادی و اجتماعی است.
حفاظت از «بال‌های آزاد» نیازمند هم‌زمانی اقدامات قانونی، آموزشی و اقتصادی است تا این گونه‌های ارزشمند بتوانند به مسیر طبیعی خود ادامه دهند و آسمان جنوب ایران دوباره میزبان پرواز آزادانه آنها باشد.