باشگاه خبرنگاران جوان - اجلاس بین‌المللی ایران‌شناسی با محور «گفت‌وگوهای فرهنگی، فرصت‌ها و ظرفیت‌های همکاری»، امروز شنبه ۲۴ آبان‌ماه ۱۴۰۴ با حضور ایران‌شناسان برجسته و استادان دانشگاهی از کشورهای ارمنستان، یونان، ازبکستان، قزاقستان، روسیه، گرجستان، چین، هند، پاکستان، سریلانکا، مالزی، تونس، عمان، عراق و دیگر کشورها در مجتمع امام خمینی(ره) سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی برگزار شد.
سیدرضا صالحی‌امیری وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی در این نشست، در سخنانی، ایران را «سرزمین لایه‌های ژرف تاریخ، فرهنگ و تمدن» توصیف کرد و با قدردانی از حضور ایران‌شناسان گفت: ایران بیش از یک جغرافیاست؛ ایران سرزمین رمزها و رازهاست. سه دهه پیش ۱۱ دلیل نوشتم برای اینکه چرا ایران سرزمین رمزها و رازهاست و امروز همچنان بر آن دلایل استوارم.
هویت ایرانی؛ تداوم خلاق در طول تاریخ
صالحی‌امیری با اشاره به چیستی هویت فرهنگی ایرانی افزود: هویت ایرانی مجموعه‌ای از لایه‌های پیوسته و زنده است؛ هویتی که نه از دل گسست‌ها، بلکه از فرایندی طولانی، پیوسته و خلاقانه شکل گرفته و همین تداوم تاریخی راز بقای ایران بوده است.
وی تاریخ ایران را نمونه‌ای ممتاز از مقاومت فرهنگی دانست و خاطرنشان کرد: مهاجمان بسیاری به این سرزمین تاختند، اما آنچه ماند فرهنگ و تمدن ایرانی بود. زبان فارسی رمز درونی هویت ایرانی و پیونددهنده روایت‌ها، اسطوره‌ها، حکمت، شعر و حافظه تاریخی این ملت است.
کثرت در عین وحدت؛ قاعده استراتژیک هویت ایرانی
وزیر میراث‌فرهنگی، ایران را «پدیده‌ای کم‌نظیر از تنوع در عین انسجام» توصیف کرد و گفت: ایران امروز در دل خود کثرتی بزرگ دارد؛ آذری‌ها، کردها، بلوچ‌ها، ترکمن‌ها، عرب‌ها و هزاران گویش زنده، اما همگی زیر چتر کلانِ فرهنگ ایرانی زیست می‌کنند. این تنوع نه تهدید، بلکه عامل قدرت و استحکام هویت ایرانی است.
ایران؛ میانجی فرهنگ‌ها در مسیر تاریخ
صالحی‌امیری در تبیین نقش تمدنی ایران اظهار داشت: ایران در بستر تاریخی جاده ابریشم نقشی میانجی میان فرهنگ‌ها داشته؛ هم از سنت‌های گوناگون بهره گرفته و هم بر آنها تاثیر گذاشته است. همین تبادلات مستمر، هویت ایرانی را پویا، سازنده و جهانی کرده است.
او همچنین با اشاره به ثبت جهانی منشور کوروش در یونسکو گفت: تصویب این اثر با اجماع جهانی نشان داد که میراث عدالت، مدارا، احترام به تنوع و پاسداری از کرامت انسانی، در ریشه‌های فرهنگ ایران استوار است و همچنان الهام‌بخش جهان امروز است.
نیروی بازآفرینی؛ راز ماندگاری ایران
وزیر میراث‌فرهنگی توانایی بازآفرینی را «روح حیاتی هویت ایرانی» توصیف کرد و افزود: ایران بارها خود را از نو ساخته است. نیروی زایش و نوشدن، ایرانی را در پیوند با آهنگ هستی قرار می‌دهد و یادآوری می‌کند که حقیقت در حرکت و دگرگونی است، نه در سکون. همین روح نوزایی، ایران را در سخت‌ترین بحران‌ها توانمندتر ساخته است.
ایران‌شناسی؛ پروژه‌ای انسان‌شناختی و میدانی
صالحی‌امیری با تاکید بر ضرورت نگاه میدانی در مطالعات ایران‌شناسی گفت: ایران‌شناسی، پروژه‌ای میدانی، انسان‌شناختی و روایت‌پژوهانه است. مشاهده میدانی، مردم‌نگاری، شناخت تاریخی و تحلیل روایت، شرط لازم برای فهم ایران است.
وی افزود: ایران یکی از معدود کشورهایی است که تقریباً تمامی گونه‌های گردشگری را در خود جای داده و صنایع‌دستی آن با بیش از ۲۹۹ رشته ثبت‌شده «متن زیبایی‌شناختی و حافظه تاریخی» این سرزمین را حفظ کرده است.
سه تعهد رسمی وزارت میراث‌فرهنگی
وزیر میراث فرهنگی، تعهدات این وزارتخانه را نسبت به جامعه ایران‌شناسی جهان تشریح کرد و توضیح داد: دولت ایران خود را همراه و پشتیبان پژوهشگران این حوزه می‌داند. وزارتخانه ما، نخست بر گسترش همکاری‌های علمی با مراکز و بنیادهای ایران‌شناسی، دانشگاه‌ها و سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی تاکید دارد و فراهم کردن دسترسی پژوهشگران به منابع علمی، آرشیوی و موزه‌ای را از اولویت‌های قطعی خود می‌داند. بُعد فرهنگی این همکاری‌ها نیز جدی گرفته خواهد شد و میراث ایرانی از طریق دیپلماسی فرهنگی، نمایشگاه‌های بین‌المللی و پروژه‌های مشترک با کشورهای مختلف، حضوری پررنگ‌تر و تأثیرگذارتر در عرصه جهانی خواهد یافت. مسیرهای پژوهشی تازه، سفرهای تخصصی و زیرساخت‌های مطالعات میدانی در استان‌ها طراحی و فراهم خواهد شد تا ایران‌شناسان بتوانند شناختی عمیق‌تر و مستقیم‌تر از واقعیت‌های فرهنگی ایران به دست آورند.
وزیر میراث فرهنگی در پایان از تمامی نهادهای مشارکت‌کننده در برگزاری اجلاس سپاسگزاری کرد و با خوشامدگویی به ایران‌شناسان گفت: ایران نه فقط موضوع پژوهش، بلکه میدانی برای تامل، تجربه و معناست.
منبع: وزارت میراث فرهنگی