باشگاه خبرنگاران جوان؛ مریم رضایی - شلغم از جمله گیاهان ارزشمند دارویی است که نقش مهمی در تقویت سیستم ایمنی، بهبود بیماریهای تنفسی، افزایش سلامت بینایی، رقیقسازی خون، رفع خستگی و بهویژه درمان سرماخوردگی و بیماریهای عفونی ایفا میکند. استفاده از گیاهان دارویی در طول سال، بهخصوص در فصل سرما، همواره توصیهای مؤثر برای حفظ سلامت بوده است.
با وجود این، بسیاری از مردم هنوز آگاهی کافی نسبت به خواص دارویی و ارزش واقعی شلغم ندارند. این گیاه دوساله با ریشه متورم و غدهای، در رنگهای متنوعی همچون سفید، سفید با لکههای بنفش یا قرمز، سبز، زرد و قرمز مایل به ارغوانی یافت میشود. در منابع فارسی به نامهای «شلغم» و «برشاد» شناخته شده و در متون عربی با واژههای «شلجم» و «سلجم» معرفی شده است.
در گذشته، گیاهشناسان ایرانی شلغم را در گروه هویجها قرار میدادند و به همین دلیل در لغتنامههای قدیمی از آن بهعنوان نوعی هویج یاد شده است. ترکیبات اصلی شلغم شامل حدود هشت درصد نشاسته، دو درصد چربی، دو درصد پروتئین و مقداری سلولز است. مصرف آن احساس سیری ایجاد میکند، انرژی لازم را به بدن میبخشد، اما موجب چاقی نمیشود و برای بیماران مبتلا به دیابت نیز ضرری ندارد. همچنین مواد سفید موجود در شلغم برای اعصاب و مغز مفید بوده و به تقویت حافظه کمک میکند.
این گیاه بومی غرب آسیاست و قرنها بهعنوان خوراک انسان و دام مورد استفاده قرار گرفته است. پیش از رواج سیبزمینی، شلغم یکی از محصولات اصلی غذایی مردم اروپا محسوب میشد. در طب سنتی آسیایی نیز باور بر این بود که شلغم موجب افزایش انرژی و سلامت خون میشود.
خواص دارویی شلغم گسترده است؛ از جمله کمک به رفع مشکلات دستگاه ادراری، کاهش اسید اوریک و درمان نسبی نقرس، بهبود احتقان بینی، برونشیت، سرفه، زکام، سل و دفع سنگ کلیه. مصرف عصاره یا آب شلغم نیز بهعنوان داروی خوراکی توصیه شده است.
پژوهشهای جدید نشان دادهاند که شلغم حاوی ترکیباتی همچون قندها، بتاکاروتن، پتاسیم، کلسیم، سدیم، فسفر، ویتامینهای B1، B2، B3، ویتامین C و گلوکوزینولاتهاست؛ موادی با خاصیت ضدسرطانی. از مهمترین ترکیبات این گیاه، مواد گوگرددار هستند که اثر ضدویروسی و ضدباکتریایی قوی دارند و در درمان عفونتهای دستگاه تنفسی بسیار مؤثرند. حتی بخارات حاصل از پخت شلغم در محیطهای بسته میتواند تا حدی اثرات ضدویروسی خود را اعمال کند، از این رو مصرف و استفاده از آن در فصل سرما اهمیت ویژهای دارد.
تولید ۲۸۰۰ تن شلغم در بیضا
مدیر جهاد کشاورزی شهرستان بیضا گفت: پیشبینی میشود بیش از دو هزار و ۸۵۰ تن محصول شلغم در بیضا تولید شود که علاوه بر بازار مصرف داخلی به کشورهای حوزه خلیج فارس نیز صادر میشود.
صدیقه مویدی اظهار کرد: عملیات برداشت شلغم از سطح ۹۵ هکتار از مزارع شهرستان بیضا از ابتدای آبان ماه آغاز شده است و تا پایان بهمن ماه ادامه دارد.
این مقام مسئول بیان کرد: متوسط عملکرد تولید شلغم در شهرستان بیضا در هر هکتار ۳۰ تن است؛ و محصول تولیدی از کیفیت پخت، بافت ترد و بازار پسندی رضایت بخشی برخوردار است.
مویدی توضیح داد: شرایط آب و هوایی مطلوب، بهرهگیری از سیستمهای نوین آبیاری، عملکرد بالا، دوره رشد کوتاه و تناوب با محصولات پاییزه از مزایای کشت این سبزی است.
مدیر جهاد کشاورزی شهرستان بیضا با اشاره به خواص دارویی و آنتی بیوتیکی شلغم عنوان کرد: برداشت دستی و سنتی شلغم زمینه اشتغال ۲۱۰ نفر بهصورت مستقیم و ۱۱۰ نفر بهصورت غیرمستقیم را فراهم کرده است.