باشگاه خبرنگاران جوان - دکتر امیرحسین حاجی‌میری، با تأکید بر اینکه تاریخ انقضای دارو بر اساس مطالعات علمی پایداری و مطابق با الزامات سازمان جهانی بهداشت و فارماکوپه‌های معتبر بین‌المللی تعیین می‌شود، گفت: این تاریخ نشان‌دهنده بازه‌ای است که در آن کیفیت، ایمنی و اثربخشی دارو در شرایط مشخص نگهداری تضمین شده و پس از تأیید سازمان غذا و دارو درج می‌شود و بر مبنای ملاحظات سلیقه‌ای یا تجاری نیست.

وی با اشاره به برخی مطالعات محدود که گاه به‌صورت نادرست در فضای رسانه‌ای بازنشر می‌شود، افزود: این مطالعات فقط درباره دارو‌های خاص، سری ساخت‌های محدود و در شرایط کاملاً کنترل‌شده انجام شده و به هیچ عنوان قابل تعمیم به مصرف عمومی یا خانگی نیست. تعمیم این داده‌ها به کل بازار دارویی، تحریف شواهد علمی و خطای جدی استنتاج به شمار می‌رود.

سرپرست بازرسی فنی و نظارت اداره کل داروی سازمان غذا و دارو با بیان اینکه همه دارو‌ها یکسان نیستند، تصریح کرد: بسیاری از گروه‌های دارویی پس از تاریخ انقضا می‌توانند غیرقابل اعتماد یا حتی خطرناک باشند و کاهش اثربخشی یا ناپایداری آنها ممکن است به شکست درمان، بروز عوارض جدی یا تهدید مستقیم سلامت بیمار منجر شود.

حاجی‌میری خاطرنشان کرد: خطر داروی منقضی‌شده فقط به سمی شدن محدود نمی‌شود، بلکه کاهش یا نوسان دوز مؤثر، تخریب شیمیایی، تشکیل فرآورده‌های جانبی، از دست رفتن پایداری و ایجاد مقاومت دارویی به‌ویژه در آنتی‌بیوتیک‌ها از مهم‌ترین مخاطرات مصرف این داروهاست که گاهی به‌صورت پنهان، درمان را بی‌اثر یا پرریسک می‌کند.

وی با تأکید بر اینکه هیچ مرجع معتبر علمی یا نظارتی در جهان مصرف روتین دارو پس از تاریخ انقضا را توصیه نمی‌کند، گفت: بی‌توجهی به تاریخ انقضا مغایر با اصول پزشکی مبتنی بر شواهد و خلاف مسئولیت حرفه‌ای در قبال سلامت عمومی است.

سرپرست بازرسی فنی و نظارت اداره کل داروی سازمان غذا و دارو در پایان با اشاره به نقش کلیدی داروسازان به‌عنوان مرجع تخصصی مشاوره دارویی، تأکید کرد: مصرف دارو پس از تاریخ انقضا توصیه نمی‌شود و دارو‌های منقضی‌شده باید از چرخه مصرف خارج و مطابق دستورالعمل‌ها امحا شوند. در صورت مصرف اتفاقی نیز، مشورت فوری با پزشک یا داروساز ضروری است.

منبع: سازمان غذا و دارو