کد خبر: ۴۹۳۷۹۷۹
تاریخ: ۲۲ مرداد ۱۳۹۳ - ۰۰:۰۲
امروز در تاریخ؛
از عزل محرمانه دکتر محمد مصدق از نخست وزیری تا آغاز ساخت دیوار برلین
عزل محرمانه دکتر محمد مصدق از نخست وزیری، درگذشت نخستین ایرانی کاوشگر تخت جمشید، مهاجرت علمای تهران به ری، آغاز ساخت دیوار برلین، زادروز آلفرد هیچکاک و ... از مهمترین رخدادهای تاریخی امروز است.
به گزارش مجله شبانه باشگاه خبرنگاران، امروز 22 مرداد 1393 خورشیدی برابر با 16 شوال 1435 هجری و 13 آگوست 2014 میلادی است. مهمترین رخدادهای تاریخی امروز از این قرار است:
عزل محرمانه دکتر محمد مصدق از نخست وزیری توسط محمدرضا شاه پهلوی (1332 ش)
در حالی که مصدق سرگرم اقدامات لازم و ضروری برای بقای خود بود، دولت‌های انگلستان و آمریکا با ایادی دربار پهلوی، دست به هم داده، نقشه سرنگونی حکومت را طراحی و آماده اجرا کرده بودند. در روز 22 مرداد 1332، محمدرضا پهلوی، به طور محرمانه دکتر محمد مصدق را از نخست‌وزیری عزل کرد و سرلشکر زاهدی را به نخست‌وزیری برگزید. این تصمیم بر اساس توصیه دولت‌های آمریکا و انگلیس انجام شد، زیرا دولت مصدق با حمایت مردم، نفتِ ایران را ملی کرده بود که عملی مخالف منافع استعماری به شمار می‌رفت. هرچند در این میان، مصدق با درخواست اختیارات بیشتر از شاه و مجلس، موجبات نگرانی و ترس پهلوی را فراهم کرده بود.
از این رو، شاه برای دوری از عواقبِ رویدادهای ناشی از برکناری مصدق، به شمال ایران رفت. وقتی خبر عزل مصدق به او داده شد، وی این حکم را نپذیرفت و این حرکت را کودتایی علیه خود قلمداد کرد. در بامداد روز 25 مرداد، خبر کودتا به طور مشروح از رسانه‌های گروهی پخش شد. پس از آن‌که طرح برکناری مصدق شکست خورد، محمدرضا پهلوی به عراق و ایتالیا گریخت. با اعلام خبر کودتای نافرجام علیه دولت، مردم مجسمه‌های شاه و پدرش را به زیر کشیدند و عکس‌های محمدرضا را از ادارات برداشتند. اما چند روز پس از فرار مفتضحانه شاه از کشور، کودتای 28 مرداد توسط آمریکا و انگلیس اجرا شد و شاه پس از سقوط دولت مصدق به ایران بازگشت و به حکومت مستبدانه خود ادامه داد.
اعلام حکومت نظامی در اصفهان به دنبال تظاهرات گسترده ضد رژیم در این شهر (1357 ش)
در پی گسترش مبارزات مردم مسلمان ایران علیه رژیم شاه، تظاهرات وسیعی در اصفهان به وقوع پیوست و مردم این شهر به طور همه‌جانبه و گسترده، وارد عرصه مبارزه برای ساقط کردن رژیم شاه شدند. گستردگی و اهمیت تظاهرات و مبارزات مردم اصفهان به حدی بود که رژیم شاه وحشت‌زده شد و در اصفهان حکومت نظامی برقرار کرد.
تظاهرات و درگیری مردم انقلابی با مأموران رژیم پهلوی در شهرهای مختلف کشور (1357 ش)
انفجار بمب در رستوران خوانسالار، محل خوشگذرانی نظامیان آمریکایی در تهران (1357 ش)
یکی از مهم ترین عملیات گروه توحیدی صف به رهبری شهید محمد بروجردی، شناسایی و انفجار رستوران خوانسالار بالاتر از میدان آرژانتین بود. این رستوران محل تجمع نظامی ها و مستشاران نظامی امریکایی بود. این رستوران توسط علی تحیری و عباسعلی احمدی شناسایی شد. آنها با تغییر لباس، چندین بار تا روز عملیات در آنجا تردد داشتند. تا شب انفجار، چندین بار کیف انفجار با لباس های مختلف، با کراوات، بدون کراوات، با لباس های اسپرت و ورزشی بدون اینکه داخلش مواد منفجره باشد، به داخل رستوران برده و بیرون آورده شد. شب انفجار، زمان انفجار روی 90 ثانیه تنظیم شد. دو چاشنی در بمب گذاشته شده بود که هر کدام عمل نکرد، دیگری عمل کند. پس از گذاشتن کیف در محل مناسب و کشیدن آتش زنه انفجار، آنها صحنه انفجار را ترک کردند. اما در آخرین لحظات، با اشاره دربان رستوران، عباسعلی احمدی به محل انفجار نزدیک شد. با انفجار بمب، محل حادثه کاملاً ویران شد. در اثر قدرت انفجاری به وجود آمده، امریکایی های بسیاری کشته شدند. ماشین های مخصوص امریکایی این جنازه ها را حمل و از محل خارج می کردند. عباسعلی احمدی تنها عضو گروه بود که در این عملیات یک دست و یک پایش را از دست داد و به شهادت رسید.
درگذشت علی سامی، باستان شناس و نخستین ایرانی کاوشگر تخت جمشید (1368 ش)
علی سامی در سال 1289 ش در شیراز متولد شد. در رشته ادبیات و باستان‌شناسی و تاریخ مشغول تحقیق شد و در این رشته از دانشگاه آزاد آسیایی درجه دکتری افتخاری دریافت کرد، سپس وارد وزارت فرهنگ شد و از سال 1315 نیز به تعمیرات ابنیه تاریخی شیراز پرداخت. در همین زمان، آرامگاه حافظ ساخته شد و موزه پارس و آرامگاه خواجوی کرمانی و مسجد جامع عتیق مرمت شدند. سپس به ریاست بنگاه علمی و حفاری تخت‌جمشید و بعد به سمت ریاست اداره باستان‌شناسی فارس منسوب شد. بیش از سی جلد کتاب نوشت که مهمترین آنها عبارتند از: آثار تاریخی جلگه مرودشت، پارس در عهد باستان، پاسارگاد یا قدیمی‌ترین پایتخت کشور شاهنشاهی ایران (1330، این کتاب بعدها در سال 1375 تحت نام پاسارگاد، پایتخت و آرامگاه کورش هخامنشی "ذوالقرنین" که از سوی بنیاد فارس شناسی به چاپ رسیده)، تمدن هخامنشی، تمدن ساسانی، شیراز شهر جاویدان و ... از اشیای کشف شده توسط علی سامی، تعدادی در موزه ملی ایران نگهداری می شود که از آن جمله است: سر شاهزاده هخامنشی از سنگ لاجورد و بشقاب سنگی به خط آرامی. سامی در 22 مرداد 1368 در گذشت.
سلطان احمدشاه میرزا حسن خان وثوق الدوله را به ریاست وزرائی برگزید (1295 ش)
وفات ابن منده اصفهانی، محدث شهیر مسلمان (407 ق)
ابوالقاسم عبدالرحمان ابن محمد بن اسحاق مشهور به ابن منده؛ مورخ، حافظ و محدث مسلمان ایرانی‌تبار بود. وی در اصفهان چشم به جهان هستی گشود. نیا و پدرش هر دو عالم دینی بودند. ابوالقاسم از پدرش و ابوبکر بن مردویه و ابوجعفر مرزبان و ابراهیم بن خرشید قوله و محمد بن ابراهیم جرجانی و دیگر محدثین حدیث شنید و از زاهر بن احمد سرخسی اجازه روایت گرفت. ابن منده برای استماع بیشتر حدیث بسیار سفر کرد و از مشایخ همدان، دینور، شیراز، بغداد و نیشابور حدیث شنید. ابن منده از علمای بزرگ عصر خویش محسوب می‌گردید، چنان‌که وی را با خواجه عبدالله انصاری هم‌سنگ می‌دانستند. او از حسن خط نیز بهره داشت. پیروان عقاید وی در اصفهان به عبدالرحمانیه موسوم بودند. ابن منده برای روایت حدیث به اجازه علما و بزرگان اهمیت فراوانی قائل بود و خود به اخذ اجازه از حاکم نیشابوری و زاهر بن احمد سرخسی نائل شد. ابوالقاسم بسیار به شرع پای‌بند بود و مردم را از منکر نهی می‌کرد. ابن منده در امر به معروف و نهی از منکر، عالمی سخت‌گیر بود و از کسی پروایی نداشت. ابن منده به مکه سفر کرد و ظاهراً در «تاریخ مکه» تألیفی کرده است. از ابن منده آثار متعددی باقی است که از آن میان، «تاریخ اصفهان» (با ذکر تاریخ ولادتش در آن)؛ «حرمةالدین»؛ «الرد علی الجهمیة»؛ «صیام یوم الشک»؛ «المستخرج من الکتب الناس» (در حدیث) را می‌توان برشمرد.
مهاجرت علمای تهران به ری، معروف به مهاجرت صغری (1323 ق)
در اثر فراگیر شدن ظلم و فساد و فقر و قحطی، در اواخر سلطنت مظفرالدین‌شاه قاجار، علما که از وضع موجود به‌شدت رنج می‌بردند، جهت اصلاح اوضاع و فشار به دولت، تصمیم به مهاجرت از تهران به حرم حضرت عبدالعظیم حسنی علیه‌السلام در شهر ری گرفتند. این سفر که در ۲۲ آذرماه ۱۲۸۴ ش برابر با شانزدهم شوال سال ۱۳۲۳ هجری قمری صورت گرفت، به مهاجرت صغری شهرت یافت و در ابتدا شامل دو هزار نفر بود. پس از چند روز، به تعداد متحصنین افزوده گشت و از ده هزار تن فراتر رفت. وعاظ و خطبا دائماً بر منبر رفته و از استبداد حکومت عین‌الدوله صدراعظم وقت، سخن می‌گفتند و خواستار تشکیل عدالت‌خانه می‌شدند. مظفرالدین‌شاه با مشاهده وخامت اوضاع، درصدد حل قضیه برآمد. شاه قاجار سرانجام با خواسته آنان که تأسیس عدالت‌خانه در کلیه شهرهای ایران، اجرای قوانین اسلام در سراسر کشور، عزل موسیو نوژ رئیس بلژیکی گمرک ایران و نیز عزل علاءالدوله حاکم ظالم تهران، موافقت نمود. این تحصن سرانجام در ۲۲ دی ۱۲۸۴ ش به پایان رسید و با ادامه مبارزه توسط علما و مردم، مظفرالدین‌شاه مجبور شد فرمان مشروطه را در چهاردهم مردادماه ۱۲۸۵ ش امضا کند.
وفات علامه مامقانی، از علمای بزرگ امامیه (1351 ق)
عبدالله مامقانی معروف به علامه مامقانی و فاضل مامقانی؛ عالم امامی، فقیه اصولی، مرجع تقلید، رجالی، محدث و ادیب بود. وی از بزرگان علمای امامیه و حاوی فروع و اصول بود. اصلش از مامقان آذربایجان است. علامه مامقانی در ربیع‌الاول ۱۲۹۰ ق در نجف اشرف چشم به جهان گشود. در پنج سالگی شروع به فراگیری قرآن کرد. صرف و نحو و مقدمات و سطوح فقه و اصول را در محضر پدرش و شیخ هاشم ارونقی ملکی و شیخ غلامحسین دربندی و شیخ حسن میرزا (م ۱۳۱۳ ق) فراگرفت تا در فقه و اصول سرآمد شد. در ۱۳۰۸ ق به حوزه درس اصول استدلالی و در ۱۳۰۹ ق به حوزه درس فقه استدلالی پدر بزرگوارش راه یافت و «تقریرات» هر دو درس خارج را نگاشت. قوه استنباط و اجتهاد وی بارها از طرف پدرش تأیید شد و او را به دریافت اجازه مفتخر کرد. آن‌گاه وی خود به تدریس و تحقیق و تألیف پرداخت و شاگردان بسیاری بر گردش جمع شدند. او از پدرش روایت کرده و شیخ محمد حرز نیز از وی روایت کرده است. علامه عبدالله مامقانی که مرجع تقلید بسیاری از مردم آذربایجان بود، در شانزدهم شوال سال ۱۳۵۱ هجری قمری در نجف اشرف درگذشت و در جوار حضرت علی (ع) به رحمت حق پیوسته در مقبره والدش که دارای گنبد و قبه عالی است، به خاک سپرده شد.
آغاز ساخت دیوار برلین و تقسیم پایتخت آن به دو قسمت غربی و شرقی (1961 م)
بعد از جنگ جهانی دوم و آغاز دوره‌ای دیگر از رویارویی‌ها که به "جنگ سرد" موسوم گردید، مسئله آلمان به عنوان نقطه تلاقی دو اندیشه لیبرالیسم و کمونیسم مطرح گردید. از یک طرف تبلیغات گرم و شدید بوق‌های تبلیغاتی غرب که از رفاه، آزادی و کرامت انسانی دم می‌زدند و از سوی دیگر اندیشه مارکسیستی و تسلط دولت بر همه چیز و شکل‌گیری طبقات در جامعه بی‌طبقه، باعث می‌شد تا ساکنان شرق اروپا، که در زیر سلطه کارگزاران شوروی قرار داشتند و به ویژه مردم آلمان و شهر برلین به دنبال آسایش و رفاه وعده داده شده، باشند.
با
اوج‌گیری این وضعیت و در عین حالْ رجزخوانی سران امریکا و شوروی مبنی بر
نحوه حل مسئله برلین و از جمله پیشنهاد خروشچف مبنی بر واگذاری برلین به
آلمان شرقی و خروج نیروهای بیگانه از آن، در نیمه شب 13 اوت 1961 م پلیس
آلمان شرقی بنای دیواری 45 کیلومتری را آغاز نمود که ابتدا با سیم خاردار و
موانع دیگر ساخته شد و سپس به دیواری محکم که از آن به "دیوار آهنین" یاد
می‌شود، تبدیل گردید. این دیوار که از مظاهر اختلاف و عدم تفاهم میان شرق و
غرب به حساب می‌آمد، مدت 28 سال پا برجا بود و شهر برلین را به دو قسمت
تقسیم می‌نمود. در این میان، تنها یک دروازه تحتِ کنترلْ، رفت و آمد میان
دو کشور را ممکن می‌ساخت. با وزیدن نسیم اصلاحات در بلوک شرق، دیوار برلین
به عنوان نمادِ تفکری منحط و فروپاشیده، در 9 نوامبر 1989 م توسط مردم
تخریب شد و در اکتبر سال بعد با ادغام دو بخش غربی و شرقی، آلمان واحد شکل
گرفت.
تولد "ابن ازرق فارقی" محدث و فقیه عرب (510 ق)
ابن ازرق فارقی، در اوان جوانی به آموختن فقه، حدیث، لغت و تفسیر قرآن روی آورد و از آن جا که به تاریخ علاقهٔ بسیار داشت به فراگیری تاریخ و مطالعه در این زمینه پرداخت. از سوی دیگر، فارقی در سفرهای متعدد به مناطق مختلف، با اوضاع تاریخی و اجتماعی توده‌های مردم و همچنین آداب و رسوم آنها در جوامع گوناگون آشنا شد. این سفرهای آموزنده، تاثیری شگرف در او برجای گذاشت و در واقع بخش اعظم مندرجات کتاب "تاریخ الفارقی" ثمرهٔ مشاهدات و یادداشت‌های او طی این سفرهاست. ظاهراً تنها اثر باقی مانده از این مورخ مسلمان، همین کتاب است و انگیزهٔ اصلی مؤلف از تالیف آن، ارایهٔ گزارش تاریخی، سیاسی و فرهنگی از اوضاع مردم و جغرافیای ادوارگذشته تا اواسط قرن ششم هجری بود.
درگذشت "ویلبِر رایتْ" یکی از سازندگان هواپیمای موتوردار (1912 م)
ویلبر رایت، مبتکر امریکایی در 12 ژوئیه 1868 م در ایالت اوهایو در امریکا به دنیا آمد. ویلبر که چهار سال از برادرش اُرویل بزرگ‌تر بود فرزندان کشیش تهیدستی بودند که نمی‌توانست وسیله تحصیل آنان را فراهم سازد. از این رو، این دو برادر که به کارهای فنی و ساختمان موتورها علاقه داشتند به ساخت ماشین‌آلات گوناگون مشغول شدند و یک کارگاه دوچرخه سازی تأسیس کردند. هنگامی که ویلبر یازده ساله بود به تقاضای برادرش اُرویل، درصدد برآمد تا بادبادک‌های جعبه‌ای را که می‌توانست پرواز کند بسازد. هرچند این تلاش‌ها به ساخت هواپیمای کوچک بادی و بی‌موتور انجامید و بعدها نیز آن را تکمیل کردند ولی از آن جهت که این نوع هواپیما چندان قابل کنترل توسط انسان نبود، از رده خارج شد. تلاش برادران رایت در سال‌های بعد باعث شد که پس از زحمات فراوان سرانجام موفق به ساخت هواپیمای موتوردار شدند و برای اولین بار، این هواپیما را در 17 دسامبر 1903 م به پرواز درآوردند. هرچند اولین پرواز رسمی این هواپیما 59 ثانیه به طول انجامید ولی تلاش خستگی‌ناپذیر این دو برادر در تکمیل این اختراع باعث شد که این هواپیما در نمایش آزمایشی خود رکود 56 دقیقه را به ثبت برساند. ویلبر رایت سرانجام در 13 اوت 1912 م در اوج شهرت و افتخار در 45 سالگی درگذشت. با این حال برادرش اُرویل کار تکمیل هواپیما را ادامه داد و باعث ساخت هواپیماهای پیشرفته در سال‌های بعد گردید. امروزه صنعت مدرن هواپیماسازی که قادر است هواپیماهای بسیار بزرگ و سریع و قاره‌پیما بسازد، با نام برادران رایت گره خورده است.
زادروز آلفرد هیچکاک؛ مشهورترین کارگردان سینما (1899 م)
سر آلفرد جوزف هیچکاک فیلم‌ساز مشهور بریتانیایی بود که فعالیت عمده‌اش در ایالات متحده آمریکا بود. هیچکاک بیشتر در زمینه فیلم‌های معمایی و دلهره‌آور فعالیت داشت. او که در آلمان تحت تأثیر سبک هیجان‌نمایی قرار گرفته بود، در بریتانیا کارگردانی را آغاز نمود و از سال ۱۹۳۹ م نیز در ایالات متحده آمریکا به فعالیت پرداخت. آلفرد پسر دوم از سه فرزند یک سبزی‌فروش به‌نام ویلیام هیچکاک بود که خانواده‌ای به‌شدت کاتولیک داشت. وی در سال ۱۹۱۵ م کارش را از یک استودیوی فیلم‌سازی در انگلستان با سمت طراح تیتراژ فیلم شروع کرد. آلفرد در سال ۱۹۴۰ م با فیلم "ربکا" وارد هالیوود شد و فعالیت خویش را با تولیدکننده بزرگ هالیوودی؛ دیوید سلزنیک شروع کرد و بعد از ساخت ۹ فیلم با وی، در فیلم "طناب" تولید مستقل را در آمریکا تجربه کرد. هیچکاک در ۱۹۵۶ م تابعیت ایالات متحده آمریکا را پذیرفت. هیچکاک که طی شش دهه در ساخت بیش از پنجاه فیلم شرکت داشت (از فیلم‌های صامت گرفته تا فیلم‌های تکنی‌کالر) تا به امروز به‌عنوان سرشناس‌ترین و محبوب‌ترین کارگردان فیلم‌های سینمایی شناخته می‌شود. یکی از ویژگی‌های بارز فیلم‌های هیچکاک این است که خود او در همه فیلم هایش در یک صحنه حتی بسیار کوتاه به‌عنوان بازیگر حضور دارد. از فیلم‌های معروف آلفرد هیچکاک می‌توان به "سرگیجه"، "پنجره عقبی"، "شمال از شمال غربی"، "روانی"، "طناب"، "ربکا" و "پرندگان" اشاره کرد. او همچنین از سال ۱۹۵۵ تا ۱۹۶۲ م مجموعه سریالی تحت عنوان «آلفرد هیچکاک تقدیم می‌کند» را کارگردانی کرد که در این فیلم‌ها او به‌عنوان راوی داستان در فیلم حاضر می‌شد. وی در ۲۹ آوریل ۱۹۸۰ م در سن ۸۱ سالگی جان باخت.
پایان عملیات نصر ۷ (1366 ش)
در ۱۴ مرداد ۱۳۶۶ ش، در ساعت ۲: ۳۰ بامداد، عملیات نصر ۷ آغاز شد و تا صبح، سلسله ارتفاعات دوپازا، یال ارتفاعات بلفت، ارتفاع صخره‌ای و یال ارتفاع دوپازا به تصرف نیروهای خودی درآمد. دشمن با مشاهده عزم رزمندگان، پس از کمی مقاومت، اقدام به عقب‌نشینی کرد. تنها در دو نقطه، دشمن مقاومت بیش‌تری از خود نشان داد که در هم شکسته شد: ارتفاع پشت قله اصلی در محدوده لشکر ۲۷ حضرت رسول (ص) و چهارمین ارتفاع واقعی در منتهی‌الیه شمالی دوپازا در محور لشکر ۳۱ عاشورا. مسئله قابل ملاحظه در این عملیات، تلفات بسیار اندک نیروهای خودی در حین حمله به دشمن بود به‌گونه‌ای‌که لشکر ۲۷ حضرت رسول (ص) تا صبح عملیات، تنها یک شهید داشت. این مسئله نشان‌دهنده غافل‌گیر شدن دشمن بود. از حدود ساعت ۱۰ صبح، دشمن، در چند محور اقدام به پاتک کرد که سرکوب شد.
در این میان، آتش و تعرض دشمن به جناح چپ بیشتر جلب توجه می‌کرد، از این‌رو فرمانده قرارگاه قدس به تیپ ۳۳ المهدی دستور داد، وارد منطقه شده و در کنار تیپ ۱۸ الغدیر قرار گیرد. براساس طرح مانور، تیپ ۲۹ نبی اکرم (ص) در شب دوم، مرحله دوم عملیات را به‌منظور تصرف ارتفاع بلفت آغاز کرد و در همان ساعات نخست درگیری موفق شد قله اصلی این ارتفاع را آزاد کند. پس از این، جنگ برای تصرف سایر مواضع دشمن در ارتفاع، ادامه یافت و با کمک آتش پشتیبانی، پیشروی‌های بعدی صورت گرفت و تا صبح، ارتفاع بلفت به‌طور کامل تصرف شد. صبح روز اول و روزهای بعد (تا ۲۳ مرداد ۱۳۶۶ ش) دشمن ده بار به ارتفاع بلفت حمله کرد اما تمامی آنها با مقاومت رزمندگان اسلام، در هم شکسته شد و منطقه تصرف‌شده، تثبیت گردید.
در حالی که مصدق سرگرم اقدامات لازم و ضروری برای بقای خود بود، دولت‌های انگلستان و آمریکا با ایادی دربار پهلوی، دست به هم داده، نقشه سرنگونی حکومت را طراحی و آماده اجرا کرده بودند. در روز 22 مرداد 1332، محمدرضا پهلوی، به طور محرمانه دکتر محمد مصدق را از نخست‌وزیری عزل کرد و سرلشکر زاهدی را به نخست‌وزیری برگزید. این تصمیم بر اساس توصیه دولت‌های آمریکا و انگلیس انجام شد، زیرا دولت مصدق با حمایت مردم، نفتِ ایران را ملی کرده بود که عملی مخالف منافع استعماری به شمار می‌رفت. هرچند در این میان، مصدق با درخواست اختیارات بیشتر از شاه و مجلس، موجبات نگرانی و ترس پهلوی را فراهم کرده بود.
اعلام حکومت نظامی در اصفهان به دنبال تظاهرات گسترده ضد رژیم در این شهر (1357 ش)
در پی گسترش مبارزات مردم مسلمان ایران علیه رژیم شاه، تظاهرات وسیعی در اصفهان به وقوع پیوست و مردم این شهر به طور همه‌جانبه و گسترده، وارد عرصه مبارزه برای ساقط کردن رژیم شاه شدند. گستردگی و اهمیت تظاهرات و مبارزات مردم اصفهان به حدی بود که رژیم شاه وحشت‌زده شد و در اصفهان حکومت نظامی برقرار کرد.
تظاهرات و درگیری مردم انقلابی با مأموران رژیم پهلوی در شهرهای مختلف کشور (1357 ش)
انفجار بمب در رستوران خوانسالار، محل خوشگذرانی نظامیان آمریکایی در تهران (1357 ش)
یکی از مهم ترین عملیات گروه توحیدی صف به رهبری شهید محمد بروجردی، شناسایی و انفجار رستوران خوانسالار بالاتر از میدان آرژانتین بود. این رستوران محل تجمع نظامی ها و مستشاران نظامی امریکایی بود. این رستوران توسط علی تحیری و عباسعلی احمدی شناسایی شد. آنها با تغییر لباس، چندین بار تا روز عملیات در آنجا تردد داشتند. تا شب انفجار، چندین بار کیف انفجار با لباس های مختلف، با کراوات، بدون کراوات، با لباس های اسپرت و ورزشی بدون اینکه داخلش مواد منفجره باشد، به داخل رستوران برده و بیرون آورده شد. شب انفجار، زمان انفجار روی 90 ثانیه تنظیم شد. دو چاشنی در بمب گذاشته شده بود که هر کدام عمل نکرد، دیگری عمل کند. پس از گذاشتن کیف در محل مناسب و کشیدن آتش زنه انفجار، آنها صحنه انفجار را ترک کردند. اما در آخرین لحظات، با اشاره دربان رستوران، عباسعلی احمدی به محل انفجار نزدیک شد. با انفجار بمب، محل حادثه کاملاً ویران شد. در اثر قدرت انفجاری به وجود آمده، امریکایی های بسیاری کشته شدند. ماشین های مخصوص امریکایی این جنازه ها را حمل و از محل خارج می کردند. عباسعلی احمدی تنها عضو گروه بود که در این عملیات یک دست و یک پایش را از دست داد و به شهادت رسید.
درگذشت علی سامی، باستان شناس و نخستین ایرانی کاوشگر تخت جمشید (1368 ش)
علی سامی در سال 1289 ش در شیراز متولد شد. در رشته ادبیات و باستان‌شناسی و تاریخ مشغول تحقیق شد و در این رشته از دانشگاه آزاد آسیایی درجه دکتری افتخاری دریافت کرد، سپس وارد وزارت فرهنگ شد و از سال 1315 نیز به تعمیرات ابنیه تاریخی شیراز پرداخت. در همین زمان، آرامگاه حافظ ساخته شد و موزه پارس و آرامگاه خواجوی کرمانی و مسجد جامع عتیق مرمت شدند. سپس به ریاست بنگاه علمی و حفاری تخت‌جمشید و بعد به سمت ریاست اداره باستان‌شناسی فارس منسوب شد. بیش از سی جلد کتاب نوشت که مهمترین آنها عبارتند از: آثار تاریخی جلگه مرودشت، پارس در عهد باستان، پاسارگاد یا قدیمی‌ترین پایتخت کشور شاهنشاهی ایران (1330، این کتاب بعدها در سال 1375 تحت نام پاسارگاد، پایتخت و آرامگاه کورش هخامنشی "ذوالقرنین" که از سوی بنیاد فارس شناسی به چاپ رسیده)، تمدن هخامنشی، تمدن ساسانی، شیراز شهر جاویدان و ... از اشیای کشف شده توسط علی سامی، تعدادی در موزه ملی ایران نگهداری می شود که از آن جمله است: سر شاهزاده هخامنشی از سنگ لاجورد و بشقاب سنگی به خط آرامی. سامی در 22 مرداد 1368 در گذشت.
سلطان احمدشاه میرزا حسن خان وثوق الدوله را به ریاست وزرائی برگزید (1295 ش)
وفات ابن منده اصفهانی، محدث شهیر مسلمان (407 ق)
ابوالقاسم عبدالرحمان ابن محمد بن اسحاق مشهور به ابن منده؛ مورخ، حافظ و محدث مسلمان ایرانی‌تبار بود. وی در اصفهان چشم به جهان هستی گشود. نیا و پدرش هر دو عالم دینی بودند. ابوالقاسم از پدرش و ابوبکر بن مردویه و ابوجعفر مرزبان و ابراهیم بن خرشید قوله و محمد بن ابراهیم جرجانی و دیگر محدثین حدیث شنید و از زاهر بن احمد سرخسی اجازه روایت گرفت. ابن منده برای استماع بیشتر حدیث بسیار سفر کرد و از مشایخ همدان، دینور، شیراز، بغداد و نیشابور حدیث شنید. ابن منده از علمای بزرگ عصر خویش محسوب می‌گردید، چنان‌که وی را با خواجه عبدالله انصاری هم‌سنگ می‌دانستند. او از حسن خط نیز بهره داشت. پیروان عقاید وی در اصفهان به عبدالرحمانیه موسوم بودند. ابن منده برای روایت حدیث به اجازه علما و بزرگان اهمیت فراوانی قائل بود و خود به اخذ اجازه از حاکم نیشابوری و زاهر بن احمد سرخسی نائل شد. ابوالقاسم بسیار به شرع پای‌بند بود و مردم را از منکر نهی می‌کرد. ابن منده در امر به معروف و نهی از منکر، عالمی سخت‌گیر بود و از کسی پروایی نداشت. ابن منده به مکه سفر کرد و ظاهراً در «تاریخ مکه» تألیفی کرده است. از ابن منده آثار متعددی باقی است که از آن میان، «تاریخ اصفهان» (با ذکر تاریخ ولادتش در آن)؛ «حرمةالدین»؛ «الرد علی الجهمیة»؛ «صیام یوم الشک»؛ «المستخرج من الکتب الناس» (در حدیث) را می‌توان برشمرد.
مهاجرت علمای تهران به ری، معروف به مهاجرت صغری (1323 ق)
در اثر فراگیر شدن ظلم و فساد و فقر و قحطی، در اواخر سلطنت مظفرالدین‌شاه قاجار، علما که از وضع موجود به‌شدت رنج می‌بردند، جهت اصلاح اوضاع و فشار به دولت، تصمیم به مهاجرت از تهران به حرم حضرت عبدالعظیم حسنی علیه‌السلام در شهر ری گرفتند. این سفر که در ۲۲ آذرماه ۱۲۸۴ ش برابر با شانزدهم شوال سال ۱۳۲۳ هجری قمری صورت گرفت، به مهاجرت صغری شهرت یافت و در ابتدا شامل دو هزار نفر بود. پس از چند روز، به تعداد متحصنین افزوده گشت و از ده هزار تن فراتر رفت. وعاظ و خطبا دائماً بر منبر رفته و از استبداد حکومت عین‌الدوله صدراعظم وقت، سخن می‌گفتند و خواستار تشکیل عدالت‌خانه می‌شدند. مظفرالدین‌شاه با مشاهده وخامت اوضاع، درصدد حل قضیه برآمد. شاه قاجار سرانجام با خواسته آنان که تأسیس عدالت‌خانه در کلیه شهرهای ایران، اجرای قوانین اسلام در سراسر کشور، عزل موسیو نوژ رئیس بلژیکی گمرک ایران و نیز عزل علاءالدوله حاکم ظالم تهران، موافقت نمود. این تحصن سرانجام در ۲۲ دی ۱۲۸۴ ش به پایان رسید و با ادامه مبارزه توسط علما و مردم، مظفرالدین‌شاه مجبور شد فرمان مشروطه را در چهاردهم مردادماه ۱۲۸۵ ش امضا کند.
وفات علامه مامقانی، از علمای بزرگ امامیه (1351 ق)
عبدالله مامقانی معروف به علامه مامقانی و فاضل مامقانی؛ عالم امامی، فقیه اصولی، مرجع تقلید، رجالی، محدث و ادیب بود. وی از بزرگان علمای امامیه و حاوی فروع و اصول بود. اصلش از مامقان آذربایجان است. علامه مامقانی در ربیع‌الاول ۱۲۹۰ ق در نجف اشرف چشم به جهان گشود. در پنج سالگی شروع به فراگیری قرآن کرد. صرف و نحو و مقدمات و سطوح فقه و اصول را در محضر پدرش و شیخ هاشم ارونقی ملکی و شیخ غلامحسین دربندی و شیخ حسن میرزا (م ۱۳۱۳ ق) فراگرفت تا در فقه و اصول سرآمد شد. در ۱۳۰۸ ق به حوزه درس اصول استدلالی و در ۱۳۰۹ ق به حوزه درس فقه استدلالی پدر بزرگوارش راه یافت و «تقریرات» هر دو درس خارج را نگاشت. قوه استنباط و اجتهاد وی بارها از طرف پدرش تأیید شد و او را به دریافت اجازه مفتخر کرد. آن‌گاه وی خود به تدریس و تحقیق و تألیف پرداخت و شاگردان بسیاری بر گردش جمع شدند. او از پدرش روایت کرده و شیخ محمد حرز نیز از وی روایت کرده است. علامه عبدالله مامقانی که مرجع تقلید بسیاری از مردم آذربایجان بود، در شانزدهم شوال سال ۱۳۵۱ هجری قمری در نجف اشرف درگذشت و در جوار حضرت علی (ع) به رحمت حق پیوسته در مقبره والدش که دارای گنبد و قبه عالی است، به خاک سپرده شد.
آغاز ساخت دیوار برلین و تقسیم پایتخت آن به دو قسمت غربی و شرقی (1961 م)
بعد از جنگ جهانی دوم و آغاز دوره‌ای دیگر از رویارویی‌ها که به "جنگ سرد" موسوم گردید، مسئله آلمان به عنوان نقطه تلاقی دو اندیشه لیبرالیسم و کمونیسم مطرح گردید. از یک طرف تبلیغات گرم و شدید بوق‌های تبلیغاتی غرب که از رفاه، آزادی و کرامت انسانی دم می‌زدند و از سوی دیگر اندیشه مارکسیستی و تسلط دولت بر همه چیز و شکل‌گیری طبقات در جامعه بی‌طبقه، باعث می‌شد تا ساکنان شرق اروپا، که در زیر سلطه کارگزاران شوروی قرار داشتند و به ویژه مردم آلمان و شهر برلین به دنبال آسایش و رفاه وعده داده شده، باشند.
تولد "ابن ازرق فارقی" محدث و فقیه عرب (510 ق)
ابن ازرق فارقی، در اوان جوانی به آموختن فقه، حدیث، لغت و تفسیر قرآن روی آورد و از آن جا که به تاریخ علاقهٔ بسیار داشت به فراگیری تاریخ و مطالعه در این زمینه پرداخت. از سوی دیگر، فارقی در سفرهای متعدد به مناطق مختلف، با اوضاع تاریخی و اجتماعی توده‌های مردم و همچنین آداب و رسوم آنها در جوامع گوناگون آشنا شد. این سفرهای آموزنده، تاثیری شگرف در او برجای گذاشت و در واقع بخش اعظم مندرجات کتاب "تاریخ الفارقی" ثمرهٔ مشاهدات و یادداشت‌های او طی این سفرهاست. ظاهراً تنها اثر باقی مانده از این مورخ مسلمان، همین کتاب است و انگیزهٔ اصلی مؤلف از تالیف آن، ارایهٔ گزارش تاریخی، سیاسی و فرهنگی از اوضاع مردم و جغرافیای ادوارگذشته تا اواسط قرن ششم هجری بود.
درگذشت "ویلبِر رایتْ" یکی از سازندگان هواپیمای موتوردار (1912 م)
ویلبر رایت، مبتکر امریکایی در 12 ژوئیه 1868 م در ایالت اوهایو در امریکا به دنیا آمد. ویلبر که چهار سال از برادرش اُرویل بزرگ‌تر بود فرزندان کشیش تهیدستی بودند که نمی‌توانست وسیله تحصیل آنان را فراهم سازد. از این رو، این دو برادر که به کارهای فنی و ساختمان موتورها علاقه داشتند به ساخت ماشین‌آلات گوناگون مشغول شدند و یک کارگاه دوچرخه سازی تأسیس کردند. هنگامی که ویلبر یازده ساله بود به تقاضای برادرش اُرویل، درصدد برآمد تا بادبادک‌های جعبه‌ای را که می‌توانست پرواز کند بسازد. هرچند این تلاش‌ها به ساخت هواپیمای کوچک بادی و بی‌موتور انجامید و بعدها نیز آن را تکمیل کردند ولی از آن جهت که این نوع هواپیما چندان قابل کنترل توسط انسان نبود، از رده خارج شد. تلاش برادران رایت در سال‌های بعد باعث شد که پس از زحمات فراوان سرانجام موفق به ساخت هواپیمای موتوردار شدند و برای اولین بار، این هواپیما را در 17 دسامبر 1903 م به پرواز درآوردند. هرچند اولین پرواز رسمی این هواپیما 59 ثانیه به طول انجامید ولی تلاش خستگی‌ناپذیر این دو برادر در تکمیل این اختراع باعث شد که این هواپیما در نمایش آزمایشی خود رکود 56 دقیقه را به ثبت برساند. ویلبر رایت سرانجام در 13 اوت 1912 م در اوج شهرت و افتخار در 45 سالگی درگذشت. با این حال برادرش اُرویل کار تکمیل هواپیما را ادامه داد و باعث ساخت هواپیماهای پیشرفته در سال‌های بعد گردید. امروزه صنعت مدرن هواپیماسازی که قادر است هواپیماهای بسیار بزرگ و سریع و قاره‌پیما بسازد، با نام برادران رایت گره خورده است.
زادروز آلفرد هیچکاک؛ مشهورترین کارگردان سینما (1899 م)
سر آلفرد جوزف هیچکاک فیلم‌ساز مشهور بریتانیایی بود که فعالیت عمده‌اش در ایالات متحده آمریکا بود. هیچکاک بیشتر در زمینه فیلم‌های معمایی و دلهره‌آور فعالیت داشت. او که در آلمان تحت تأثیر سبک هیجان‌نمایی قرار گرفته بود، در بریتانیا کارگردانی را آغاز نمود و از سال ۱۹۳۹ م نیز در ایالات متحده آمریکا به فعالیت پرداخت. آلفرد پسر دوم از سه فرزند یک سبزی‌فروش به‌نام ویلیام هیچکاک بود که خانواده‌ای به‌شدت کاتولیک داشت. وی در سال ۱۹۱۵ م کارش را از یک استودیوی فیلم‌سازی در انگلستان با سمت طراح تیتراژ فیلم شروع کرد. آلفرد در سال ۱۹۴۰ م با فیلم "ربکا" وارد هالیوود شد و فعالیت خویش را با تولیدکننده بزرگ هالیوودی؛ دیوید سلزنیک شروع کرد و بعد از ساخت ۹ فیلم با وی، در فیلم "طناب" تولید مستقل را در آمریکا تجربه کرد. هیچکاک در ۱۹۵۶ م تابعیت ایالات متحده آمریکا را پذیرفت. هیچکاک که طی شش دهه در ساخت بیش از پنجاه فیلم شرکت داشت (از فیلم‌های صامت گرفته تا فیلم‌های تکنی‌کالر) تا به امروز به‌عنوان سرشناس‌ترین و محبوب‌ترین کارگردان فیلم‌های سینمایی شناخته می‌شود. یکی از ویژگی‌های بارز فیلم‌های هیچکاک این است که خود او در همه فیلم هایش در یک صحنه حتی بسیار کوتاه به‌عنوان بازیگر حضور دارد. از فیلم‌های معروف آلفرد هیچکاک می‌توان به "سرگیجه"، "پنجره عقبی"، "شمال از شمال غربی"، "روانی"، "طناب"، "ربکا" و "پرندگان" اشاره کرد. او همچنین از سال ۱۹۵۵ تا ۱۹۶۲ م مجموعه سریالی تحت عنوان «آلفرد هیچکاک تقدیم می‌کند» را کارگردانی کرد که در این فیلم‌ها او به‌عنوان راوی داستان در فیلم حاضر می‌شد. وی در ۲۹ آوریل ۱۹۸۰ م در سن ۸۱ سالگی جان باخت.
پایان عملیات نصر ۷ (1366 ش)
در ۱۴ مرداد ۱۳۶۶ ش، در ساعت ۲: ۳۰ بامداد، عملیات نصر ۷ آغاز شد و تا صبح، سلسله ارتفاعات دوپازا، یال ارتفاعات بلفت، ارتفاع صخره‌ای و یال ارتفاع دوپازا به تصرف نیروهای خودی درآمد. دشمن با مشاهده عزم رزمندگان، پس از کمی مقاومت، اقدام به عقب‌نشینی کرد. تنها در دو نقطه، دشمن مقاومت بیش‌تری از خود نشان داد که در هم شکسته شد: ارتفاع پشت قله اصلی در محدوده لشکر ۲۷ حضرت رسول (ص) و چهارمین ارتفاع واقعی در منتهی‌الیه شمالی دوپازا در محور لشکر ۳۱ عاشورا. مسئله قابل ملاحظه در این عملیات، تلفات بسیار اندک نیروهای خودی در حین حمله به دشمن بود به‌گونه‌ای‌که لشکر ۲۷ حضرت رسول (ص) تا صبح عملیات، تنها یک شهید داشت. این مسئله نشان‌دهنده غافل‌گیر شدن دشمن بود. از حدود ساعت ۱۰ صبح، دشمن، در چند محور اقدام به پاتک کرد که سرکوب شد.
برای مشاهده مجله شبانه اینجا کلیک کنید