تب خرید سربازی و واکنش‌ها به فروش سربازی در لایحه 95/از درآمدزایی تا شکاف طبقاتی

به گزارش خبرنگار گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان،سابقه فروش خدمت سربازی به 17 سال پیش باز می گردد،زمانی که برای مقطعی سه ساله،مشمولان سربازی مجالی پیدا کردند تا با پرداخت مبالغی از خدمت مقدس سربازی معاف شوند.

در آن دوران میزان هزینه و مبلغ در نظر گرفته شده برای فروش سربازی بین یک میلیون و 800 تا سه میلیون و 100 هزار تومان در نظر گرفته شد و در آن دوران بیش از 350 هزار نفر موفق شدند با پرداخت مبالغی از اعزام به خدمت معاف شوند.

پس از آن بار دیگر دولت در آذرماه سال گذشته،پیشنهادی را مبنی بر فروش خدمت سربازی مطرح کرد که به موجب آن،مشمولان غائب می توانستند در این چارچوب با پرداخت هزینه ای از سربازی معاف شوند.

طبق اظهارات سردار ابراهیم کریمی،جانشین رئیس سازمان وظیفه عمومی ناجا پیرو طرح مورد اشاره در مجموع 321 هزار و500 نفر در مرحله اول و دوم ثبت نام کردند و این در حالی است که طبق برآوردهای انجام شده تنها 176 هزار نفر از میزان مذکور نسبت به پرداخت جریمه ریالی خود مطابق با چارچوب قیمتی ارائه شده اقدام کرده اند.

طبق آمار منتشر شده از سوی ستاد کل نیروهای مسلح قریب به یک میلیون و 500 هزار نفر،از امکان استفاده از چنین طرحی برخوردار هستند.

در لایحه سال 95 نیز دولت فروش خدمت سربازی را پیشنهاد کرده و حداقل و حداکثر جریمه های در نظر گرفته شده در این خصوص بین 10 تا 50 میلیون تومان بر اساس مدرک تحصیلی برآورد شده است که البته ممکن است با پیشنهاد ستاد کل نیروهای مسلح این رقم با افزایش همراه شود.

تفاوت فروش خدمت سربازی در سال آینده با سال جاری به مدت زمان غیبت معطوف می شود،به این ترتیب که در سال گذشته افرادی که حداقل با غیبت هشت ساله مواجه بودند می توانستند از این طرح استفاده کنند اما برای سال آینده حداقل میزان غیبت پنج سال در نظر گرفته شده و به عبارت دیگر طرح مورد اشاره با سه سال کاهش در صورت تصویب قابلت اجرا را پیدا خواهد کرد.

از سوی دیگر مقرر است تمامی مبلغ دریافتی از فروش خدمت سربازی به خزانه کشوری واریز شود،اما تفاوت سال آینده با سال جاری در میزان رقمی است که مقرر است از محل فروش این طرح، در راستای تقویت بنیه دفاعی کشور هزینه شود.

به واقع در سال جاری مقرر شد 10 هزار میلیارد تومان از محل درآمد فروش سربازی به ارتقای قدرت دفاعی کشور اختصاص داده شود و این میزان در سال آینده به سه هزار میلیارد تومان تقلیل پیدا کرده است.

تسهیلاتی نیز برای مشمولان متاهل و دارای فرزند در نظر گرفته شده که به ترتیب در ازای هر سال غیبت خود در ضریب جرایم تعیین شده از تخفیف پنج درصدی جریمه ها برخوردار می شوند و ما به ازای هر فرزند،این پنج درصد از قابلیت افزایش برخوردار است.

**فروش خدمت سربازی باعث شکاف طبقاتی می شود

به عقیده برخی از کارشناسان،عامل اصلی طراحی چنین ساز و کاری به دغدغه های مالی دولت باز می گردد و به عقیده آنها برای رفع برخی کمبودها،دولت مجبور شده نسبت به فروش خدمت سربازی اقدام کند.

از سوی دیگر میزان مبلغ جریمه ها نیز برای بسیاری از مشمولان غایب سنگین به نظر می رسد.

کامران صداقت،جامعه شناس،معتقد است تشدید شکاف طبقاتی،کاهش شور میهن پرستی و قانون گریزی از پیامدهای مخرب و منفی طرح مذکور است.

به عقیده وی،با اجرایی شدن این طرح،بسیاری از جوانان به امید اینکه بعد از پنج سال غیبت قادر به اخذ معافیت خواهند بود از اعزام به خدمت مقدس سربازی،اجتناب می کنند.

طبق اظهارات این جامعه شناس،طرح مذکور شکست خورده است و هدف از کاهش سنوات غیبتی از هشت سال به پنج سال نیز  در برگیری دامنه بیشتری از مشمولان غایب(و به تبع امکان درآمدزایی هر چه بیشتر)است.

**ضرورت واکاوی هر چه بیشتر طرح فروش خدمت سربازی

رضا غنی لو،عضو هیات علمی دانشگاه علوم انتظامی نیز معتقد است که ساختار نیروهای مسلح مبتنی بر سرباز محوری است و طبق اظهارات وی 50 درصد از توان نظامی نیروهای مسلح در حوزه نیروی انسانی از سربازان تامین می شود و در چنین شرایطی به تبع،برخورداری مجموعه یگان های نظامی از سرباز با کاهش هایی مواجه خواهد شد.

** سرخوردگی و نارضایتی اقشار ضعیف و کم درآمد

صادق بهار لو،جامعه شناس و آسیب شناس اجتماعی در گفتگو با خبرنگار گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران،در خصوص طرح فروش خدمت سربازی عنوان کرد:خدمت سربازی مقدس است،زیرا در حفظ خاک و افزایش آمادگی ها برای دفاع از وطن در مواقع حساس مثمر ثمر خواهد بود.

وی افزود:اگر چه انتقاداتی از سوی جوانان مطرح است که خدمت دوران سربازی،مصادف با تلف شدن عمر انسان است اما با چنین نظری مخالف هستم و به عقیده بنده ذات خدمت سرباز سازنده است و نباید چنین مولفه ای را که واژه مقدس بر آن اطلاق می شود مورد فروش قرار داد.

بهار لو گفت:بهتر است برای تامین محدودیت های درآمدی،راهکارهای دیگری مدنظر قرار گیرد و از نظر بنده فروش خدمت سربازی منطقی نیست.

جامعه شناس و آسیب شناس اجتماعی عنوان کرد:آنچه که ضرورت آن احساس می شود ،اتخاذ تدابیر ویژه ای است که در راستای آن مهارت آموزی فنی و تخصصی برای مشمولان و سربازان در حال خدمت فراهم شود تا با تکیه برآن  فرد پس از اتمام دوران خدمتی خویش با ورود به جامعه صاحب حرفه و فن و مهارتی کاربردی شود تا به یُمن آن از فرصت های شغلی کافی و مناسبی برخوردار شود و حداقل اینکه با تحقق این قاعده بستر مطلوبی برای خود اشتغالی این سرمایه عظیم انسانی فراهم  خواهد شد.

وی افزود:از سوی دیگر تکلیف افرادی که از تمکن مالی لازم برای خرید خدمت سربازی برخوردار نیستند چه می شود،در چنین شرایطی،نارضایتی و سرخوردگی عمیقی در جوانانی که توان مالی مطلوبی ندارند ایجاد خواهد شد و می طلبد روند فروش خدمت سربازی بطور کلی متوقف شود.

** از اتلاف وقت تا ناتوانی در خرید

حمید مصطوفی،یکی از ساکنان شهر قم معتقد است فروش خدمت سربازی طرح و ایده مناسبی است که باعث بهره گیری هر چه مطلوب تر جوانان از انرژی دوران جوانی وعمر خویش می شود.

وی افزود:به عقیده بنده کسی که سالهاست از دوران خدمت وی گذشته و مدت های مدیدی را در غیبت به سر می برده انگیزه بسیار کمی برای خدمت دارد و به تعبیری احتمال اقدام به اعزام و اتمام خدمت سربازی از سوی چنین افرادی بسیار ضعیف است.

مصطفوی عنوان کرد:با خرید خدمت سربازی،جوانانی که غائب هستند  می توانند در شرایط مناسب تری به جامعه و کشور خویش خدمت کنند اما این خدمت در عرصه ها و حوزه های دیگری خواهد بود.

رضا محبی،یکی از ساکنان شهر کرج می گوید: در حال حاضر با وجود داشتن 10 سال غیبت،از تمکن مالی کافی نیز برای خرید و پرداخت جریمه برخوردار نیستم.

وی افزود:از سوی دیگر بسیاری از افرادی که از بنیه مالی مطلوبی برخوردارند به راحتی با پرداخت جریمه های میلیونی معاف می شوند و از نظر بنده این تبعیض است زیرا در چنین شرایط پول و قدرت مالی افراد است که تعیین کنده می شود و هر آنکس که توان خرید ندارد محکوم به رفتن خواهد بود.

**فروش خدمت سربازی در شرایط مازاد نیرو مناسب است

عزت ا...یوسفیان ملا،عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی در گفتگویی با رسانه ها از زاویه ای دیگر به این طرح نگریسته است.

وی اعتقاد دارد در شرایط مازاد نیرو،فروش خدمت سربازی می تواند مسبب بهبود کیفی سربازی از لحاظ خوراک،پوشاک و...شود و از سوی دیگر در تعیین تکلیف بسیاری از مشمولان غایب خواهد شد که در حال حاضر به دلیل بلا تکلیفی در وضعیت نظام وظیفه خود امکان دریافت گواهینامه یا گذرنامه را ندارند.

**لزوم توجه به تمامی ابعاد طرح فروش خدمت سربازی

آنچه که ضروری و مبرهن به نظر می رسد معطوف این موضوع می شود که باید تاثیرات احتمالی طرح فروش خدمت سربازی و معافیت مشمولان غایب از طریق پرداخت جریمه، در ابعاد متعدد اجتماعی،فرهنگی،اقتصادی،نظامی و امنیتی مورد بررسی قرار گیرد.

فارغ از هر گونه قضاوتی در خصوص مثبت یا منفی بودن نتایج و پیامدهای چنین طرحی می طلبد دستگاه های ذیربط و مسئولان و متولیان امر با نگاهی دقیق تر و ارزیابی هایی عمیق تر تمامی ابعاد این طرح را مورد بررسی قراردهند تا ثمره و خروجی آن در سطوح کلان و برای کلیت کشور در حوزه ها و عرصه های گوناگون مورد مطالعه قرار گیرد،در غیر اینصورت چنین طرحی می تواند با عوارض و تبعات ناخوشایندی همراه شود که ممکن است در کوتاه مدت قابل لمس نباشد اما ممکن است به تدریج و در میان مدت و بلند مدت پیامدهایی را به همراه بیاورد که رفع و دفع آن بسیار دشوار و هزینه ساز شود.

انتهای پیام/