هیئتِ ما/ عزاداری زار خاک در قورتان

آیین سنتی عزاداری زار خاک عصر تاسوعای حسینی در قلعه تاریخی روستای قورتان از توابع استان اصفهان برگزار شد. در این مراسم که شامل دو قسمت است ابتدا زار کوچک برگزار می شود و پس از آن زار خاک انجام میگیرد. پس از شروع مراسم که با ذکر « امام محمد است و علی، لعن بر قاتلان امام حسین» توسط دستۀ سادات و ذکر « رحمت خدا بر موالیان امام حسین » توسط عام ها شروع می شود ، دستۀ سادات ذکر اول را می گوید که عبارت است از: « بهر حسین در کربلا، امشب ملامت می شود/این شام را صحبش مباد، فردا قیامت می شود. » پس از اتمام این ذکر، در حین اینکه نخل به حرکت درمی‌آید مردم بر سر و سینه زده و یاحسین وشاه حسین گویان به سوگواری می‌پردازند.و دستۀ عام ها نیز آن را دوباره جواب می دهد. دستۀ سادات ذکر بعدی را که می خواهد شروع کند به دستۀ زار خاک علامت می دهد تا آنها به خاک بیفتند وسپس دستۀ سادات ذکر بعدی را می گوید و بعد از آن یا حسین ، شاه حسین سر می دهند تا ذکر دستۀ زار خاک تمام شود وهنگامی که دستۀ زار خاک بلند شدند دستۀ سادات ذکرهای بعدی خودش را می گوید. هنگامی که دستۀ زار خاک به خاک می افتند سجده می کنند وبعد از آن به حالت تشهد نشسته و با زدن بر روی پاهای خود ذکر اول دسته سادات را می گویند یعنی بیت : « بهر حسین در کربلا، امشب ملامت می شود/این شام را صحبش مباد، فردا قیامت می شود. » ذکردستۀ زار خاک در طول مراسم ثابت است اما ذکر دستۀ سادات متغیر است ودر هر منزل عوض می شود. که بعضی از ذکر های آن عبارت است از: « ای مومنان عشور است، آفاقُ پُر زشور است/ از بهر آل حیدر، جانها زتن نفور است » و « بگذار تا بگرییم، چون ابر در بهاران/کز سنگ ناله خیزد، روز وداع یاران » و « ای شیعه گر تو را هست، عقل و بصیرت و هوش/آل علی و اولاد یکدَم مکن فراموش » و... دستۀ سادات که به درب حسینیه رسید طبق زارهای معمول فرد های کوچک دیگری را با لحنی متفاوت بیان میکند و دستۀ عام ها نیز فرد اول آن را در جواب دستۀ سادات می گویند دستۀ سادات فرد اولیه را که عبارت است از « ای میکند یاران وداع امشب حسین » دو بار می گوید تا وارد حسینیه شوند. ودور حسینیه می گردند تا تمام عام ها داخل حسینیه شوند. پشت سر سادات، عام ها وارد حسینیه می شوند و گرداگرد حسینیه می ایستند. در داخل حسینیه دستۀ سادات پس از آمدن عام ها در حسینیه به صورت دایره وار در قسمتی از حسینیه می گردند و ذکر های زیر را می خوانند. « ای در مدینه مصطفی گوید حسین/ای در نجف شیر خدا گوید حسین/ ای در سما عرش عُلا گوید حسین / ای مادرش خیرالنساء گوید حسین» که در جواب هر بند آنها ، عام ها ذکر« ای میکند یاران وداع امشب حسین» را می گویند.