به گزارش خبرنگار سیاست خارجی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران، ایران و برزیل دارای روابط تاریخی هستند که قدمت آن به بیش از یک سده باز می‌گردد و از ابتدای این روابط دو کشور در زمینه‌های فرهنگی، اقتصادی و سیاسی همکاریهای خوبی با یکدیگر داشته و به طور پی در پی هیأت‌هایی در سطوح مختلف در رفت‌وآمد میان دو کشور بوده‌اند.
این کشور در میان کشورهای آمریکای لاتین گسترده‌ترین میزان روابط اقتصادی با ایران را دارد و در میان ۳ کشور اصلی واردکننده محصولات ایران در آمریکای لاتین است.
در سال‌های دهه ۱۳۸۰ خورشیدی در حوزه فرهنگی روابط دو کشور بیشتر و نتیجه آن توافقاتی در زمینه‌های ورزشی، دانشگاهی و تبادل استاد و دانشجو و همچنین ایجاد کرسی زبان فارسی و ایرانشناسی در برخی از دانشگاه‌های برزیل از جمله در دانشگاه برازیلیا و همچنین برگزاری هفته‌های متعدد فرهنگی ایران در ایالت‌های مختلف بوده است. فیلم‌های هنری ایرانی و سینمای ایران در برزیل جایگاه خاصی داشته است.
به همین بهانه گفتگوی مفصلی را با سید علی سقائیان سفیر جمهوری اسلامی ایران در برزیل ترتیب دادیم و در آن آخرین وضعیت همکاریهای سیاسی، اقتصادی و... تهران و برازیلیا را بررسی کرده‌ایم. متنی که در ادامه می‌خوانید حاصل این گفتگوی تفصیلی است.
باشگاه خبرنگاران جوان: درباره آخرین وضعیت همکاریهای ایران و برزیل و سطح تبادلات تجاری دو کشور توضیح بفرمایید.
سید علی سقائیان: برزیل کشوری با ظرفیت‌های اقتصادی و تجاری و نهمین تولیدکننده نفت، دومین تولید کننده گوشت قرمز، سومین تولیدکننده فولاد، اولین تولیدکننده قهوه، نیشکر و لوبیای سبز دنیا و با 2140 میلیارد دلار تولید ناخالص داخلی اسمی، هشتمین اقتصاد بزرگ جهان است.
این کشور با تولید 230 میلیون تن محصولات کشاورزی، دومین تولیدکننده بزرگ محصولات کشاورزی دنیا محسوب می‌شود که به یمن برخورداری از وسعت سرزمینی، خاک حاصلخیز، شرایط اقلیمی مناسب دائمی و بارندگی فراوان و نیز استفاده از فناوری‌های نوین و مدیریت صحیح ممکن شده است.
حجم تجارت ایران و برزیل در سال 1390 به 2/33 میلیارد دلار رسیده بود که بیشترین میزان در تاریخ روابط دو کشور بود اما با تشدید تحریم‌ها به حدود 1/5 میلیارد دلار در سال 1393 کاهش یافت. این روند پس از برجام بار دیگر افزایش یافت و به یک میلیارد و 669 میلیون دلار در سال 1394 و 2/2 میلیارد دلار در سال 1395رسید. ناگفته نماند که برزیل یکی از اصلی‌ترین تامین کنندگان مواد غذایی نظیر ذرت، گوشت، بذر، کنجاله سویا ، شکر و روغن ایران است. باید بگویم حجم مبادلات تجاری فیمابین در پنج ماه گذشته بالغ بر 1/56میلیارد دلار بوده است که 1/18 میلیارد دلار صادرات برزیل و 37 میلیون دلار صادرات ایران را شامل می‌شود.
باشگاه خبرنگاران جوان: می‌دانیم که برزیل از کشورهای عضو بریکس است، ممکن است درباره برنامه‌های اقتصادی ایران و برزیل توضیحاتی بفرمایید؟
سید علی سقائیان: تعاملات دوجانبه در ارتباطات میان کشورها در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی امری بسیار حائز اهمیت است. برای سفارت ایران در برزیل، همکاری و سرمایه‌گذاری مشترک در زمینه نفت، انرژی، حمل ونقل، زمینه فنآوری‌های پیشرفته، صدور خدمات فنی و مهندسی و تلاش برای متوازن نمودن مبادلات تجاری دو کشور از برنامه‌های مهم و در اولویت است. البته برای ما بهره‌گیری از جایگاه و موقعیت برزیل در سازمانهای منطقه‌ای مانند بریکس و سازمانهای بین‌المللی نیز در دستورکار است.
باشگاه خبرنگاران جوان: الگوی پیشرفت و توسعه اقتصادی برزیل چیست؟
سید علی سقائیان: با پایان دوره دیکتاتوری نظامی 21 ساله در برزیل در سال1364 (1985) و تصویب قانون اساسی جدید و متعاقب انتقال آرام قدرت سیاسی، بزرگترین کشور آمریکای لاتین دوره نوینی در تاریخ معاصر خود را آغاز نمود که افول جنبش‌های چریکی، استقرار نهادهای مردم سالاری و تجربه اقتصاد نئولیبرالی ویژگی‌های عمده آن بوده است.
فرناندو هنریک کاردوسو، رئیس جمهور نئولیبرال برزیل در اواخر سال 1380 (ابتدای سال 2001) اجرای طرح‌های کمک هزینه تحصیلی، تغذیه و انرژی را برای طبقه ضعیف جامعه در دستور کار قرار داد که لولا داسیلوا پس از به قدرت رسیدن در سال1381 (2003) و درک صحیح شرایط سیاسی و اقتصادی بین المللی، از نظر سیاست‌های اعمالی از طیف فکری چپ به سمت مرکز حرکت نموده و در تمامی عرصه‌ها، عملگرایی و اعتدال را در پیش گرفت. شاید بتوان گفت که سیاست‌های به اجرا گذاشته شده توسط دولت تحت حاکمیت چپ‌گرایان در برزیل، ترکیبی از سیاست‌های راست‌گرایانه اقتصاد بازار و لیبرالیسم از یک سو و توجه بیشتر دولت به توسعه اجتماعی با رویکردی سوسیالیستی از سوی دیگر بوده است.
یکی از برنامه‌های مهم دولت چپ گرایان، اعمال قوانین سخت در زمینه تجاری و کالاهای وارداتی بود که به تشویق بخشهای خصوصی داخلی، افزایش انگیزه برای تولید و در نتیجه کمک به رشد اقتصادی برزیل به مفهوم عام آن در زمینه‌های مختلف شد. برنامه‌ریزی برای بخشهای مختلف و نظارت بر اجرای برنامه‌ها از ویژگی‌های دیگر مسیر توسعه در برزیل بوده که البته تامین اعتبارات آن توسط بانکهای برزیل خصوصا بانک دو برزیل هم تسهیل کننده چنین برنامه هایی بوده است.
استفاده از سرمایه‌گذاری خارجی از دیگر جهت‌گیری‌های موفق برزیل در توسعه اقتصادی وصنعتی بوده است. امنیت سرمایه و سرمایه گذاری نیز از عوامل موثر در این رویکرد برزیل محسوب می‌شود.
باشگاه خبرنگاران جوان: آیا سفیر ایران در برزیل آکرودیته نزد کشورهای دیگر هم هست یا خیر؟
سید علی سقائیان: سفارت جمهوری اسلامی ایران در برازیلیا با توجه به وسعت قلمرو برزیل که تقریباً 5 برابر ایران و حدود وسعت اروپا می باشد، تنها متولی تنظیم روابط بین جمهوری اسلامی ایران و جمهوری فدراتیو برزیل می‌باشد و سفیر ایران در برزیل اکرودیته نزد کشور دیگری نیست.
باشگاه خبرنگاران جوان: یکی از مولفه‌های قدرت نرم برزیل موضوع فوتبال و برتری این کشور در این ورزش است با توجه به اینکه کشور ما استعداد بالای در زمینه فوتبال دارد آیا زمینه همکاری در این عرصه و بهره گیری از دانش فنی فوتبال برزیل وجود دارد؟
سید علی سقائیان: همکاری در زمینه ورزشی و خاصه فوتبال مهم ارزیابی می‌شود. دو کشور برای تاسیس «مدرسه فوتبال در ایران» توسط یکی از باشگاههای ورزشی برزیل با هدف تربیت فوتبالیست‌های حرفه‌ای در حال رایزنی هستند و پیشنهاد طرف برزیلی در حال بررسی توسط مراجع ذیربط ایرانی است.
باشگاه خبرنگاران جوان: همکاریهای دو کشور در مسائل بین المللی در چه وضعیتی است؟
سید علی سقائیان: ما در سازمانهای بین‌المللی با برزیل همکاریهای نزدیک و متقابلی داریم. حمایت از نامزدهای طرف مقابل در سازمانهای تخصصی بین‌المللی، یکی از موارد این همکاری‌هاست. برزیل در سال 1394 (2015) در شورای حقوق بشر هم رای خود را از مثبت به ممتنع به نفع جمهوری اسلامی ایران تغییر داد و در اجلاس سال گذشته نیز همین وضعیت ادامه یافت. البته ارتقای همکاری با این کشور با توجه به گفتگوهایی که فیمابین در چنین زمینه‌هایی جریان دارد.
باشگاه خبرنگاران: همکاریهای ایران و برزیل در چهارچوب جنبش عدم تعهد چگونه بوده و در اینباره چه دورنمایی دارید؟
سید علی سقائیان: برزیل از اعضای جنبش عدم تعهد نیست؛ ولی به‌عنوان ناظر در اجلاس‌های آن شرکت می‌کند. با توجه به عضویت و نقش محوری برزیل در مرکوسور (بزرگترین بلوک اقتصادی آمریکای جنوبی)، طبیعی است که مشارکت برزیل در این گروه حائز اهمیت بوده و ما نیز به‌عنوان یک عضو مهم و تاثیر بخش عدم تعهد با توجه به روابط حسنه‌ای که با برزیل داریم، در مورد موضوعاتی که همکاری تهران وبرازیلیا ایجاب کند، رایزنی و مشورت‌هایی داریم.
باشگاه خبرنگاران جوان: با توجه به سیاست‌های یک جانبه افراطی دولت جدید ایالات متحده آمریکا به ویژه سیاست‌های تندی که دولت ترامپ علیه ایران و برخی کشورهای آمریکایی همچون مکزیک و کوبا دارد، نوع سیاست و تعامل برزیل با آمریکای ترامپ چگونه است؟
سید علی سقائیان: دونالد ترامپ در زمان مبارزات انتخاباتی، در حوزه‌های مختلف اظهار نظراتی کرده که برای همه کشورها افراطی و خارج از عرف و منطق دیپلماتیک و روابط بین المللی تلقی می‌شود. برزیل نیز مانند بسیاری از کشورهای جهان، شاهد پدیده جدیدی در آمریکا بوده و روابط خود را متناسب با شرایط جدید و منافع خود در رابطه با این کشور تنظیم می‌کند. ایالات متحده آمریکا (بعد از چین) دومین شریک تجاری برزیل و بزرگترین سرمایه‌گذار در این کشور است که تاکنون در مجموع بیش از 104 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری کرده است.
باشگاه خبرنگاران جوان: آیا برزیل در توسعه میادین نفتی ایران در پسابرجام نقشی داشته است؟
سید علی سقائیان: برزیل به لحاظ فناوری اکتشافات و استحصال نفت از حوزه آب‌های عمیق دارای تجربه و ظرفیت‌ها و امکانات خوبی است و شرکت پتروبراس برزیل آمادگی خود را برای همکاری در زمینه اکتشاف میادین نفتی ایران اعلام کرده است.
باشگاه خبرنگاران: روابط ایران و برزیل در زمینه حفظ منابع طبیعی چگونه است، به نظر شما الگوی توسعه پایدار برزیل و حفظ منابع طبیعی و محیط زیست آنان می‌تواند برای ایران مفید باشد؟ برنامه‌ای در این زمینه داشته‌اید؟
سید علی سقائیان: برزیل در زمینه توسعه پایدار از کشورهای موفق در جذب سرمایه‌گذاری خارجی است. آنان همچنین توانسته‌اند طرح‌های حفاظت از محیط زیست خود را با دریافت کمک‌های خارجی پیش ببرد. این کشور به‌دنبال بحران اقتصادی که از دو سال و نیم پیش آغاز شده است، بیشتر به‌دنبال جذب سرمایه خارجی بوده و کمتر سرمایه‌گذاری می‌کند.
کشور ما با دارای تفاوت‌های فاحشی در زمینه اقلیم و محیط زیست با برزیل است. برزیل با داشتن یک هشتم آب شیرین دنیا و بارندگی فراوان و خاک حاصلخیز وسیع و قرار گرفتن بخش عمده جنگل‌های آمازون در این کشور، با ایران که بارندگی آن از میانگین پائین تری است، نمی تواند الگوی مناسبی برای حفظ محیط زیست در اختیار ایران قرار دهد. البته تجربه این کشور در این زمینه حائز اهمیت بوده و در چهارچوب همکاری در زمینه‌های کشاورزی از آن استفاده خواهد شد.
باشگاه خبرنگاران جوان: درباره همکاریهای دو کشور در عرصه کشاورزی بگویید؟
سید علی سقائیان: در چهارمین کمیسیون مشترک همکاریهای ایران و برزیل که آبان ماه 1395 در برازیلیا تشکیل شد، یادداشت تفاهم جدیدی میان وزارت جهاد کشاورزی جمهوری اسلامی ایران و وزارت کشاورزی، دامپروری و تامین غذای جمهوری فدراتیو برزیل به امضاء رسیده است که ایجاد کمیته مشترک جهت بررسی زمینه‌های همکاری توسط وزارت جهاد کشاورزی و طرف برزیلی آن از مفاد این تفاهم نامه است. پیگیری و اجرایی کردن این تفاهمات در راستای ارتقای همکاریهای کشاورزی دو کشور هم از موارد برنامه سفارت است. این تفاهم نامه هم بستر و تبادل تجربه و هم همکاری در حوزه‌های کشاورزی و دامپروری فیمابین را مشخص کرده است. بنابراین با اجرای آن می توان همکاریهای خوبی را شکل داد.
باشگاه خبرنگاران جوان: قرار بود قرارداد توافق هسته‌ای میان ایران و برزیل و ترکیه منعقد شود، آیا امکان پیگیری انعقاد توافقات مشابه در ذیل برجام وجود دارد؟
سید علی سقائیان: این مورد از ابتکاراتی بود که در آن زمان مطرح شد؛ ولی با امضای توافق جامع اقدام مشترک(برجام) ضرورتی برای چنین مواردی نیست.
باشگاه خبرنگاران جوان: وضعیت خطوط هوایی برای گردشگران و مسافران میان ایران و برزیل چگونه است؟
سید علی سقائیان: خب در بحث تبادل بین کشورها، وجود خط پرواز هوایی مستقیم بسیار حائز اهمیت است. چون هم باعث توسعه همکاری در زمینه‌های گردشگری و در نتیجه، شناخت ملت‌ها نسبت به فرهنگ، اقتصاد و جاذبه‌های جهانگردی کشور مقابل شده و در زمینه حمل و نقل کالا فرصت جدید و مستقیمی فراهم می‌شود. برقراری خط هوایی بین تهران و برازیلیا این فرصت را هم فراهم خواهد کرد که ارتباط بین ایران و همه کشورهای نیمکره غربی تسهیل شود. چون هیچ پرواز مستقیمی بین ایران و کشورهای این منطقه برقرار نیست.
انتهای پیام/