سایر زبان ها

صفحه نخست

سیاسی

بین‌الملل

ورزشی

اجتماعی

اقتصادی

فرهنگی هنری

علمی پزشکی

فیلم و صوت

عکس

استان ها

شهروند خبرنگار

وب‌گردی

سایر بخش‌ها

اگر توماج در عصر پهلوی بود!

باتوجه به اعتراض حامیان پهلوی و سلطنت‌طلبان به بازداشت توماج صالحی و حمایت همه‌جانبه از او، نگاهی به وضعیت زندانیان سیاسی در دوران پهلوی انداخته‌ایم و چند سند تاریخی را بررسی می‌کنیم.

اخیرا خبری در رابطه با توماج صالحی رپری که در پی ناآرامی‌های سال گذشته به تشویش اذهان عمومی پرداخت در رسانه‌ها سر و صدای زیادی به راه انداخت که در آن حکم اولیه این رپر طی چند ماه، به حبس تقلیل یافت. اما چند روز پیش، بعد از گذشت چند ماه، وی با قرار وثیقه آزاد شد.

اما اکنون قصد داریم بررسی کنیم که اگر چنین اتفاقی در زمان پهلوی رخ می‌داد، واکنش آنان نسبت به این اتفاق چه بود. با توجه به اعتراض حامیان پهلوی و سلطنت‌طلبان به بازداشت توماج صالحی و حمایت همه‌جانبه از او، نگاهی به وضعیت زندانیان سیاسی در دوران پهلوی انداخته و چند سند تاریخی را بررسی می‌کنیم.

 

فِرِد هالیدِی، نویسنده روابط بین‌الملل و خاورمیانه، در کتاب «ایران: دیکتاتوری و توسعه» می‌نویسد:

«ساواک دست‌کم به سه شیوه متمایز آدم می‌کشت. اولاً عده زیادی را مستقیماً به گلوله می‌بندد. از هنگامی که در سال ۱۳‌۵۰شمسی مقاومت چریکی آغاز شد، ده‌ها جوان رسماً به این طریق کشته شده‌اند. گرچه، شاید رقم واقعی از این بیشتر باشد! به نظر می‌رسد گاهی ساواک ترجیح می‌دهد مخالفان را بجای دستگیری عمداً بکشد. ثانیاً عده‌ی قابل ملاحظه‌ای پس از محاکمه در دادگاه‌های نظامی تیرباران می‌شوند. در دهه‌ی ۱۹‌۵۰میلادی [دهه ۱۳۳‌۰شمسی]، پیش از تأسیس ساواک، وزیر امورخارجه سابق در حکومت مصدق و حداقل ۳۶ افسر ارتش به این ترتیب تیرباران شدند. از ۱۹‌۷۱ تا ۱۹‌۷۶ میلادی [۱۳‌۵۰ تا ۱۳‌۵۵ هجری شمسی]، بیش از ۳۰۰ نفر پس از محکومیت در دادگاه‌های نظامی رسماً تیرباران شدند. ثالثاً عده‌ی بسیاری بر اثر بدرفتاری، با شکنجه زیر بازجویی یا در زندان جان خود را از دست می‌دهند.»

عمده سلطنت‌طلبان، یک تصویر غیرواقعی از دوران پهلوی منعکس می‌کنند؛ تصویری رویایی و افسانه‌ای که شبکه‌های ماهواره‌ای در قالب مستند برای مخاطبانشان ساخته‌اند. فعالان رسانه‌ای سلطنت‌طلب نیز در فضای مجازی، یک دروغ بزرگ را در مورد آزادی در دوران پهلوی دائم تکرار می‌کنند. برای مثال شاید شما هم دروغِ «ایران در سال ۱۳‌۵۲ آزادترین کشور جهان شناخته شد» را شنیده باشید.

برای اثبات این دروغ شاید این نکته جالب باشد؛ پروفسور جیمز بیل، استاد روابط بین‌الملل کالج ویلیامزبورگ ویرجینیا، در کتاب خود که تحت عنوان «عقاب و شیر: تراژدی روابط ایران و آمریکا» منتشر شده، می‌نویسد: «مارتین انالز، دبیرکل عفو بین‌الملل، در سال ۱۳‌۵۲ شمسی گفت: سابقه هیچ کشوری در جهان در زمینه حقوق‌بشر، بدتر از ایران نیست.»

با توجه به اظهار نظر دبیر کل عفو بین‌الملل در همان سال، چگونه می‌توان گفت که ایران آزاد‌ترین کشور جهان شناخته شده بود؟

اما در رابطه با موضوع حقوق بشر و وضعیت زندانیانی توماج صالحی در دوران پهلوی نیز، می‌شود به اسناد دیگری اشاره کرد. مثلا یرواند آبراهامیان، مورخ ایرانی ـ آمریکایی در کتاب «ایران بین دو انقلاب» می‌نویسد: «در اوایل سال ۱۳۵‌۶ هجری شمسی، سازمان عفو بین‌الملل در لندن که در گذشته بیشتر بر زندانیان سیاسی بلوک شرق متمرکز بود، توجه خود را به کشور‌های غیرکمونیست معطوف داشته و کشف کرد که ایران یکی از «شدیدترین نقض‌کنندگان حقوق‌بشر در جهان» است. کمیسیون بین‌المللی حقوق‌دانان در ژِنِو که محافظه‌کارتر بود، رژیم [پهلوی]را به «استفاده سیستماتیک از شکنجه و نقض حقوق اولیه مدنی شهروندان» متهم کرد. انجمن بین‌المللی حقوق بشر وابسته به سازمان ملل متحد نیز، نامه سرگشاده‌ای خطاب به شاه صادر کرد و در آن، رژیم را به نقض شدید حقوق‌بشر متهم نموده و از او خواست که به وضعیت اسف‌بار حقوق بشر در ایران سر و سامان دهد.»

زندان ساواک

اکنون که به اعدام زندانیان سیاسی اشاره شد، شاید نظر شخص محمدرضا پهلوی نیز برای شما جالب باشد. اسدالله علم در یادداشت روز ۶ خرداد ۱۳‌۵۱ می‌نویسد: «عرض کردم: اگر واقعاً دست کسی به خون آلوده نباشد چرا باید کشته شود؟ برای صِرف همکاری با محرّکین، مجازاتِ اعدام، زیادی است.

شاهنشاه فرمودند:، ولی در قانون محاکمات نظامی، این‌ها هم متهم در آشوب و بَلوا هستند و باید اعدام شوند!

عرض کردم: درست است، ولی وجداناً صحیح نیست؛ چه بسا راه بیایند و بعد‌ها اصلاح شوند.

فرمودند: مثل اینکه تو هم پفیوز شده‌ای... «!»

خاطرات عَلَم، جلد دوم، چاپ چهارم، صفحه ۲‌۸۸.»

حتی می‌شود به تعداد و تکثر زندانیان سیاسی در آن دوره نیز اشاره کرد؛ جان فوران، استاد جامعه‌شناسی در دانشگاه سانتا باربارا کالیفرنیا، در کتاب «مقاومت شکننده: تاریخ تحولات اجتماعی ایران از سال ۱۵۰‌۰ میلادی تا انقلاب» می‌نویسد:

«اگرچه تأیید این آمار دشوار است، اما [به هرحال]عفو بین‌الملل در ۱۳‌۵۵ هجری شمسی، این تعداد را بین ۲۵ هزار تا ۱۰۰ هزار نفر برآورد کرد و اعلام داشت: «هیچ کشور دیگری در جهان از نظر تعداد سوء سابقه در حقوق بشر به پای ایران نمی‌رسد». از دهه ۱۳‌۴۰هجری شمسی، شکنجه، بخش غیرانسانی و ددمنشانه، ولی معمولِ روند بازداشت و بازجویی بود.

هدف از این اقدامات ساواک، «گسترش جَو وحشت، بدگمانی، بی‌اعتقادی و بی‌تفاوتی» در سراسر کشور بود و از این لحاظ ساواک بخش جداناشدنی رابطه کلی دولت با جامعه ایران را تشکیل می‌داد.»

منبع: فارس

تبادل نظر
آدرس ایمیل خود را با فرمت مناسب وارد نمایید.
نظرات کاربران
انتشار یافته: ۳۰
در انتظار بررسی: ۰
ناشناس
۱۱:۲۶ ۱۰ آذر ۱۴۰۲
ظاهراً قرن هاست که آزادی و انصاف و رفاه و حرف حق از این مملکت فرار کرده.
فرزند ایران
۰۹:۳۳ ۰۹ آذر ۱۴۰۲
سلام.
یه واقعیتی که هست اینه که ما از ابتدای انقلاب اسلامی اجازه ندادیم تا مردم نظر بدن و انتقاد کنن. کار به اینجا رسیده که هر کسی از جاش بلند شده، اعتراض سنگین میکنه. مقصر مردم نیستند بلکه این مسؤلان بودند که کار به اینجا برسه. حتی افرادی که از قبال نظام به ثروت رسیدند هم جز این معترضین هستند.
ناشناس
۰۸:۰۹ ۰۹ آذر ۱۴۰۲
پرویز ثابتی در خاطراتش می‌گوید: "از همان ابتدا خواستم به رده های بالاتر در ساواک، کشور و شخص شاه این نکته را توجه دهم که تأمین امنیت کشور تنها از طریق سرکوب و مبارزه با سازمان‌ها و گروه‌های مخالف و برانداز امکان‌پذیر نیست. در یکی از گزارش‌های اساسی نوشته بودم فقر، فساد و بی عدالتی موجب عدم رضایت و روی‌گردانی و توسل به اقدام‌های ضدامنیتی می‌شود. سرکوب این اقدامات نیز آثار و عوارضی به جای‌ گذارده و عکس‌العمل‌های جدیدی را سبب می‌شود."
ناشناس
۰۸:۰۸ ۰۹ آذر ۱۴۰۲
چرا هی عکس نحس و ریخت کثیف و اسم مسخره شو میارین توی خبرهاتون؟؟؟؟
فقط فیلم یا عکس اعدامشو بذارین هر وقت شد
ایرانی
۰۸:۰۷ ۰۹ آذر ۱۴۰۲
روحش شاد...
ناشناس
۰۸:۰۶ ۰۹ آذر ۱۴۰۲
توماج اگه تودوره پهلوی بود حالا اون دنیا وسط جهنم داشت کلیپ میساخت
ناشناس
۰۳:۴۷ ۰۹ آذر ۱۴۰۲
رپر حرومزاده
ناشناس
۰۰:۵۱ ۰۹ آذر ۱۴۰۲
مرگ بر شاه
ناشناس
۲۳:۰۶ ۰۸ آذر ۱۴۰۲
شما هم تو این عرصه نوآوری داشتید پس جای نگرانی نیست
ناشناس
۲۲:۵۱ ۰۸ آذر ۱۴۰۲
توماج صالحی همون داریوشه
ناشناس
۲۲:۴۹ ۰۸ آذر ۱۴۰۲
دلفین ها هم پرواز میکنند و ماست سیاه است باتشکر
ناشناس
۲۲:۴۲ ۰۸ آذر ۱۴۰۲
خداوند رحمتش کند.
علی
۲۱:۵۸ ۰۸ آذر ۱۴۰۲
همین مستراب رو ازاد میکنید که کشور بو بد میگیره بزارید همون تو باشن که با بوی گند خودشون به درک شن،
امین
۲۱:۵۲ ۰۸ آذر ۱۴۰۲
حیف نمیشه حرف راحت زد توماج سگ صفت هم یه بی شرفه مثل بقیهشون ...
آشتیانی
۲۱:۳۲ ۰۸ آذر ۱۴۰۲
لعنت خدا بر رژیم دست نشانده پهلوی و خانواده های سلطنت طلب...
ناشناس
۲۱:۱۵ ۰۸ آذر ۱۴۰۲
یه خواننده رو گرفتید شکنجه کردید اینقدرت توجیه نکنید
ناشناس
۱۵:۲۶ ۱۰ آذر ۱۴۰۲
برو عکس فلسطینیای ازاد شده رو ببین شکنجه یعنی اون اتفاقی که برای اونا پیش اومده نه بیاد چاق تر برگرده
ناشناس
۲۱:۰۹ ۰۸ آذر ۱۴۰۲
نگا استیل مردو خط میندازه قلبو ...
ناشناس
۲۰:۵۹ ۰۸ آذر ۱۴۰۲
لعنت به پهلوی و سلطنت طلب
اینها هم مثل صهیونیست هستند و باید از روی زمین محو شوند
ناشناس
۲۰:۵۴ ۰۸ آذر ۱۴۰۲
روحت شاد رضا شاه و محمدرضا شاه
ناشناس
۱۵:۲۵ ۱۰ آذر ۱۴۰۲
بحرین فروش و آرارات فروش خیلی روحشون شاده البته تو جهنم
ناشناس
۲۰:۵۳ ۰۸ آذر ۱۴۰۲
خواهر مهدی باکری گفته ساواک هرموقع میومد دنبال مهدی اصلا بهشون توهبن ویا زورگویی نمیکرد
ناشناس
۲۰:۵۰ ۰۸ آذر ۱۴۰۲
مرگ بر مزدوران غرب وحشی
ناشناس
۲۰:۳۶ ۰۸ آذر ۱۴۰۲
این نس ناس ها از کار خودشون مطمئن هستند . منافق توی کشور خیلی زیاد شده از اداره ها بگیر تا ...... . دولت اقای رییسی هم که خوابه. اینا اومدن افراد فاسد رو جمع کنند دیدن همه خودی هستن ههههه یکی از خانواده ایثارگره ، یکی برادر جانباز هست ، یکی سهمیه دار هست. هههه فقط خدا به داد مردم برسه ، که بین منافق و مال مردم خور ، ..... گیر افتادن.
ناشناس
۲۰:۳۵ ۰۸ آذر ۱۴۰۲
اگرتوماج زمان شاه بود بااین رفتارهایش سالها ساواک اورا زیرخاک کرده بود
ناشناس
۲۰:۳۱ ۰۸ آذر ۱۴۰۲
کی است که اینها را بفهمد ؟
ماهی کی قدر آب را می داند ؟
خوشی زیاد دل اینها را زده لذا قدر این همه آزادی رانمی دانند
ناشناس
۲۰:۳۱ ۰۸ آذر ۱۴۰۲
آدم هایی که اخلاق درستی ندارند پایشان را روی صتدلی می گذارند
ناشناس
۲۰:۱۷ ۰۸ آذر ۱۴۰۲
بابا این صالحی درپیتی میخواد مهاجرت وپناهنده به خارج بشه داره زمینه سازی میکنه برای این هدفش ..همچین عددی هم نیست
ناشناس
۱۹:۴۴ ۰۸ آذر ۱۴۰۲
خودتون هم بدونین تنها دیکتاتوری که میتونین خودتون رو باهاش مقایسه کنین حکومت پهلوی هست خوبه ‍
ناشناس
۱۹:۲۸ ۰۸ آذر ۱۴۰۲
شاه هر چی بود عین مرد یک رو بود و دستمال کشو دورو نبود !
خودتونو با شاه مقایسه نکنید چون تفکر او با شما عین تفکر یک فوق دکترا با یک دبستانیه