باشگاه خبرنگاران جوان - آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی از مراجع معظم تقلید شیعه امروز چهارشنبه 21 آبان ماه در دیدار رئیس و جمعی از مدیران و محققان مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی(نور) که با همراهی جمعی از اساتید برجسته علوم قرآن و تفسیر حوزه با رونمایی از سامانه هوشمند «گفتوگو با تفاسیر»برگزار شد ضمن تقدیر از تلاش‌های انجام‌شده در حوزه فناوری‌های دینی، تأکید کردند: حوزه علمیه نه‌تنها از قافله علم و فناوری عقب نمانده، بلکه در زمینه بهره‌گیری از هوش مصنوعی در خدمت قرآن و معارف اهل‌بیت علیهم‌السلام نیز پیشرو است.
قدردانی از پیشرفت حوزه در فناوری‌های نوین
ایشان افزودند: اطلاع نداشتم که حوزه در زمینه هوش مصنوعی این‌قدر فعال شده است. از دیدار شما و گزارش کاملتان خوشحال و مفتخرم. به همه شما تبریک می‌گویم که در متن خدمت به قرآن کریم و علوم اسلامی، از امکانات علمی روز بهره می‌برید. تحقق کلام امیرالمؤمنین علیه‌السلام درباره «چشمه‌های علم» بودن قرآنمرجع عالی‌قدرجهان اسلام با استناد به فرمایش امیرالمؤمنین علیه‌السلام درنهج‌البلاغه، «إِنَّ اَللَّهَ سُبْحَانَهُ لَمْ يَعِظْ أَحَداً بِمِثْلِ اَلْقُرْآنِ... وَ فِيهِ رَبِيعُ اَلْقَلْبِ وَ يَنَابِيعُ اَلْعِلْمِ وَ مَا لِلْقَلْبِ جِلاَءٌ غَيْرُهُ» فرمودند: قرآن، چشمه دانش و قاطع میان حق و باطل است؛ هرچه پیش از شما و پس از شما تا قیامت در آن بیان شده و هدایت از آن سرچشمه می‌گیرد این سخن امیرالمؤمنین(ع) نشان می‌دهد که قرآن سرچشمه علم بی‌پایان است.
هر بار که انسان بدان مراجعه کند، چیزی بر معرفتش افزوده و از جهلش کاسته می‌شود. کاری که شما می‌کنید مصداق همین ارجاع به چشمه‌های علم قرآن است. قرآن سرچشمه همه دانش‌ها؛ اگر مطلبی نیافتیم، کوتاهی از ماستدر ادامه معظم‌له به آیه‌ای از قرآن استناد کردند و افزوند: «وَنَزَّلْنَا عَلَيْكَ الْكِتَابَ تِبْيَانًا لِكُلِّ شَيْءٍ وَهُدًى وَرَحْمَةً وَبُشْرَى لِلْمُسْلِمِينَ، کتاب را بر تو نازل کردیم که بیانگر هر چیز و راهنما و رحمت و بشارت برای مسلمانان است.» (نحل، ۸۹)
ایشان اظهارکردند: خداوند در قرآن فرموده اند که این کتاب تبیان همه چیز است، یعنی هرچه بشر برای سعادت و هدایت نیاز دارد، در آن هست. اگر چیزی را ما در قرآن نمی‌یابیم، ضعف از فهم ما است؛ نه از کتاب خدا.
جایگاه علمی تفسیر و نقش فناوری
معظم‌له خاطرنشان کردند: در گذشته برخی تفسیر را کاری غیرعلمی می‌پنداشتند، اما امروز روشن شده که تفسیر، از علمی‌ترین رشته‌هاست. زیرا ورود در فهم دقیق آیات، تحلیل لغوی، شأن نزول و استخراج مفاهیم، نیازمند تحقیق جامع است. حال با فناوری هوش مصنوعی، این مسیر دقیق‌تر، سریع‌تر و مستندتر پیش می‌رود.
ایشان اضافه کردند:فعالیت شما در حوزه تفسیر، علامت بالندگی حوزه در علم روز است. حوزه عقب نمانده؛ بلکه در همین عرصه حیاتی، یعنی تفسیر قرآن، پیشرو است.
توصیه به گسترش اطلاع‌رسانی دقیق
آیت‌الله مکارم شیرازی با اشاره به ضرورت خبررسانی و اطلاع رسانی از دستاوردهای فاخر مرکز نور تصریح کردند: بسیاری از کارهای ارزنده صورت می‌گیرد اما منتشر نمی‌شود. رسانه‌ها و صداوسیما باید نشان دهند که حوزه چگونه در علم و فناوری پیشرفت کرده است.خبررسانی نیمی از کار است؛ زیرا آگاهی جامعه، انگیزه‌ای برای ادامه فعالیت‌های علمی ایجاد می‌کند.
معظم له همچنین بر ضرورت اطلاع رسانی این دستاوردها به بزرگان و مراجع حوزه تأکید فرمودند.
ضرورت تجهیز حوزه در جنگ فرهنگی
معظم‌له با اشاره به فرمان قرآنی درباره آمادگی در برابر دشمنان به این آیه قرآن کریم اشاره نمودند که: «وَأَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِن قُوَّةٍ، تا می‌توانید برای مقابله با آنان نیرو و آمادگی فراهم کنید».
ایشان ادامه دادند: این فرمان الهی امروز فقط ناظر به جنگ نظامی نیست؛ بلکه شامل میدان علم و فرهنگ هم می‌شود. اکنون جنگ، فرهنگی است و باید به ابزارهای علمی و هوش مصنوعی مجهز شویم. همان‌طور که در میدان نبرد مادی باید سلاح داشت، در میدان فرهنگ نیز داشتن ابزار دانش و تحلیل هوشمند ضروری است.
هوش مصنوعی در خدمت قرآن
آیت‌الله مکارم شیرازی در بخش دیگری از سخنان خود بیان داشتند: هوش مصنوعی ظرفیت فراوانی برای ترجمه و تحلیل تفاسیر دارد؛ این یعنی بهره‌گیری از فناوری برای بسط معارف قرآن. ما باید از قوه و نیرو در میدان فرهنگی استفاده کنیم. اگر دیگران با انگیزه‌های سیاسی یا مادی نرم‌افزار تولید می‌کنند، ما نیز با نیت الهی برای ترویج حقیقت قرآن این کار را انجام دهیم.
ایشان ابراز امیدواری کردند این ابزار در سایر بخش های علوم اسلامی مانند فقه، أصول، رجال و تاریخ نیز فعال گردد.
تجربه شخصی در نگارش تفسیر نمونه
ایشان در یادآوری خاطره‌ای تاریخی، گفتند: در دوران گذشته، جوانانی خواستار تفسیری بودند که با زبان نسل جدید نوشته شود. پاسخ دادیم چنین تفسیری نیست، لذا باید بنویسیم. بسیاری از جلدهای تفسیر نمونه در ایام تبعید در انارک و مهاباد نوشته شد. حتی در جمع‌های محدود، کار را ادامه دادیم؛ چون باور داشتیم قرآن باید به زبان روز برای همه قابل فهم باشد. امروز که با هوش مصنوعی این مسیر ادامه یافته، بسیار خرسندم.
تأکید بر تأثیر معنوی قرآن
مرجع تقلید جهان تشیع در بخش پایانی سخنان خود به جنبه تربیتی و روحی قرآن اشاره کردند و افزودند: قرآن سرچشمه آرامش و زدودن زنگارهای دل است. انسان گرفتار دنیا دلش زنگار می‌گیرد؛ ارتباط با قرآن آن را پاک می‌سازد. شما با خدمت به قرآن، دل‌های مردم را با حقیقت الهی پیوند می‌دهید.
پایان سخنان و دعای معظم‌له
در خاتمه آیت‌الله‌ا مکارم شیرازی ضمن دعای ویژه برای دست اندرکاران تولید این برنامه و تبریک به ایشان فرمودند: برای همه شما و دست اندرکاران تولید این برنامه به صورت خاص دعا میکنم و به همه شما تبریک می‌گویم که در مسیر قرآن گام برداشته‌اید. کار شما در خدمت قرآن، جهاد علمی است. امیدوارم مشمول دعای اهل‌بیت علیهم‌السلام باشید و خداوند جزای خیر به شما عنایت فرماید. یقین بدانید این نور در چشم اهل‌بیت علیهم‌السلام خواهد بود و آینده این مسیر از گذشته روشن‌تر است.
لازم به ذکر است در این جلسه جمعی از اساتید برجسته حوزه علوم قرآن و تفسیر از جمله حجج اسلام والمسلمین آقایان دکتر محمدعلی رضایی اصفهانی، دکتر حمید ملکی، دکتر مهدی رستم‌نژاد، دکتر محمد فاکر میبدی و دکتر سیدرضا مؤدب نیز حضور داشتند.
گفتنی است، ین سامانه به آدرس Chattotafsir.inoor.ir با بهره‌گیری از ظرفیت هوش مصنوعی، به همت مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی(نور) طراحی شده و امکانی نوین برای جست‌و‌جو و تعامل علمی با منابع تفسیری را فراهم می‌کند.
در ابتدای این دیدار حجت الاسلام والمسلمین محمدحسین بهرامی، رئیس مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی گزارشی از سامانه طراحی شده ارائه داد.