باشگاه خبرنگاران جوان - محمد سراوانی روز شنبه در نشست تخصصی از شمارش تا شناخت، مروری بر نظام آماری اتباع خارجی به میزبانی سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان قم، با بیان اینکه براساس مفاد کنوانسیون ژنو، حدود سه درصد جمعیت هر کشور می‌تواند از اتباع خارجی تشکیل شود، اظهار کرد: در حال حاضر ۱۵ استان کشور میزبان اقامت مجاز اتباع خارجی هستند و این موضوع نیازمند مدیریت دقیق و هماهنگی نهادی است.
وی با اشاره به برخی چالش‌ها در حوزه اتباع افزود: متأسفانه فعالیت‌های موازی برخی دستگاه‌ها در زمینه امور اتباع، مانع شکل‌گیری رویکرد واحد و یکپارچه شده‌است. برای رفع این مشکل، مذاکراتی در شورای نگهبان انجام شده تا از بروز موازی‌کاری جلوگیری شود.
نبود شناسه یکتای آماری برای اتباع
معاون طرح‌های آماری و آمارهای ثبتی مرکز آمار ایران نیز در این نشست، با تأکید بر اهمیت اجرای سرشماری نفوس و مسکن با رویکرد ثبتی‌مبنا گفت: یکی از مسائل اساسی در حوزه اتباع، نوسانات زیاد جمعیتی و تغییرات پی‌درپی در اطلاعات هویتی آنان است. با توجه به نقش اتباع در حوزه‌هایی همچون آموزش، بهداشت، خدمات اجتماعی و امنیت، ضروری است که داده‌های آنان دقیق و قابل ردیابی باشند.
فریبا بنی‌هاشمی افزود: شمارش اتباع با توجه به سیاست‌های موجود و تعدد مبادی آماری با دشواری همراه می‌باشد، هم‌اکنون چندین منبع داده مستقل در حوزه اتباع فعالیت می‌کنند که این عدم یکپارچگی، اجرای سرشماری را با چالش روبه‌رو کرده‌است.
وی تأکید کرد: در حوزه اتباع خارجی، شناسه یکتای آماری وجود ندارد و نبود استانداردهای آماری معتبر و تغییرات مداوم اطلاعات، امکان ردیابی دقیق را دشوار کرده‌است. همکاری دستگاه‌های اجرایی برای ایجاد یک نظام آماری یکتا، امری ضروری به شمار می‌رود.
تحولات چهار دهه‌ای حضور اتباع در ایران
رئیس گروه آمارهای جمعیت مرکز آمار ایران، نیز در تشریح تحولات حوزه اتباع خارجی گفت: مهاجرت و حضور اتباع در ایران یکی از مهم‌ترین تغییرات جمعیتی چهار دهه اخیر بوده‌است. دهه‌های ۶۰ و ۷۰ با ورود گسترده پناهندگان افغانستانی و عراقی همراه بود، اما در دهه ۹۰ و در پی تغییر شرایط منطقه‌ای، ترکیب جمعیتی آنان تغییر کرد.
الهام فتحی ادامه داد: استان‌های تهران، خراسان رضوی و اصفهان میزبان حدود ۶۰ درصد اتباع خارجی کشور هستند و نسبت مردان در جمعیت اتباع بیش از زنان است.
وی افزود: آمار و اطلاعات دقیق مربوط به اتباع برای سیاستگذاری در زمینه‌های اقتصادی، اجتماعی و جمعیتی اهمیت دارد و سرشماری ثبتی‌مبنا کامل‌ترین منبع برای گردآوری چنین داده‌هایی است.
چالش‌های جدی داده‌های اتباع
مدیرکل دفتر جمعیت، نیروی کار و اقتصاد خانوار مرکز آمار ایران نیز در این نشست، با اشاره به ضرورت وجود ابزارهای هویتی استاندارد در اجرای سرشماری ثبتی‌مبنا گفت: شماره ملی و کد پستی، 2 رکن اصلی برای تحقق این رویکرد هستند، اما در حوزه اتباع با تعدد منابع اطلاعاتی مواجه می باشیم.
مریم پوررضا افزود: پایگاه ثبت جمعیت سازمان ثبت‌احوال، پایگاه مرکز امور اتباع وزارت کشور، داده‌های شرکت پست و اطلاعات سرشماری ۱۳۹۵ هرکدام به‌صورت مستقل داده‌هایی تولید می‌کنند و همین موضوع باعث ایجاد رکوردهای تکراری، نبود تاریخ ثبت، نامشخص بودن محل تولد اتباع متولد ایران و خطاهای مشابه شده‌است.
منبع: روابط عمومی سازمان مدیریت و برنامه ریزی قم