باشگاه خبرنگاران جوان؛ نفیسه خلیلی - به منظور اطلاع از روند نظرسنجی مخاطبان و میزان شفافیت مرکز تحقیقات صداوسیما، بازدیدی با حضور اصحاب رسانه برای در جریان قرار گرفتن میزان مخاطبان برنامههای رادیو و تلویزیون انجام شد. در این بازدید خبرنگاران در جریان روند نظرسنجی پرسشگران قرار گرفتند و سوالات خود را مطرح کردند.
محسن شاکرینژاد، رئیس مرکز تحقیقات سازمان صداوسیما در ابتدا به سابقه ۶۰ ساله این مرکز اشاره کرد و گفت: این مرکز قدیمیترین مرکز افکارسنجی و نظرسنجی در ایران و قدیمیترین و با تجربهترین مرکز سنجش مخاطب در ایران است، که انواع و اقسام شیوههای سنجش مخاطب را در طول سالیان گذشته آزمایش کرده و به دقیقترین شیوهها در ابزار سنجش رسیده است. در دنیا کشورهایی که صاحب صنعت رادیو تلویزیون هستند، از ابزارهایی استفاده میکنند که در جامعه ایرانی از لحاظ فنی و فرهنگی قابلیت اجرایی ندارد. اما شیوههای دیگر نظرسنجی از قبیل میدانی و تلفنی در مرکز تحقیقات سازمان صداوسیما استفاده میشود.
شاکرینژاد بعد از اشاره به روند نزولی تماشای تلویزیون در جهان، به ایران اشاره کرد و گفت: بیشترین میزان مخاطب در سالهای ۱۳۸۵ و ۱۳۸۶ بوده است که میزان مخاطبان صداوسیما تا ۸۸ درصد اعلام شده است. از سال ۱۳۹۴ شاهد کاهش روند میزان مخاطب رسانه ملی بودهایم، که این روند تا سال ۱۴۰۲ ادامه داشت. در دنیا هم همین روند را شاهد هستیم، که بخشی از آن به رقابت فضای مجازی با فضای برودکست بر میگردد. در سال ۱۴۰۳ جلوی روند کاهش مخاطب گرفته شد. بنابراین، این روند کاهش مخاطب در ایران هم وجود داشته است.
رئیس مرکز تحقیقات سازمان صداوسیما در واکنش به سوءگیریهای مطرح شده در میزان نظرسنجی از مخاطبان توضیح داد: ما یک واحد کنترلگر برای نظرسنجی مخاطبان داریم، که تعدادی از کنترلگرها به صورت همزمان نظرسنجیهای انجام شده را رصد میکنند و از روند پاسخگویی پاسخدهنده و پرسشگر آگاه هستند. در نظرسنجیهای میدانی هم این کنترلگری وجود دارد.
وی از تاثیر این نظرسنجیها در تولید برنامههای تلویزیونی گفت و ادامه داد: از تک تک برنامههای تلویزیون شاخص میزان رضایت مخاطب سنجیده میشود. اکنون طرح و برنامه سازمان صداوسیما اعلام کرده برنامههای بدون مخاطب باید از کنداکتور حذف و برنامه دیگر جایگزین آن شود و یا به برنامه مهلت داده شود تا میزان مخاطبش را افزایش دهد.
شاکرینژاد درباره میزان مخاطبان در فضای مجازی گفت: ما اخیراً فضای مجازی را رصد میکنیم. مثلاً طبق آمار، برنامه شب یلدای شبکه سه جزو پرمخاطبترین برنامههای یلدایی بوده، که با میزان تماشای مخاطبان در فضای مجازی مطابق است.
وی ادامه داد: ما در طول سال ۵۰ بار میزان مخاطب را میسنجیم. ما هر دو هفته یکبار میزان مخاطب سریالها را میسنجیم. در تک تک نظرسنجیهای سنجش مخاطب، میزان کلی مخاطب صداوسیما را میسنجیم. در تمام نظرسنجیهای تلفنی میزان مخاطب تا ۸۰ درصد است. ما از آنها میپرسیم که شما به طور متوسط در شبانهروز چند دقیقه/ ساعت برنامههای صداوسیما را تماشا میکنید.
شاکرینژاد به تطابق پیشبینی مرکز تحقیقات صداوسیما در اعلام میزان مشارکت مردم انتخابات اشاره کرد و افزود: وقتی در ایام انتخابات میزان مشارکت انتخابات مجلس شورای اسلامی را ۴۱.۷ درصد پیشبینی کردیم و فردای آن روز میزان مشارکت را ۴۱ درصد به دست آوردیم، این موضوع حکایت درستی روند دستگاه سنجش دارد. ما در طول سال تقریباُ ۵۰ بار میزان مخاطب را میسنجیم. ما هر دو هفته یکبار میزان مخاطب سریالها را میسنجیم. در تک تک نظرسنجیهای سنجش مخاطب، میزان کلی مخاطب صداوسیما را میسنجیم. در تمام نظرسنجیهای تلفنی میزان مخاطب تا ۸۰ درصد است. ما از آنها میپرسیم که شما به طور متوسط در شبانهروز چند دقیقه/ ساعت برنامههای صداوسیما را تماشا میکنید. البته طبق معیارمان یعنی ۱۵ دقیقه در روز.
رئیس مرکز تحقیقات سازمان صداوسیما در واکنش به بازگشت چهرهها و برنامهسازان به تلویزیون مانند عادل فردوسیپور و تاثیر آنها در افزایش میزان مخاطب توضیح داد: چند درصد از مردم میدانند که آقای فردوسیپور کارمند صداوسیما بود و در تمام ایامی که برنامه ۹۰ روی آنتن نبود، به عنوان تهیهکننده برنامهاش روی آنتن بوده و از سازمان حقوق میگرفته و اکنون بازنشسته صداوسیماست. حتی برای بازگشت ایشان همان اوایل جلسه گذاشته شده بود.
وی ادامه داد: افرادی مانند رامبد جوان، احسان علیخانی و... تا چه زمانی برنامه پرمخاطب روی آنتن زنده داشتند؟ آنها زمستان ۱۴۰۱ از تلویزیون کنار رفتند، ولی آقای جبلی پاییز ۱۴۰۰ ریاست صداوسیما را عهدهدار شد. چرا آنها در طول بیش از یکسال برنامه خودشان را روی آنتن داشتند و مشکلی نداشتند؟ چرا بعد از مهر ۱۴۰۱ کنار رفتند؟ حتی بعضی از همین افراد نخواستند بمانند.