فاطمه سلیمانی، کارشناس سواد رسانه در قزوین، اظهار کرد: در دنیای امروز، هر خبر نادرست مانند سم آرامی است که میتواند اعتماد عمومی و آرامش جامعه را تخریب کند و آشنایی با تکنیکهای شناسایی اخبار جعلی برای هر شهروند مسئول، ضرورت دارد، در عصر اطلاعات، سرعت انتشار خبرها بهحدی بالا رفته است که هر لحظه امکان برخورد با اطلاعات نادرست وجود دارد.
این کارشناس سواد رسانه در اینباره توضیح داد: یک خبر جعلی اگر در زمان بحران منتشر شود، مانند آتش زیر خاکستر عمل میکند و میتواند رفتارهای جمعی را تحت تأثیر قرار دهد.
سلیمانی ادامه داد: افراد بدون مهارت بررسی خبر، ممکن است به راحتی در دام شایعات و اطلاعات نادرست گرفتار شوند.
وی افزود: مقابله با اخبار جعلی نیازمند دقت و آموزش است و هر فردی میتواند با رعایت چند اصل ساده، از گرفتار شدن در دام اطلاعات نادرست جلوگیری کند.
سلیمانی با اشاره به تکنیکهای عملی و کاربردی را تشریح کرد: همیشه قبل از باور کردن یک خبر، آن را با منابع رسمی و معتبر مقایسه کنید و اگر خبری تنها در یک سایت ناشناس یا شبکه اجتماعی منتشر شده و هیچ منبع رسمی آن را تأیید نکرده باشد، احتمال جعلی بودن آن بسیار بالاست، این مرحله نخستین سد دفاعی در برابر اخبار نادرست است و میتواند بسیاری از اشتباهات را پیش از انتشار جلوگیری کند.
وی ادامه داد: همه ما دارای سوگیریهای ذهنی هستیم و تمایل داریم اخباری که با باورهایمان همخوانی دارد را سریعتر باور کنیم و ارزیابی خبر از دیدگاههای مختلف و پرسیدن سؤال درباره منافع احتمالی منتشرکننده خبر، میتواند به تشخیص درستی آن کمک کند.
این کارشناس رسانه بیان کرد: در بحرانها یا موقعیتهای حساس، اشتراکگذاری فوری خبر بدون بررسی میتواند آسیبزا باشد و هر فرد مسئول باید پیش از انتشار هر خبر، صحت آن را بررسی کرده و از پخش شایعات جلوگیری کند.
سلیمانی اضافه کرد: یک خبر معتبر معمولاً نویسنده مشخص و قابل شناسایی دارد و اخباری که نویسنده ندارد یا نویسنده آن نامعلوم است، قابل اعتماد نیستند و بررسی سوابق و اعتبار نویسنده میتواند نقش تعیینکنندهای در تشخیص صحت خبر داشته باشد.
وی تأکید کرد: سایتها یا کانالهای ناشناس معمولاً بدون رعایت اصول حرفهای خبری، مطالب را منتشر میکنند و بررسی دامنه سایت، سابقه و اعتبار آن منبع میتواند احتمال جعلی بودن خبر را مشخص کند.
این کارشناس سواد رسانه عنوان کرد: اخباری که حاوی ارقام و آمار هستند باید دارای منبع مشخص و قابل استناد باشند و اگر خبری بدون ارائه منبع آماری معتبر منتشر شود، نمیتوان به آن اعتماد کرد. این تکنیک بهویژه در گزارشهای اقتصادی و اجتماعی کاربرد دارد.
سلیمانی اظهار کرد: اخبار تحریکآمیز و پر احساس معمولاً هدفدار هستند و تلاش دارند واکنش سریع و هیجانی در مخاطب ایجاد کنند و اگر خبر شما را خشمگین، ترسان یا مضطرب میکند، قدم بعدی بررسی صحت آن باشد، نه انتشار فوری.
وی اضافه کرد: امروزه تغییر و دستکاری تصاویر بسیار آسان شده است و ابزارهای جستجوی معکوس تصویر میتوانند به تشخیص منبع واقعی عکس و زمان ثبت آن کمک کنند که این مرحله یکی از مؤثرترین روشها برای مقابله با انتشار تصاویر جعلی است.
سلیمانی ادامه داد: نظرات عجیب یا همراستا با اهداف خاص در شبکههای اجتماعی میتواند نشانه انتشار اخبار نادرست باشد و تحلیل رفتار کاربران و بازخوردهای آنها نسبت به یک خبر میتواند شاخصی از صحت یا جعلی بودن آن باشد.
وی تأکید کرد: رعایت این تکنیکها نهتنها از انتشار اخبار جعلی جلوگیری میکند، بلکه افراد را در برابر جنگ روانی و شایعات محافظت میکند و یک فرد آگاه در فضای رسانهای امروز، میتواند با چند اقدام ساده از خود و جامعه حفاظت کند؛ از چک کردن منبع و نویسنده گرفته تا کنترل احساسات و بررسی تصاویر.
این کارشناس سواد رسانه هشدار داد: هر اشتراکگذاری بدون بررسی، بهنوعی کمک به انتشار اطلاعات نادرست و حتی اهداف دشمن است.
وی افزود: مقابله با اخبار جعلی یک مسئولیت جمعی است و هر فردی که اصول ساده بررسی خبر را رعایت کند، میتواند سهم بزرگی در ایجاد جامعهای آگاه و مقاوم در برابر شایعات و اطلاعات نادرست داشته باشد.
سلیمانی در پایان تأکید کرد: این تکنیکها نه تنها ابزار شناخت خبر درست از نادرست هستند، بلکه نشان میدهند که سواد رسانهای یک مهارت حیاتی و غیرقابلچشمپوشی برای زندگی امروز است.
منبع: تسنیم