تقویم روز/ از تصویب قانون کاپیتولاسیون تا ثبت اختراع ماشين چاپ

واگذاري امتياز بهره‏ برداری از معادن ايران به رويتر انگليسي در زمان ناصرالدين شاه (1251 ش)

يكي از مشهورترين امتيازاتي كه در زمان ناصرالدين شاه قاجار و با اصرار ميرزا حسين خان سپهسالار، صدر اعظم وقت به بيگانگان داده شد، امتياز رويتر بود. اين امتياز بين دولت ايران و يك يهودي انگليسي به نام بارون جوليوس رويتر در 24 ماده به امضا رسيد. به موجب اين قرارداد، امتياز انحصاري ايجاد راه آهن و استخراج معادن ايران از قبيل ذغال سنگ، آهن، مس، سرب، نفت و به طور كلي هر معدن ديگري را كه قابل بهره برداري براي كمپاني باشد به مدت هفتاد سال به رويتر انگليسي واگذار شد.

در اين قرارداد خفت بار، رويتر حق داشت به هر اسم و با هر شرايطي كه لازم بداند، يك يا چند شركت جهت انجام امور امتياز نامه تشكيل دهد؛ اراضي مورد نياز خود را به طور رايگان دريافت دارد؛ مصالح مورد استفاده‏ اش را به طور مجاني تحويل گيرد و از پرداخت تمام حقوق و عوارض گمركي معاف باشد. اين قرارداد به علت تخلف در اجراي مفاد آن در زمان تعيين شده و همچنين دخالت روسيه، هرگز به مرحله اجرا نرسيد ولي بدنامي آن براي ميرزا حسين‏خان مشيرالدوله، معروف به سپهسالار، صدر اعظم ناصرالدين شاه ماند. 

حمله منافقين و ارتش بعث عراق به مناطق كِرِند غرب و سرپل ذهاب در استان كرمانشاه (1367ش)

چند روز پس از قبول قطعنامه 598 شوراي امنيت توسط ايران در بعدازظهر روز سوم مرداد 1367 ش، منافقين و ارتش بعث عراق، هجوم مشترك خود را از طريق سرپل ذهاب به طرف شهر كرند در استان كرمانشاه آغاز كرد. آنان وضعيت نظامي ايران را از هم پاشيده ارزيابي نموده، اوضاع داخلي كشور را آسيب‏پذير مي‏ دانستند و مي‏ پنداشتند با يك ضربه و شوك نهايي، نظام جمهوري اسلامي فرو خواهد ريخت و چند روز بعد در ميدانِ آزادي تهران خواهند بود. اين عمليات كه فروغ جاويدان نام گرفته بود، با مقاومت دلاورمردانه بسيجيان و نيروهاي مردمي، به حماسه غرورآفرين مرصاد تبديل شد و طومار ننگين منافقين را درهم پيچيد.

تصویب قانون کاپیتولاسیون (1343ش)

در تاريخ ايران، حق قضاوت کنسولي يا کاپيتولاسيون چند بار به بيگانگان اعطا شده است. اما مفتضحانه‌ترين تصويب لايحه کاپيتولاسيون در زمان محمدرضاشاه رخ داد. در واقع شاه در مقام شخص اول کشور در تيرماه ۱۳۴۳ش با سفر به امريکا و انجام مذاکراتي نظر امريکا را برای اعطاي کمک‌هاي نظامي در ازای وضع مقرراتي در زمينه مسائل قضايي جلب کرد و شاه نيز براي دريافت دويست ‌ميليون دلار کمک نظامي، به امريکا قول مساعد دادپس .از بازگشت شاه از امريکا، لايحه کاپيتولاسيون در مجلس سنا طرح گرديد.

حسنعلي منصور نخست‌وزير وقت، براي طرح لايحه تقاضاي فوريت کرد. مجلس سنا وارد شور گرديد و آن را علی رغم مخالفت عده ای تصویب شد. این لايحه در تاريخ بيست‌ و يکم مهرماه ۱۳۴۳ش در مجلس شوراي ملي نيز مطرح شد و در غياب رئيس مجلس و ۲۵ تن از نمايندگان، به تصويب رسيد. لايحه کاپيتولاسيون سرانجام سه‌ ماه پس از پيروزي انقلاب اسلامي، با تصويب شوراي انقلاب و دولت موقت، لغو گرديد.

درگذشت عالم زاهد آيت ‏اللَّه "شيخ حسنعلي تهراني" (1325 ق)

آيت‏ اللَّه شيخ حسنعلي تهراني در تهران ديده به جان گشود. پس از فراگيري مقدمات، عازم نجف اشرف گرديد و از محضر بزرگاني چون ميرزاي بزرگ شيرازي بهره جست. ايشان صاحب كرامات بوده و به توصيه‏ استادش، پيش از درس، نهج‏ البلاغه مي‏گفت و روح شاگردان را با كلام اميرالمؤمنين(ع) صفا مي‏ بخشيد. اين عالم رباني از صالحين بوده و از كثرت احتياط، از حقوق شرعي استفاده نمي‏كرد و به نماز و مراقبت بر اعمال، دقت زيادي داشت. آيت‏اللَّه تهراني پس از فوت در جوار حضرت امام رضا(ع) به خاك سپرده شد.

رحلت آيت ‏اللَّه "ميرزاهاشم آملي" فقيه نامدار شيعه(1413 ق)

آيت اللَّه ميرزا هاشم آملي در سال 1322 قمري در روستاي "پردمِهِ لاريجان" آمل ديده به جهان گشود. پس از آموختن قرآن و گذراندن تحصيلات ابتدايى، به آمل و از آن جا به تهران رفت و در مدرسه‏ علميه‏ سپهسالار تهران اقامت نمود. وي به علت هوش و ذكاوت زيادش در تهران از محضر اساتيدي چون سيدمحمد تنكابني و ميرزا ابوالحسن شعراني استفاده نمود. سپس به قم عزيمت نمود و از محضر اساتيدي چون آيت ‏اللَّه حائري، حجت كوه كمره ‏اي و شاه آبادي بهره برد. سپس به نجف اشرف مشرف شد و از دروس فقه و اصول ميرزاي نائيني، سيدابوالحسن اصفهاني و آقاضياء عراقي كسب فيض نمود.

حضرات آيات ميرزا جواد تبريزي، ناصر مكارم شيرازي، عبداللَّه جوادي آملي، احمد آذري قمي، سيد جعفر كريمي، هادي معرفت، اسماعيل صالحي مازندراني، سيد علي محقق داماد، محمد محمدي گيلاني و ده‏ها عالم فاضل از جمله شاگردان اين بزرگوار مي‏ باشند. آثاري چون بدايعُ الافكار، حاشيه بر عُروةُ الوُثقي، كتاب الصلاة و تقريرات دروس آيت‏ اللَّه حائري از وي به جاي مانده است. سرانجام اين عالم رباني در چهارم رمضان سال 1413 ق برابر با هفتم اسفند 1371 ش در 91 سالگي دار فاني را وداع گفت و در مسجد بالاسرِ حرم حضرت معصومه(س) به خاك سپرده شد.

تولد "سيمون بوليوار" مبارز انقلابي و استقلال ‏طلب معروف امريكاي جنوبي (1783م)

سيمون بوليوار سياست مدار و انقلابي معروف امريكاي لاتين در 24 جولای 1783م در شهركاراكاس در ونزوئلا به دنيا آمد. وي پس از طي تحصيلات دانشگاهي در رشته حقوق، درصدد برآمد تا كشور خود و مناطق امريكاي لاتين را از يوغ استعمار اسپانيا رهايى بخشد. از اين‏رو از سال 1813م، مبارزات استقلال‏ طلبانه خود را آغاز نمود و بسياري از سرزمين‏هاي اين ناحيه را از استعمار اسپانيا آزاد كرد. پس از آن، با كمك ارتشي از هوادارانش، كلمبيا را به تصرف درآورد. بوليوار از طرف كنگره ‏اي كه به منظور تشكيل كلمبياي بزرگ برپا شده بود، به رياست جمهوري برگزيده شد و با آزادسازي كلمبيا، ونزوئلا و پاناما، اين هدف را تحقق بخشيد.

در سال 1822م مبارزات آزادي‏ بخش بوليوار به اكوادور نيز گسترش يافت و اين كشور را نیز آزاد کرد. يك سال قبل از آن نيز بوليوار با فرماندهي نيروهاي آزادي بخش پرو، اين كشور را از يوغ استعمار اسپانيا آزاد كرده بود. در سال 1826 انقلابيون بوليوي نيز به رهبري وی پس از هفده سال مبارزه توانستند سرزمين خود را آزاد كنند و به پاس خدمات سيمون بوليوار، اين كشور را بوليوي ناميدند. سيمون بوليوار تمام ثروت سرشار و ارثيه هنگفت پدر را در راه پيشرفت انقلاب و آزادي سرزمين‏هاي امريكاي لاتين گذاشت تا اينكه در هفدهم دسامبر سال 1830م در 47 سالگي درگذشت. در حال حاضر، سيمون بوليوار در كشورهاي امريكاي جنوبي و به ويژه در ونزوئلا به عنوان قهرمان ملي، محبوب همگان است.

پايان جنگ هفت ساله بين امپراتوري ايران و روم با شكست روميان (579م)

فزون‏ خواهي دو قدرت بزرگ قرن ششم ميلادي يعني ايران و روم كه هر يك سعي داشت سرزمين‏هاي بيشتري را در اختيار داشته باشد، باعث شد تا در طول ساليان طولاني، بين اين دو امپراتوري، جنگ و درگيري صورت گيرد. يكي از اين جنگ‏ها، موسوم به جنگ هفت ساله است كه در تاريخ نهم سپتامبر 572 م، در زمان امپراتوري ژوستي‏نين پادشاه روم و به فرمان او براي تسخير پاره ‏اي متصرفات غربي ايران آغاز شد. اما اين جنگ پس از هفت سال در 24 ژوئيه 579 م با شكست روميان به پايان رسيد.

اين شكست چنان براي ژوستي‏نين گران آمد كه از مقام خود استعفا داد و جانشين او با پرداخت چهل و پنج هزار سكه طلا به عنوان غرامت، انوشيروان پادشاه سلسله ساسانيان را حاضر به صلح كرد. با اين حال، با مرگ انوشيروان، جانشين وي هرمز چهارم دوباره جنگ با روميان را آغاز كرد. جنگ‏هاي طولاني بين ايران و روم حاصلي در برنداشت جز اين‏كه دو قدرت را به ضعف كشاند. در نهايت با ورود اسلام، دو امپراتوري ايران و روم در برابر سپاه اسلام به زانو درآمدند و تسليم شدند.

مرگ "فردينانْدْ زيپْلين" مخترع بالن هدايت شونده (1917م)

فرديناند فون زيپلين، در 23 ژوئن 1838م در آلمان به دنيا آمد. وی به مكانيك علاقه پيداكرد و اين علاقه سبب شد تا به اختراع بالن‏هاي بزرگ قابل هدايت، نائل گردد. اولين بالن با يك موتور كوچك به قدرت 32 اسب بخار كار مي‏كرد. اين بالن، 128 متر طول و 11 هزار متر مكعب گنجايش گاز داشت. فرديناند زيپلين سرانجام در 24 ژوئيه 1917م در 79 سالگي درگذشت اما اختراع او در سال‏هاي بعد تكميل شد و كار وي ادامه يافت. دوازده سال پس از مرگ زيپلين، يك نوع از اين كشتي هوايي از آلمان تا نيويورك را در مدت 55 ساعت طي كرد. هم‏چنين پرواز به دور زمين نيز توسط اين وسيله، طي 21 روز و هفت ساعت انجام شد. اما سوانح هوايي بعدي كه دامنگير اين قبيل كشتي‏هاي هوايي گرديد، طراحان آن را از توسعه و تكميل اين نوع وسيله حمل و نقل منصرف ساخت.

3 مرداد در هشت سال دفاع مقدس

عمليات كوچك شهيد چمران در منطقه جاده ماهشهر توسط سپاه 60

سه تن از اعضای گروه رزگاری و حزب دمكرات كردستان با سه قبضه سلاح خود را به سپاه معرفی كردند 61

بمباران چند هدف اقتصادی در غرب سلیمانیه و جنوب العماره به وسیله هواپیماهای خودی 65

ورود اولین بخش از محموله 48 فروند هلي‌كوپتر دیل 21 امریكایی به بغداد 64

شهادت 22 تن از نیروهای خودی به‌ دست حزب دمكرات در ارتفاعات كلاشین اشنویه 66

بمباران خوشه‌ای روستای "دره تقی" و "كاني‌سامان" در مریوان در حمله هواپیماهای عراقی.

درگیری حزب دمكرات با پاسگاه "بیساران" و كشته شدن دو تن از عناصر رده‌بالای حزب.

تصرف تپه شهدا در خاك عراق؛ هلي‌برن ناموفق دشمن در قسمت جنوبی ارتفاعات میمك و بمباران منطقه عملیاتی سومار .

بازپس‌گیری شهر گیلانغرب 67

برخي از رويدادهاي 24 جولای

1847: «ريچارد مارچ هو» اختراع خود ماشين چاپ رتاتيو را در نيويورك به ثبت داد.

1919: نخستين شورش نژادي شهر واشنگتن 6 كشته و يكصد مجروح تلفات داشت.

1922: جامعه ملل قيمومت فلسطين و مصر را به انگلستان داد.

1923: پيمان لوزان Lausanne تكليف فاتحان جنگ جهاني اول را با تركيه، و مرزهاي اين کشور را که بر جاي امپراتوري عثماني نشسته بود روشن ساخت. عثماني، متحد آلمان در جريان جنگ جهاني اول شکست خورد ،از ميان رفت و انگلستان و فرانسه مستملکات عربي آن را تصاحب کردند.

1977: مصر به حملات نظامي چند روزه خود به ليبي پايان داد.